Fractal

Η διεθνούς φήμης έκθεση Σύγχρονης Τέχνης του Κάσελ μας κάνει την τιμή. Η «Documenta 14» τολμάει και συνδιοργανώνεται με την Αθήνα.

Από την Κατερίνα Πουλοπούλου //

 

kassel

 

«Στις αρχές του 19ου αιώνα στην πόλη του Κάσελ έζησαν και δημιούργησαν οι αδελφοί Γκριμ. Από την ίδια πόλη και με τίτλο «Documenta» ξεκινά ακόμα ένα παραμύθι, με πρωταγωνίστρια αυτή τη φορά την Αθήνα».

 

Μέχρι πριν λίγες εβδομάδες, το Κάσελ ήταν για τους περισσότερους Έλληνες μία άγνωστη πόλη κάπου στον βορρά. Οι έχοντες σχέση με τη γεωγραφία θα την τοποθετούσαν κάπου κοντά στη Φρανκφούρτη. Αν ρωτούσες κάποιον μυημένο στην τέχνη και δη στη σύγχρονη, θα σου μιλούσε για την πόλη που διοργανώνει μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στον κόσμο από το 1955 μέχρι και τις μέρες μας.

Έχει τον τίτλο «Documenta» και η επόμενη διοργάνωση της σημαντικής αυτής εικαστικής έκθεσης θα πραγματοποιηθεί το 2017 εκτός από το Κάσελ και σε δεύτερο σημείο, την Αθήνα, καθιστώντας τη γερμανική πόλη και την ελληνική πρωτεύουσα, ισότιμους τόπους φιλοξενίας της έκθεσης.

Η πόλη του Κάσελ, όπως και οι κάτοικοί της, δεν έχουν καμία σχέση με την Αθήνα και τους Έλληνες. Ίσως αυτή να είναι μία θετική παράμετρος, για άρτια συνεργασία και αίσια έκβαση τού όλου προγράμματος.

Για παράδειγμα, μετά από κάθε διοργάνωση οι κάτοικοί της, ψηφίζουν ένα έκθεμα ως το καλύτερο και αυτό που θέλουν να παραμείνει στο χώρο και να κοσμεί την πόλη, ακόμα και μετά τη λήξη της έκθεσης. Στην τελευταία documenta ψηφίστηκε ομόφωνα να παραμείνει μία τεράστια πέτρα, πάνω στα κλαδιά ενός δέντρου που θυμίζει μουριά χωρίς φύλλα, έργο που πιθανότατα θα προσπερνούσε το ελληνικό κοινό.

 

4 header_Image-1

 

Πως ενεπλάκη η Αθήνα;

Όχι, η «documenta 14» δεν έρχεται ουρανοκατέβατη στην Αθήνα, ούτε κάποιος τη φέρνει στην πόλη. «Έχουμε ξεκινήσει να δουλεύουμε στην Αθήνα εδώ και περίπου έναν χρόνο και θα συνεχίσουμε για τα δύο επόμενα χρόνια» λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, Adam Szymczyk. Η έκθεση αυτή έχει τις ρίζες της στη μεταπολεμική Γερμανία. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής εποχής, δεν υπήρχε η ελευθερία της τέχνης και η πρωτοπορία ήταν ουσιαστικά απαγορευμένη και στα κρυφά. Η πρώτη έκθεση, το 1955, είχε τον σκοπό να παρουσιάσει τη μέχρι τότε άγνωστη σύγχρονη τέχνη, στο κοινό.

Η εικαστική έκθεση «documenta» διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ και στις προηγούμενες δεκατρείς, η πόλη φιλοξένησε πολλούς καλλιτέχνες και ανθρώπους του πολιτισμού από ολόκληρο τον κόσμο. Αυτή τη φορά και μετά από τόσα χρόνια αδιατάρακτης λειτουργίας, προέκυψε η ιδέα να αμφισβητηθεί, έστω και προσωρινά, ο ρόλος του μόνιμου οικοδεσπότη, καθώς μοιάζει να μην μπορεί να βρει έρεισμα στο σημερινό πολιτισμικό περιβάλλον και με αυτό το σκεπτικό και υπό τον τίτλο «Μαθαίνοντας από την Αθήνα», ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Adam Szymczyk επέλεξε τη διπλή δομή που αποφασίστηκε για την «documenta 14».

 

«Μαθαίνοντας από την Αθήνα»

Αναφερόμενος στο στοίχημα της Αθήνας με τη διεξαγωγή της «documenta14» ο δήμαρχος Γιώργος Καμίνης σημείωσε, κατά την παρουσίαση του πρότζεκτ, ότι η πόλη έχει μία εξαιρετική ευκαιρία να δείξει ότι, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η πολιτιστική της έκφραση και δημιουργικότητα παραμένει πλούσια, σταθερά συντονισμένη στις τάσεις και προδιαγραφές της διεθνούς καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, χωρίς να αποποιείται τη δική της παράδοση και ιστορία.

Ο δήμαρχος του Κάσελ, Bertram Hilgen, από την πλευρά του υπογράμμισε ότι η ιδέα του καλλιτεχνικού διευθυντή της «documenta14», Adam Szymczyk, να επιλέξει την Αθήνα για την επόμενη διοργάνωση προσφέρει την ευκαιρία να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών των δύο πόλεων σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όχι μόνο κατά τη διάρκειά της, αλλά εξίσου πριν και μετά την ολοκλήρωσή της.

 

Ένα μεγάλο στοίχημα

Η πρόκληση είναι μεγάλη τόσο για τους διοργανωτές όσο και τους ίδιους τους καλλιτέχνες που έχουν να αναμετρηθούν με το αστικό τοπίο, τους κατοίκους του, αλλά και τα προβλήματα που ίσως δημιουργεί η πόλη μας. Παραδείγματος χάριν, τη δεκαετία του ’90 ο καλλιτέχνης Jonathan Borofsky έχωσε στη γη του Κάσελ μία σιδερένια κολόνα πολλών δεκάδων μέτρων μέσα στη γη, που εξείχε εξίσου και πάνω από την επιφάνεια της, έμπνευση που στην Αθήνα θα ήταν δύσκολο έως ακατόρθωτο, λόγω δομής, να πραγματοποιηθεί.

 

3  800px-Kassel_Himmelsstürmer

 

Τελικά γιατί χαίρεται η Αθήνα;

Οι 100 αυτές ημέρες γιορτής αποφέρουν στο Κάσελ 1 εκατομμύριο επισκέπτες με όλα τα οικονομικά οφέλη που αυτό συνεπάγεται. Η συνδιοργάνωση του 2017 θα φέρει στην Αθήνα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που οι διοργανωτές πιστεύουν πως θα αυξηθεί, με τη συνεισφορά χορηγών, φορέων ή και ιδιωτών. Κάθε έκθεση συνδυάζει γύρω στους 200 καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο και παράλληλα το κοινό που επιλέγει να τους ακολουθήσει. «Η Αθήνα εκφράζει για πολλούς σήμερα, με τον πιο επείγοντα τρόπο, το ευρωπαϊκό παρόν» τονίζει ο Γιώργος Καμίνης σημειώνοντας τα όρια που δοκιμάζονται, τις βεβαιότητες που ταλαντεύονται, τις αβεβαιότητες που εγκαθίστανται και όλους τους κρίσιμους συμβολισμούς του ευρωπαϊκού πολιτισμού που συγκλίνουν στην ελληνική πρωτεύουσα.
Αυτή είναι και η πρώτη φορά στα 60 χρόνια διοργάνωσης της έκθεσης που βγαίνει από τα γεωγραφικά σύνορα της πόλης της Γερμανίας και επιχειρεί να πραγματοποιηθεί ισότιμα με την Αθήνα χρησιμοποιώντας ως καμβά για τα έργα, το φυσικό τοπίο της πόλης μας.

 

Το ραντεβού με το κοινό ορίζεται για το καλοκαίρι του ‘17

Τα εγκαίνια της «documenta 14» στην Αθήνα έχουν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο του 2017, ενώ μετά από δύο μήνες θα γίνουν τα εγκαίνια και στο Κάσελ. Με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρχει ένας μήνας κατά τον οποίο η έκθεση θα διεξάγεται παράλληλα και στα δύο σημεία του χάρτη και τα εκθέματα θα αλληλοεπηρεάζονται ως προς το περιεχόμενο μιας και ο κάθε καλλιτέχνης θα εκθέτει και στις δυο πόλεις. Στις αρχές του 19ου αιώνα, στην πόλη του Κάσελ έζησαν και δημιούργησαν οι αδελφοί Γκριμ. Από την ίδια πόλη και με τίτλο «Documenta» ξεκινά ακόμα ένα παραμύθι, με πρωταγωνίστρια αυτή τη φορά την Αθήνα.

 

Σε κάθε διοργάνωση το κοινό ψηφίζει τα εκθέματα που θα παραμένουν στην πόλη και θα αποτελούν αξιοθέατα στον δημόσιο χώρο του Κάσελ.

 

Με την υπογραφή των Haus Rucker und Co. Η κατασκευή αυτή παρουσιάστηκε σε Documenta της δεκαετίας του ’70.

Με την υπογραφή των Haus Rucker und Co. Η κατασκευή αυτή παρουσιάστηκε σε Documenta της δεκαετίας του ’70.

 

Έργο του Thomas Schütte παραμένει στο Κασελ από το 1992.

Έργο του Thomas Schütte παραμένει στο Κασελ από το 1992.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top