Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Διασώζοντας Γλώσσα και Νόημα
09/01/2019, 9:38 πμ

Διασώζοντας Γλώσσα και Νόημα

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

 

«Ο Ανδρέας και ο Ορφέας», Ανδρέας Μήτσου , εκδ. Καστανιώτη, σελ. 169

«Τα καλά μας χρόνια βρίσκονται πίσω μας. Εκεί στέκονται και μας περιμένουν. Για έναν ζεστό καφέ, μες στην απόλυτη ασφάλεια του κήπου. Ευωδιάζει ο παλιός χρόνος. Απλώνεται το άρωμά του και φτάνει ως εμάς, μας τυλίγει. Έτσι γεμίζει το σήμερα, από το χτες. Έτσι «γίνεται». Ωριμάζει σαν τον καρπό. Γιατί υπάρχει μόνο το παρελθόν. Το μέλλον αφορά πάντα στους άλλους.»

Ο Ανδρέας Μήτσου, πολυβραβευμένος και στυλίστας της γραφής, στη καινούργια συλλογή του «Ο Ανδρέας και ο Ορφέας» που τον αφορά κατά το ήμισυ άμεσα, αποφασίζει εντούτοις να ρίξει γέφυρα στο παρελθόν και στο μέλλον με συνισταμένη τη γλώσσα που είναι τα πάντα: πατρίδα, νόημα.

«Όλα όσα συμβαίνουν στην αφήγησή μου έχουν συμβεί ή θα μου συμβούν». Με μότο Κάρσον Μακ Κάλερς, καθοριστικό, αποδεικνύει αυτό που υποπτεύεται και φοβάται: πως όλα είναι Λόγος. Και ξεκινά από τις μνήμες του, διασώζοντας αναμνήσεις και λέξεις, Πάραλος, μπζιάκα, πριάρι, γάμπαρες, το σερσέγκι, σκηνές από τον γενέθλιο τόπο, όλα όσα στη συνέχεια συνιστούν εαυτόν, καθορίζοντας τον δικό του απολύτως υπαρκτό μυθιστορηματικό χωροχρόνο, όπου δεσπόζουν όπως σε όλο το έργο του αινιγματικές γυναίκες και σκύλοι. Ανατρέχοντας σε τίτλους του, «Γκαλίνα», «Αλεξάνδρα», «Η εξαίσια γυναίκα και τα ψάρια», «Η ελεημοσύνη των γυναικών», «Ο σκύλος της Μαρία»…

Εξάλλου ακόμα και στο διήγημα που βαφτίζει την συλλογή «Ο Ανδρέας και ο Ορφέας», ο Ορφέας είναι ένας σκύλος. Ιδιαίτερος με τον οποίο του απομένει στη σύγχρονη Βαβέλ για να συνομιλεί. Επειδή «Κάτι υπερφυσικό, κάτι που αναγόταν σε τομείς επιστημονικής φαντασίας είχε συντελεστεί. Ίσως πλάσματα διαβολικά, κάτοικοι κάποιου άλλου πλανήτη, για κάποιον αδιανόητο, δικό τους σκοπό, αδιανόητο για την ανθρώπινη λογική, προκάλεσαν αυτή τη γλωσσική σύγχυση, μια νέα Βαβέλ, μ’ όλο που ήταν κοινή η γλώσσα που μιλούσαν και συνεννοούνταν μεταξύ τους ετούτοι οι σημερινοί άνθρωποι. Κοινή, αλλά άλλη. Δεν ήταν η δική τους, η πατροπαράδοτη, η γνωστή γλώσσα μας. Ήταν μια ξένη. Και αυτοί δεν το γνώριζαν. Δεν το ’χαν αντιληφθεί. Εγώ μονάχα, για κάποιο λόγο ανεξήγητο, ένα σκοπό προκαθορισμένο, εγώ κρατούσα τη γλώσσα μας. Την παλιά μας γλώσσα.»

Και στα 18 διηγήματα της συλλογής, ο αφηγητής προσπαθεί να κατανοήσει και να τακτοποιήσει το χάος. Ερμηνεύοντας τα φαινόμενα της ζωής έξω από την κοινή λογική, καταφεύγοντας σε γλωσσικά τιμαλφή και οραματιζόμενος ένα αμφίβολο μέλλον.

 

Ανδρέας Μήτσου

 

«Δεν θα γινόταν, άραγε, να δίναμε ραντεβού στο παρελθόν;» Με δάνειο Β. Γκ. Ζέμπαλντ [Αούστερλιτς] επιχειρεί ακριβώς αυτή την επιστροφή στην τελευταία του ιστορία, υπερβατική και σουρεαλιστική, αυτοσαρκαστική και αυταπόδεικτη αλληγορία:

«Πράγματι, ταυτιζόμασταν τόσο πολύ οι δυο μας, έτσι που δεν ξέραμε ποιος ήταν ο Ανδρέας και ποιος ο Ορφέας. Άρα, εγώ την κρατούσα ζωντανή τη γλώσσα τόσον καιρό, εγώ τη σεβόμουνα και δεν την είχα προδώσει. Ενθουσιάστηκα με τη σκέψη. Αφού και μ’ ένα μόνο πλάσμα αν καταφέρεις έτσι να επικοινωνήσεις, την καταξιώνεις τη λέξη σου. Ξαναβρίσκεις τη γλώσσα σου. Ο Τον συναντάς τον εαυτό σου, θέλω να πω, που ’χες από καιρό ξεχάσει, που ’χες παραμελήσει και εγκαταλείψει σε μια ερημιά.»

Αυτοαναφορική, αγωνιώδης, ειρωνική και σαρκαστική, προφητική επιλογή ιστοριών που συνθέτουν την κατά Ανδρέα Μήτσου «Περίληψη του Κόσμου».

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top