Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η παραμυθία των σχέσεων
04/04/2018, 11:42 πμ

Η παραμυθία των σχέσεων

Γράφει η Βερίνα Χωρεάνθη //

 

Μάκης Τσίτας: “Δώρο γενεθλίων”, Εικονογράφηση: Νίκος Γιαννόπουλος, Εκδόσεις Ψυχογιός

 

Έχοντας ασχοληθεί πολλές φορές, με ιδιαίτερη ευστοχία και ευαισθησία, με τις σχέσεις ανάμεσα στα αδέλφια, ο Μάκης Τσίτας στο «Δώρο Γενεθλίων» εστιάζει σε ένα θέμα με διαφορετική παράμετρο. Τι συμβαίνει όταν ο παράγοντας «χρήμα» μπαίνει στη μέση και πόσο εύκολο είναι να τον διαχειριστούν τα παιδιά; Αν κληθούν να επιλέξουν ανάμεσα στις οικογενειακές σχέσεις και αξίες και τους «πειρασμούς» της καταναλωτικής κοινωνίας, θα είναι άραγε σε θέση να κάνουν το σωστό;

Η Τασία και ο αδελφός της αποφασίζουν να μαζέψουν χρήματα για να αγοράσουν ένα δώρο για τον μπαμπά τους. Σε λίγους μήνες είναι τα γενέθλιά του, και τα δύο αδέρφια θέλουν να του πάρουν κάτι πολύ καλό. Αρχίζουν λοιπόν την αποταμίευση. Σε πρώτη φάση όλα πάνε καλά, καθώς κανείς τους δεν έρχεται αντιμέτωπος άμεσα με την χειροπιαστή χρήση του χρήματος. Τα λεφτά μπαίνουν κατευθείαν στον κουμπαρά και αποτελούν μια αόριστη έννοια που, σε βάθος χρόνου, θα τους βοηθήσει να πραγματοποιήσουν το σχέδιό τους.

Ωστόσο το πράγματα αλλάζουν όταν έρχεται η ώρα της αγοράς. Τα χρήματα που έχουν μαζέψει είναι πάρα πολλά, είναι περισσότερα από όσα φαντάζονταν. Ο μικρός αφηγητής της ιστορίας κάνει τη σχετική διαπίστωση με αντικειμενικότητα, χωρίς να συσχετίζει το γεγονός αυτό με κάτι άλλο:

«Ήταν πολύ περισσότερα από ότι περιμέναμε! Σίγουρα έφταναν για να του πάρουμε κάτι πολύ ωραίο!»

Ο ήρωάς μας έχει εστιάσει στον σκοπό του σχεδίου και δεν αποκλίνει από αυτόν. Στο μυαλό του, δεν έχει θέση κάτι άλλο, εφόσον στόχος της αποταμίευσης ήταν εξαρχής η αγορά ενός πολύ ωραίου δώρου για τον μπαμπά τους. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την αδελφή του, η οποία, σαν μεγαλύτερη, είναι από τη μια περισσότερο επιρρεπής στις «σειρήνες» του καταναλωτισμού, και από την άλλη το μυαλό της κάνει συσχετισμούς και κατεβάζει ιδέες που θα φαίνονταν ανήκουστες στον μικρό πρωταγωνιστή.

Η απόφαση της Τασίας να εκμεταλλευτεί την κατάσταση αυτόματα την απομακρύνει από τον αδελφό της, βάζοντας ανάμεσά τους ένα μυστικό το οποίο είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε και η ίδια να κρατήσει για πολύ. Ο μικρός το ανακαλύπτει εντελώς τυχαία και είναι γι᾽ αυτόν ένα μικρό πολιτισμικό σοκ. Η πρώτη του σκέψη είναι να ξεμπροστιάσει την Τασία, απαριθμώντας μάλιστα μια λίστα με πιθανούς τρόπους εκδίκησης. Χαρακτηριστικό όλων αυτών των εκδοχών είναι ότι η αδελφή του καταλήγει ντροπιασμένη, με την πονηρή και άστοχη πράξη της να γίνεται βούκινο, προκαλώντας άλλοτε γέλια και κοροϊδία (αν το μάθουν οι φίλες της) και άλλοτε θυμό και τιμωρία (αν το μάθουν οι γονείς).

«Να το πω στους γονείς μου, για να τη μαλώσουν πολύ. Και μετά να βάλω και τα κλάματα (αφού έτσι κι αλλιώς με πείραξε πολύ αυτό που έκανε), για να τη μαλώσουν ακόμη περισσότερο.»

Ο χρόνος, ωστόσο, που μεσολαβεί μέχρι την ημέρα των γενεθλίων δίνει στον μικρό την ευκαιρία να σκεφτεί πιο καθαρά. Με τον τρόπο που τελικά αποφασίζει να χειριστεί την κατάσταση, αποκαθιστά την διπλή αδικία – απέναντι τόσο στον ίδιο όσο και, κυρίως, στον πατέρα του – ενώ παράλληλα δίνει στην αδελφή του ένα μάθημα ζωής σχετικά με την υπευθυνότητα και την ωριμότητα, προσφέροντάς της στη συνέχεια την ευκαιρία να ζητήσει συγνώμη, βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους με τις λιγότερες δυνατές συναισθηματικές απώλειες για όλους.

Καλογραμμένο, τρυφερό, με λεπτό, καλόγουστο χιούμορ, το βιβλίο του Μάκη Τσίτα προσεγγίζει τις οικογενειακές σχέσεις με φυσικότητα, στήνοντας εικόνες οικείες και καθημερινές, φιλτραρισμένες ωστόσο μέσα από το πρίσμα του παρατηρητή που τοποθετεί τους ήρωές του σε γνώριμες καταστάσεις με σκοπό τη λύση των προβλημάτων που προκύπτουν μέσα από λογικές αποφάσεις και πράξεις.

 

Μάκης Τσίτας

 

Τόσο η Τασία όσο και ο αδελφός της ξεκινούν με ενθουσιασμό να μαζεύουν χρήματα με σκοπό την αγορά του δώρου για τον πατέρα τους. Ο εαυτός τους είναι εντελώς απέξω σε πρώτη φάση και ο εγωισμός δεν έχει θέση. Παίρνοντας όμως τα χρήματα στα χέρια της, η Τασία παρασύρεται από την παρόρμηση της στιγμής και αμέσως ο κοινός στόχος ξεμακραίνει, διαστρεβλώνεται, και είναι θέμα χρόνου μέχρι να πάψει να είναι κοινός. Και καθώς το ένα φέρνει το άλλο, η παρορμητική πράξη της την αναγκάζει να λέει το ένα ψέμα μετά το άλλο.

Ο αδελφός της, νευριασμένος αρχικά με την υποκρισία της, επιδεικνύει τελικά ανωτερότητα και ωριμότητα και την φέρνει αντιμέτωπη με την ατασθαλία της. Η Τασία βρίσκεται προ τετελεσμένων γεγονότων, με τον αδελφό της να έχει κατευθύνει με τέτοιο τρόπο τις εξελίξεις ώστε να την αναγκάσει να παραδεχτεί το λάθος της και να αναλάβει τις ευθύνες της. Και εννοείται φυσικά ότι αυτό είναι κάτι για το οποίο, σε βάθος χρόνου, θα τον ευγνωμονεί.

Η απλή αλλά τόσο ουσιαστική ιστορία εξελίσσεται με γρήγορο ρυθμό μέσα από σύντομα, απολαυστικά στιγμιότυπα που σκιαγραφούν τη σχέση ανάμεσα στα δύο αδέλφια αλλά και τις ευρύτερες οικογενειακές τους σχέσεις μέσα σε ένα περιβάλλον στο οποίο όλοι μας βρίσκουμε λίγο πολύ σημεία αναφοράς.

Ένα από τα πιο σημαντικά προσόντα του κειμένου είναι ότι είναι γραμμένο έτσι που να μπορεί πολύ άνετα να διαβαστεί από ένα παιδί, δίνοντάς του διακριτικά κατευθυντήριες γραμμές ώστε να εντοπίσει και να κατανοήσει τις βαθύτερες έννοιες που διαφαίνονται σε δεύτερο επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα είναι ανάλαφρο και ευχάριστο. Καθόλου τυχαία – αφού ο Μάκης Τσίτας έχει γράψει και βιβλία για ενήλικες, με πιο γνωστό το εξαιρετικό και πολύ επιτυχημένο «Μάρτυς μου ο Θεός», επομένως έχει μια ευρύτερη γνώση της αντίληψης του αναγνωστικού κοινού – η ώριμη και ανεπιτήδευτη παιδικότητα που χαρακτηρίζει το ύφος της γραφής κάνει το βιβλίο εξίσου διασκεδαστικό και για έναν ενήλικα. Πολύ όμορφη και ταιριαστά χιουμοριστική με το κείμενο, η πολύχρωμη εικονογράφηση του Νίκου Γιαννόπουλου αποτυπώνει τις σκηνές σε ζωντανές εικόνες, με έμφαση στα εκφραστικά πρόσωπα τα οποία με τις καθαρές γραμμές τους μεταδίδουν με αμεσότητα τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top