Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο δύσκολος δρόμος του Ζάτοπεκ
21/11/2018, 10:39 πμ

Ο δύσκολος δρόμος του Ζάτοπεκ

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Jean Echenoz «Δρόμος αντοχής», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις, σελ. 162

 

Το ευτύχημα με τις βιογραφίες είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα να διαβαστούν διαχρονικά χωρίς οι περισσότερες να χάνουν το ελάχιστο από την αξία τους. Ο «Δρόμος αντοχής» του Ζαν Εσνόζ κυκλοφόρησε πριν από αρκετά χρόνια στη χώρα μας από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ και δεν θυμάμαι να έγινε κάποια ιδιαίτερη φασαρία. Σε γενικές γραμμές είναι ένα ακόμη αξιόλογο βιβλίο που διέλαθε της προσοχής των κριτικών και των αναγνωστών.

Ο Δρόμος αντοχής αφορά μια θρυλική μορφή του παγκόσμιου στίβου, τον Τσέχο δρομέα μεγάλων αποστάσεων Εμίλ Ζάτοπεκ που επονομάστηκε «Άνθρωπος ατμομηχανή». Για όσους δεν γνωρίζουν ο Ζάτοπεκ λάνσαρε στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων ένα εντελώς δικό του αυτοσχέδιο στιλ τρεξίματος που ήταν εντελώς αντισυμβατικό με την προπονητική λογική της εποχής και για πολλά χρόνια σάρωνε αντιπάλους και ρεκόρ. Αυτά ως μια γενική τοποθέτηση.

Ο Εσνόζ δεν καταθέτει μια τυπική βιογραφία για τον Ζάτοπεκ αλλά περισσότερο ένα ντοκιμαντέρ με μορφή βιβλίου. Γραμμένο με έξυπνο και ιδιαίτερο τρόπο το οποίο απογειώνει η καταπληκτική μετάφραση στα Ελληνικά του Αχιλλέα Κυριακίδη. Δεν καταπιάνεται μόνο με το αθλητικό φαινόμενο Ζάτοπεκ αλλά και με τις παράξενες συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλούργησε ο αθλητής. Τα στοιχεία του χαρακτήρα του Ζάτοπεκ που μας αποκαλύπτει ο συγγραφέας δημιουργούν την αίσθηση ενός πολύ ιδιαίτερου ανθρώπου. Μεταφορικά θα μπορούσε να είναι μια μορφή του κινηματογραφικού Φόρεστ Γκαμπ αφού ο Ζάτοπεκ έζησε τις μεγάλες αθλητικές αναμετρήσεις της εποχής του στις οποίες πρωταγωνιστούσε αλλά στην καρδιά του Ψυχρού πολέμου και δίπλα σε φοβερές πολιτικές-κοινωνικές αλλαγές. Κι όμως σε ορισμένα σημεία του βιβλίου μοιάζει στωικός και σε άλλα εντελώς αποστασιοποιημένος από τα δρώμενα. Ακόμη και η μοναδική πολιτική του τοποθέτηση στη διάρκεια της θρυλικής Άνοιξης της Πράγας μοιάζει να γίνεται όχι ως μια συνειδητή παρέμβαση στην πολιτική σκηνή αλλά περίπου ως ένας…. καταναγκασμός για τον οποίο ο ίδιος ο Ζάτοπεκ δεν βρίσκει ούτε λόγο, ούτε αιτία. Αποτέλεσμα αυτής της δημόσιας τοποθέτησης είναι ο πρώην ήρωας του κομμουνιστικού καθεστώτος να μετατραπεί σε παρία του συστήματος που στέλνεται να δουλέψει σε ορυχεία και αργότερα σαν οδοκαθαριστής. Και όταν στο τελευταίο κεφάλαιο η συνεχής δημοφιλία του συνεχίζει να αποτελεί αγκάθια στα πλευρά του καθεστώτος υπογράφει μια δήλωση μετάνοιας και περνάει τα τελευταία χρόνια της ζωής του ως υπάλληλος αρχείου στα υπόγεια του Υπουργείου Αθλητισμού.

 

Jean Echenoz

 

Πέρα από όλα αυτά και ακόμη περισσότερα γεγονότα που κάνουν τη ζωή του Ζάτοπεκ άξια μιας βιογραφίας το μικρού μεγέθους βιβλίο γραμμένο και δομημένο με μαεστρικό τρόπο από τον Εσνόζ αποτελεί από μόνο του ένα ιστορικό χρονογράφημα για τις συνθήκες μιας ολόκληρης ταραγμένης περιόδου. Το λιτό χωρίς αχρείαστες αναφορές ή προσπάθεια να εντυπωσιάσει με λογοτεχνικά ευρήματα ύφος γραφής του Εσνόζ νομίζω ότι προσθέτει και δεν αφαιρεί το ελάχιστο από ένα εξαιρετικό βιβλίο. Ανεξάρτητα, από την παλαιότητα της ελληνικής κυκλοφορίας αξίζει κάποιος να το αναζητήσει και σήμερα αφού διαβάζεται πολύ ευχάριστα και από αναγνώστες ελάχιστα μυημένους στον αθλητισμό ή τα μυστικά του στίβου.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top