Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Αρχαία ηχογράφηση» που παγιδεύει τον χρόνο
21/03/2018, 12:42 μμ

«Αρχαία ηχογράφηση» που παγιδεύει τον χρόνο

Γράφει η Βιβή Γεωργαντοπούλου //

 

Βασίλης Γκουρογιάννης «Διηγήσεις Παραφυσικών Φαινομένων», εκδόσεις Μεταίχμιο

 

«Το κύριο βιολογικό γνώρισμα του ανθρώπου είναι ότι παράγει παρελθόν. Με τον τρόπο της αράχνης προχωρεί εκτυλίσσοντας νήμα. Σ’ αυτό το νήμα έπειτα πισωγυρνά, ακροβατεί και πλέκει. Ως νήμα λειτουργεί κυρίως η αίσθηση της χθόνιας μουσικής που αγκυρώνεται στο ασυνείδητο.» (Οι πρώτες προτάσεις του κειμένου που ακολουθεί την ιστορία “Χθόνια Μουσική”)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η Κακιά Ώρα

Η Δαιμονισμένη

Το Αγιονέρι

Το Τέλος του Θανάση

Φωνή από το Αόρατο

Ο Θρήνος των Πνευμάτων

Χθόνια Μουσική

Προμήνυμα

Η Κρεμασμένη

Η Αλεξάνδρα του Ζαρανίκα

Τα Μάγια

Τα Αβάπτιστα

Προφητεία του πατρο-Κοσμά

Η Οργή

Το Λάλημα του Πετεινού

Η Κατάρα

 

Σκέψεις-Οδηγός

Πρώτα πρέπει να δώσουμε τα εύσημα στις εκδόσεις Μεταίχμιο που ξανάβγαλαν τις εκπληκτικές αυτές ιστορίες του Γκουρογιάννη. Πιστεύω ότι θα κάνουν και πάλι αίσθηση, θα τις θυμηθούν όσοι τις διάβασαν το 1990 (είχαν πρωτοεκδοθεί από τον Καστανιώτη) και ελπίζω και τώρα να τις προσέξουν όσο τους αξίζει οι νεόβγαλτοι σ΄αυτά τα βαθιά νερά αναγνώστες. Ο Βασίλης Γκουρογιάννης τον οποίο ίσως αδικούμε, άθελά μας, αν τον συνδέουμε μόνο με το -δικαίως οπωσδήποτε -, βραβευμένο μυθιστόρημά του “Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή”  ξεχωρίζει έχοντας από το 1985 που εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα μια ιδιαίτερη, σεμνή και σταθερά ποιοτική πορεία σ΄ αυτά.

Στη συνέχεια να πούμε για τον ίδιο ότι γεννήθηκε το 1951 στο χωριό Γρανίτσα Ιωαννίνων¹, τελείωσε το λύκειο στα Γιάννενα, φοίτησε στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης και μετά εργάστηκε ως δικηγόρος στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τα έργα: “Από Φωτογραφία Βουνού” το 1985, “Σχόλια σε Ποίηση” το 1987, “Το Ασημόχορτο Ανθίζει”το 1992, “Ο Θίασος των Αθηναίων” το 1999, “Βέβηλη Πτήση” το 2003 και 2011, “Από την Άλλη Γωνία”2006 και 2011,”Μήδεια”το 1995,”Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή” το 2009, 2011 και 2014, “Σενάριο αθανασίας” το 2015 και έχει επίσης συμμετοχή σε συλλογικά έργα και κριτικογραφία.

Το μικρόσχημο βιβλίο του -με το όμορφο εξώφυλλο της Μαρίας Βεϊοπούλου² στην τωρινή έκδοση του Μεταίχμιου-, είναι μια διμερής σύνθεση πλούσιου υλικού. Στο πρώτο μέρος δεκάξι ιστορίες για αλλόκοτα περιστατικά που αφηγούνται με τον ακατέργαστο και γι’ αυτό ποιητικό από μια άποψη λόγο τους, που θυμίζει ή παραπέμπει στη δημοτική παράδοση- πού αλλού, θα μου πείτε-, εκείνοι που βίωσαν την εμπειρία από το συναπάντημα με τα παραφυσικά όντα ή είχαν την αίσθηση και μόνο της παρουσίας τους και μετά από την καθεμιά ένα  άτιτλο μεστό και μειλίχιο κείμενο ενός  κοινού για όλα σχολιαστή των ιστοριών δοσμένα αυτά σε πιο λόγιο ύφος.

Στο δεύτερο μέρος παρατίθεται ένα μικρό κι αυτό μα ευρηματικό κείμενο που έχει τη μορφή αριθμημένων σημειώσεων με τίτλο Σκέψεις -Οδηγός που στέκει αυτόνομα και μοιάζει ή υποδύεται σημειώσεις του συγγραφέα για το πώς θα κατασκευάσει και θα δέσει πειστικά τις ιστορίες και μεταξύ τους αλλά και με τα σχολιαστικά κείμενα του ειδήμονα που δεν τον ονοματίζει,όπως κάνει με τους αφηγητές των ιστοριών,του δίνει όμως κύριο ρόλο αφήνοντας στους αναγνώστες το ελεύθερο να τον θεωρήσουν ως έναν ερευνητή ας πούμε του παράδοξου και του ανοίκειου, που η σκέψη του πάνω στα περιστατικά μας κινεί το ενδιαφέρον δίχως να μας φαίνεται γραφικός, επειδή αφενός δεν σαρκάζει τις αφηγήσεις των χωρικών αφετέρου τις ακουμπά σεβαστικά αλλά και μαζί με την ήπια επιφύλαξη εκείνου που δέχεται το πέρα από τη λογική μα λαμβάνει τη λογική υπόψη του και στα λόγια του είναι μετρημένος. Η λεπτή θρησκευτικότητα αυτών των σχολίων είναι μια ακόμα ωραία πινελιά στον καμβά που πάνω του ο Γκουρογιάννης αποθέτει αλήθεια και επινόηση.

Τις ιστορίες τις αφηγούνται δεκατέσσερις άνδρες και μια γυναίκα, κάτοικοι όλοι ορεινών χωριών της Ηπείρου. Το σχολιαστικό κείμενο/σφήνα που ακολουθεί καθεμιά είναι η ανάλυσή της, εξόχως πυκνή αν και σύντομη κι αυτή, έξυπνα εστιασμένη σε ένα δυο βασικά σημεία της και γοητευτικά, πολύ γοητευτικά, επιστημονικοφανής.

Την έκδοση συμπληρώνουν τα δημοσιευμένα σε έντυπα του 1990 κείμενα τριών σημαντικών φωνών της ελληνικής κριτικογραφίας, της Θεοδοσοπούλου, του Κούρτοβικ και του Σταματίου που καλύπτουν ο καθένας με τον τρόπο του τη σύνθεση του Γκουρογιάννη, με διακριτή κριτική πληρότητα και οι τρεις, τόσο καλά δε ώστε δεν χρειάζεται, πιστεύω, να ειπωθούν εν έτει 2018 άλλα.

 

Βασίλης Γκουρογιάννης

 

Οι δεκαέξι διηγήσεις αναφέρονται όλες σε φαινόμενα εξαρχόμενα των φυσικών νόμων και αντλούν από μια μακρόχρονη κληρονομιά θρύλων και παραδόσεων, σε μια εποχή που τείνει οριστικά να εξαφανίσει τη Μνήμη.

Άμεσα αναγνωρίσιμα τα χαρακτηριστικά του βιβλίου: πρωτοτυπία και έμπνευση στη σύλληψη που ολοκληρώνεται με ιδιότυπο χιούμορ… Στα κείμενα, ως σε «αρχαία ηχογράφηση», παγιδεύεται ο ήχος του χρόνου.

Μάρη Θεοδοσοπούλου

 

Ένα μικρό αριστούργημα της διηγηματογραφίας… Τα πεζογραφήματα του Γκουρογιάννη είναι μια αριστοτεχνική σύνθεση εκφραστικών αντιθέσεων, που κάνουν το καθένα από αυτά ένα εξαιρετικά πλαστικό και υποβλητικό, γοητευτικό και συγκινητικό αφήγημα.

 Δημοσθένης Κούρτοβικ

 

…θα ήθελα να είχα χώρο να αναλύσω τη διφορούμενη, ειρωνική, πολυδιάστατη, την πολλά υποσχόμενη προσωπική γραφή του κ. Γκουρογιάννη. Να αναφερθώ στις ψυχές που προσπαθεί να ηρεμήσει,”αυτές που βρίσκονται σε ανταρσία προς το θείο, επειδή έχουν απελπιστεί ότι επιτέλους θα έρθει η Κρίση, η οποία θα τακτοποιήσει κάθε συναισθηματική εκκρεμότητα…”

 Κώστας Σταματίου

 

 

¹Έχει ασχοληθεί σοβαρά κάποιος μελετητής με τους σύγχρονους Ηπειρώτες λογοτέχνες; Να κάνει ένα ανθολόγιο, μια παρουσίαση, μια θεωρητική προσέγγιση, κάτι τέλος πάντων; Διότι και στις μέρες μας είναι εντυπωσιακά πολλοί:

Γκανάς, Χουλιαράς, Μηλιώνης, Δημητρίου, Κούτας, Γκουρογιάννης, Μπέκας, Κώτσιας, Καλπούζος, Πορφύρης και δεν θυμάμαι άλλους τώρα, που είναι συνεχιστές με τον έναν ή άλλον τρόπο της κληρονομιάς του Χρηστοβασίλη, του Ζαροκώστα, του Κρυστάλλη, του Ελιγιά, της Ζιτσαία, του Βηλαρά (κι ας γεννήθηκε στα Κύθηρα), κά.

 

²Πρέπει όπου μπορούμε να αναφερόμαστε ονομαστικά στους τεχνικούς συντελεστές της έκδοσης ενός βιβλίου. Κάνουν σπουδαία δουλειά και είναι κρίμα που μένουν αφανείς στις περισσότερες περιπτώσεις.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top