Fractal
Home / RE-FRACTAL / Ντύνοντας τις φήμες με τον μανδύα της αυθεντίας
22/04/2015, 12:20 μμ

Ντύνοντας τις φήμες με τον μανδύα της αυθεντίας

Γράφει η Δανάη Ψωμοπούλου //

 

Πηγή: epohi.gr

Ενα από το πρώτα πράγματα που μαθαίνει κάθε νέος δημοσιογράφος που εισέρχεται στο χώρο της ενημέρωσης είναι ότι καλός δημοσιογράφος είναι εκείνος που έχει καλές πηγές. Διότι καλές πηγές σημαίνει καλή πληροφόρηση και συνεπώς καλό ρεπορτάζ.

 

tsalakos

 

Όπως στο Ιράκ το 2003

Αυτό όμως που ίσως δεν μαθαίνει –αν δεν έχει καλούς δασκάλους—είναι ότι ισχύει ενίοτε και το αντίστροφο. Τουτέστιν, είναι πιθανό κάποιες φορές οι πηγές να «χρησιμοποιούν» τους δημοσιογράφους για τη διαμόρφωση ενός κλίματος από το οποίο ευελπιστούν ότι θα ωφεληθούν πολιτικά. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στον τρόπο με τον οποίο σοβαρά ενημερωτικά μέσα των ΗΠΑ μετατράπηκαν άθελά τους σε «εργαλεία» προετοιμασίας της κοινής γνώμης για τον πόλεμο στο Ιράκ το 2003, για να διαπιστώσει τη σοβαρότητα του ζητήματος.
Τους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, οι «πληροφορίες» περί ύπαρξης όπλων μαζικής καταστροφής, τα οποία μάλιστα θα μπορούσαν – υποτίθεται— να εκτοξευθούν σε απόσταση επτακοσίων μιλίων αλλά και εκείνες που μιλούσαν για πλήθος εστιών κατασκευής τέτοιων όπλων κοσμούσαν τα πρωτοσέλιδα μεγάλων εφημερίδων. Όλες αυτές οι «πληροφορίες» αποδείχθηκαν εν τέλει ανυπόστατες.
Η «μεγαλύτερη ίσως αποτυχία στην ιστορία των αμερικανικών μίντια», όπως χαρακτηρίστηκε, έχει βεβαίως πολλές εξηγήσεις. Η απουσία δημόσιου διαλόγου ή αντιλόγου για τις βασικές υποθέσεις πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το αφήγημα του διαβόητου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», το ατέρμονο κυνήγι της αποκλειστικότητας, η έλλειψη σκεπτικισμού απέναντι στα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσίαζε η αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και η πληθώρα δηλώσεων κορυφαίων αξιωματούχων και ανώνυμων πηγών που εκλαμβάνονταν ως αδιαμφισβήτητα γεγονότα είναι μερικές από αυτές.

 

Οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ως είδηση

Το ζήτημα αποκτά σήμερα μια κωμικοτραγική –θα έλεγε κανείς—επικαιρότητα, μεσούσης της διαπραγμάτευσης της ελληνικής κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους.
Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, ένα δημοσίευμα της γερμανικής FAZ ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στα τεχνικά κλιμάκια ο έλληνας εκπρόσωπος, πλην του ότι δεν παρουσίασε προτάσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριφέρθηκε –σύμφωνα με δηλώσεις ανώνυμου ευρωπαίου αξιωματούχου— σαν «ταξιτζής» που ζητά χρήματα. Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε άμεση διάψευση του δημοσιεύματος την ίδια ημέρα, ωστόσο το περιστατικό πόρρω απέχει από το να είναι μεμονωμένο.
Ενδεικτικά:
• Στις 17/2/2015, μετά το τέλος της συνεδρίασης του Eurogroup, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης, μιλώντας στη σχετική συνέντευξη Τύπου αποκάλυψε ότι ο ευρωπαίος Επίτροπος Μοσκοβισί παρουσίασε ένα προσχέδιο κοινού ανακοινωθέντος που ήταν έτοιμος να υπογράψει, ωστόσο αυτό αποσύρθηκε πριν τη συνεδρίαση. «Δεν υπήρξε άλλο κείμενο», έλεγαν πηγές σε δημοσιογράφους. Και όμως αργά το βράδυ αποκαλύφθηκαν όχι ένα, αλλά δύο προσχέδια κείμενου.
• Στις 27/3/2015, γνωστός δημοσιογράφος ξένης εφημερίδας ανέφερε μέσω κοινωνικού δικτύου ότι υπάρχουν επίμονες φήμες για επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων στην Ελλάδα «είτε σήμερα, είτε στις 10 Απριλίου». Οι φήμες δεν επιβεβαιώθηκαν.
• Στις 3/4/2015 δημοσίευμα γερμανικού εντύπου ανέφερε ότι «η καθυστέρηση που παρατηρείται στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ανάγκασε το ΔΝΤ να ανακαλέσει το προσωπικό του από την Αθήνα». Η είδηση διαψεύστηκε από το ίδιο το Ταμείο.
• Στις 13/4/2015 ξένη εφημερίδα ανέφερε ότι η Ελλάδα ετοιμάζεται να κάνει το δραματικό βήμα προς τη χρεοκοπία αν δεν μπορέσει να φτάσει σε συμφωνία με τους εταίρους της μέχρι το τέλος Απριλίου, επικαλούμενη δήλωση ανώνυμου έλληνα αξιωματούχου. Άμεση ήταν η διάψευση του Μεγάρου Μαξίμου: «Η Ελλάδα δεν προετοιμάζεται για καμία χρεοκοπία –το ίδιο ισχύει και για τους δανειστές».
• Στις 15/4/2015 γερμανική εφημερίδα ανέφερε ότι το Βερολίνο επεξεργάζεται σχέδιο για πιθανή πτώχευση της Ελλάδας εντός ευρώ αλλά με προϋποθέσεις. «Το Βερολίνο εργάζεται για την ενδυνάμωση της ευρωζώνης» απάντησε η γερμανική κυβέρνηση διαψεύδοντας το δημοσίευμα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι συνεχιζόμενες και δύσκολες διαπραγματεύσεις έχουν προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα στη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας, τα οποία ευνοούν τη διατύπωση κάθε είδους σεναρίων, υποθέσεων ή άλλων εικασιών. Δεν υπάρχει, επίσης, καμία αμφιβολία ότι παρόμοια δημοσιεύματα δεν επικαλούνται μόνο δηλώσεις ευρωπαίων, αλλά και ανώνυμων ελλήνων αξιωματούχων, που θεωρούν ίσως ότι με αυτόν τον τρόπο απευθύνουν τις δικές τους προειδοποιήσεις προς τους Ευρωπαίους.

 

Η Κομισιόν κρατά αποστάσεις

Τούτο δεν δικαιολογεί βεβαίως το πανηγύρι «φημών», «δηλώσεων ανώνυμων αξιωματούχων» και κάθε είδους αδιευκρίνιστων «πηγών με γνώση της κατάστασης», τις οποίες επικαλούνται καθημερινά πλέον ορισμένα έντυπα του εξωτερικού, αλλά και τις επαναλαμβανόμενες και εξονυχιστικά λεπτομερείς αναλύσεις για το τι θα μπορούσε να επακολουθήσει ενός Grexit ή ενός Graccident, για τα διπλά νομίσματα ή για το πως θα μπορούσε να μοιάζει μια ελληνική χρεοκοπία. Αναλύσεις, οι οποίες συνοδεύονται συνήθως από πολύχρωμα διαγράμματα και εντυπωσιακές φωτογραφίες, προς τέρψη του κάθε ενδιαφερόμενου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως το γεγονός ότι η ίδια η Κομισιόν φαίνεται να παίρνει τις αποστάσεις της από τέτοια δημοσιεύματα. «Πολλές από τις δηλώσεις, πληροφορίες και εκτιμήσεις που ανακοινώνονται ή διαψεύδονται είναι μέρος του θορύβου τον οποίο δε θέλουμε να σχολιάσουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Τρίτη, όταν ερωτήθηκε για τις δηλώσεις ή τα σενάρια που κυκλοφορούν σχετικά με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Αθήνας και των εταίρων.
Και επειδή, καθώς εισερχόμαστε στην τελική φάση της διαπραγμάτευσης και προσεγγίζουμε το κρίσιμο Eurogroup της 24ης Απριλίου, οι πιέσεις αλλά και τα μηνύματα των ξένων αξιωματούχων θα αυξάνονται, θα πρέπει ίσως να έχει κανείς κατά νου ότι οι «πηγές» ή οι «φήμες» τις οποίες ντύνουμε αβίαστα και αυτόματα με την αυθεντία της εγκυρότητας ενδέχεται καμιά φορά να αποτελούν μέρος ενός παιχνιδιού που υπερβαίνει τους δημοσιογράφους, τους αναγνώστες ή την ανάγκη της ενημέρωσης και της νηφάλιας ανάλυσης των γεγονότων.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top