Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Για την πραγματική φύση του Καλού και του Κακού
04/02/2015, 5:24 μμ

Για την πραγματική φύση του Καλού και του Κακού

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

p01h2tss

 

David Hume, “O Σκεπτικιστής, o Επικούρειος, ο Στωικός, ο Πλατωνικός”, Μετ: Γ. Λειβαδίτης, επιμ. Αλ. Βέλειος, εκδόσεις Ροές

«H φύση έχει προικίσει τον άνθρωπο με ένα υπέροχο θεϊκό πνεύμα, του έχει προσδώσει κοινά γνωρίσματα με υπέρτατα όντα. Δεν επιτρέπει λοιπόν σε τόσο υψηλές ικανότητες να περιπέσουν σε λήθαργο, η ραθυμία, αλλά ωθεί τον άνθρωπο να χρησιμοποιεί εξ ανάγκης, σε κάθε περίπτωση, όλη τη δεξιοτεχνία και τη φιλοπονία που διαθέτει.» David. Hume.

Ο μεγάλος Σκωτσέζος διανοητής και ιστορικός Ντέιβιντ Χιούμ (1711-1776) θεωρείται ο κατ εξοχήν ηθικός φιλόσοφος, καθώς υποστήριζε με πάθος ότι το ανώτατο ηθικό καλό, δεν είναι άλλο από το ανιδιοτελές ενδιαφέρον για τη γενική ευδαιμονία της κοινωνίας και πως η πλέον ευτυχής πνευματική κατάσταση για τον άνθρωπο είναι η ενάρετη. Ο λόγος και οι λογικές κρίσεις είναι απλώς ‘συνήθεις συνειρμοί αισθήσεων ή εμπειριών, ενώ η έννοια του ορθού και του εσφαλμένου δεν προέρχεται από τη λογική, αλλά απορρέει από το ενδιαφέρον του καθενός μας για ευτυχία’. Με απλά λόγια η καλοσύνη είναι για τον Χιούμ η μεγαλύτερη αρετή, την οποία μάλιστα θεωρούσε συνώνυμη με την ανθρώπινη ευτυχία… Πλατωνικός, Επικούρειος, Στωικός αλλά ταυτοχρόνως και απόλυτος σκεπτικιστής, αφού δεν έτρεφε κανενός είδους αυταπάτες για τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης: την χρησιμοθηρία, τον ωφελιμισμό των ανθρώπων, τη διανοητική τους νωθρότητα, τη συναισθηματική τους αστάθεια, τα πάθη τους και την κυριαρχία τους πάνω στη λογική. Ο Ντ. Χιούμ προσπάθησε να συγγράψει ένα έργο με σκοπό να αναλύσει γιατί συμφέρει για τον άνθρωπο να επιλέξει την αρετή, που κατά την άποψη του αποτελεί τον ασφαλέστερο δρόμο, αλλά και τηνterminus aquo, την εκκίνηση ή αφετηρία προς την επίτευξη της επιτυχίας του. Ο Χιούμ δεν είχε κλείσει τα 30 όταν ολοκλήρωσε και εξέδωσε το έργο του Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση, ένα μεγάλο και σημαντικό έργο στο οποίο ανέλυε σχολαστικά τις απόψεις του και παρότι το έργο ήταν απαλλαγμένο από την πολυπλοκότητα και την δυστοκία που συνήθως διέπει τα φιλοσοφικά δοκίμια, ή τις μελέτες του είδους του, το βιβλίο κρίθηκε ως δυσνόητο και καθόλου εύληπτο για την εποχή του. Παρ όλα αυτά ο συγγραφέας, θέλοντας να προσεγγίσει ένα ευρύτερο κοινό, επιδίδεται στη συστηματική προσπάθεια εκλαΐκευσης και σύντμησης της μελέτης του.

 

thumbnailΈτσι γεννήθηκε το βιβλίο αυτό, ένα έργο-επιτομή της μελέτης του, της φιλοσοφικής του θεώρησης, όπου ο συγγραφέας μέσα από τέσσερα ισομεγέθη κείμενα ξεδιπλώνει τα σημαντικότερα σημεία της φιλοσοφίας του. Κατ αυτόν τον τρόπο, ο αναγνώστης θα γνωρίσει τον Πλατωνικό, Επικούρειο και Στωικό και κυρίως τον Σκεπτικιστή φιλόσοφο Ντέιβιντ Χιούμ. Στο βιβλίο ο Χιούμ αξιολογεί τις 4 μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαίας Ελλάδας, που αποτελούν τους πυλώνες της φιλοσοφικής του σκέψης, αναζητώντας απαντήσεις σε κεντρικά ερωτήματα που απασχολούν τον ίδιο για τον σύγχρονο άνθρωπο. Ποιά είναι η πραγματική φύση του Καλού και του Κακού, πώς να φτάσει κανείς στην Αρετή και κατά συνέπεια στην ευτυχία; Πού βρίσκεται η αληθινή σοφία; Ποια είναι η στάση ζωής που μας συμφιλιώνει καλύτερα και πιο αποτελεσματικά με τον εαυτό μας; Με απλά λόγια ερεύνησε το ψυχολογικό κρηπίδωμα της ανθρώπινης φύσης καταρρίπτοντας ουσιαστικά την άποψη και τις θεωρήσεις εκείνων που υποστήριζαν με πάθος τις ορθολογιστικές απόψεις τους για τον άνθρωπο. Για τον Χιούμ, ο άνθρωπος δεν υποκινείται από τη λογική, αλλά από τις βαθύτερες επιθυμίες του, τα πάθη και βέβαια τα συμφέροντα του. Στην εποχή του οι θέσεις του απέναντι σε όλα αυτά τα θέματα αντιμετωπίστηκαν ως αιρετικές, σήμερα, ωστόσο εκπλήσσουν με την επικαιρότητα τους. Το έργο του χαρακτηρίστηκε τομή στη σύγχρονη σκέψη και την αντίληψη μας για έννοιες και αξίες πανανθρώπινες, οικουμενικές, γεγονός που τον κατατάσσει στους γνωστότερους και πλέον δημοφιλείς φιλοσόφους της σύγχρονης εποχής.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top