Ανέγγιχτη ποίηση
Γράφει η Αγγελική Λάλου //
Εύα Σπαθάρα, «Ντάλιτ», εκδόσεις Θράκα
Η πρώτη συλλογή της Εύας Σπαθάρα σε αρπάζει ήδη από το εξώφυλλο, με τον τίτλο και το σκίτσο που κοσμεί την έκδοση. Ο τίτλος «Ντάλιτ» αναφέρεται στους «κατώτατους των κατωτάτων», στους ανθρώπους της Ινδίας που γεννιούνται χωρίς να ανήκουν σε καμία κάστα. Το σκίτσο, από την άλλη, παρουσιάζει ένα ομοίωμα ανθρώπου, μια ξύλινη μαριονέτα, χωρίς ευανάγνωστα χαρακτηριστικά, φύλου, ηλικίας ή λοιπά στοιχεία ταυτότητας. Ο συνδυασμός τίτλου και σχεδίου στο εξώφυλλο εξάπτει την περιέργεια του αναγνώστη, αλλά καιρός να περιηγηθούμε στα ενδότερα, να γνωρίσουμε εκ των έσω τους «ανέγγιχτους» που παρελαύνουν στις σελίδες της συλλογής. Κι η αλήθεια είναι ότι τα ποιήματα βρίθουν προσώπων και αναφορών σε γνωστά ονόματα και αναγνωρισμένες φιγούρες της ιστορίας από διάφορους τομείς, όπως πολιτική, λογοτεχνία, επιστήμη. Με έντονη διακειμενικότητα τα ποιήματα επιχειρούν να ανοίξουν διάλογο ή να πουν τη δική τους εκδοχή, ή να αμφισβητήσουν την επίσημη εκδοχή της Ιστορίας. Η ποίηση της Σπαθάρα κάνει σαφείς τις προθέσεις της ήδη από το πρώτο ποίημα, «Δεν εκτελούνται μεταφοραί εδώ Αριστοτέλη», όπου μια
Καλίμπρι 12άρα
κυκλοφορεί ελεύθερη
Σημαδεύει ό,τι της γουστάρει
δαγκώνει το χέρι που τη γράφει
κι εκτελεί
–η αχάριστη–
με ακρίβεια χιλιοστού.
Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μένει τίποτα στο απυρόβλητο. Και έρχεται δυναμικά η συνέχεια στο δεύτερο ποίημα, «Εδώ εκτελούνται ήττες»:
Σε θέλω μέσα στη γλώσσα μου
εκεί που όλα γίνονται
και ξεγίνονται
Εκεί που οι λέξεις απαιτούν
το ανάλογο ύψος τους
Εκεί εσύ είσαι ο ποιητής
κι εγώ το ποίημα σου
Έξω απ’ αυτήν
εγώ ο ποιητής
κι εσύ
η ήττα μου
Εύα Σπαθάρα
Ωστόσο η ποίησή της δεν είναι καθόλου ηττοπαθής, ίσα ίσα που δεν εφησυχάζει και είναι ανατρεπτική. Στη συνέχεια ερχόμαστε σε επαφή μου τους εκλεκτούς «ντάλιτ» της ποιήτριας, αυτούς που κατάργησαν τις κάστες ή που δεν μπορείς εύκολα να τους κατατάξεις σε μια κατηγορία. Μετά τον Αριστοτέλη που κάνει ποδαρικό στο πρώτο ποίημα, συναντάμε, μεταξύ άλλων, τον Άραβα ποιητή «Μπαχά Σάλα Ζαχν», τον Καντ, τον Χιουμ, τον Νεύτωνα που γίνεται αφορμή για να συζητηθούν ο Μαρξ κι ο Πιοτρ (αλλιώς πρίγκιπας Πέτρος Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν), ύστερα τον Αίσωπο, τον Φουκώ, τους αδερφούς Γκριμ, την Αρουντάτι Ρόι, τον Κομπαγιάσι Ίσσα, τον Χαρμς, τη Σεμίραμις, αλλά ακόμα και την Amy Winehouse ή τον Κορτές, ή την Κασσάνδρα και τον Ντίλαν.
Η γλώσσα των ποιημάτων της συλλογής αυτής είναι τολμηρή, ανατέμνει, διεισδύει, προκαλεί:
«Αυθαδιάζει
όπως κι ο θάνατος
που μοιάζει α
θάνατος»
ή οπισθοχωρεί
«της γλώσσας που δεν
μπορεί πια να αυθαδιάσει»
κι αναγνωρίζει
«Φυσικά και ξέρω ότι δεν είμαι
η σφήνα στην άκρη της γλώσσας»
αλλά και προτρέπει
«Πρέπει να μπορεί κανείς
να παίζει με τη γλώσσα»
καταλήγοντας
«Πρέπει να ταραχτεί η γλώσσα
να γεννηθεί το σώμα
να ταραχτεί το σώμα
να γεννηθεί η Εύα
να ταραχτεί η Εύα
να γεννηθεί ζωή»
Εκτός όμως από τα πρόσωπα –που ίσως δεν είναι παρά ορισμένα από τα προσωπεία της– το ποιητικό Εγώ της ποιήτριας κάνει αισθητή την παρουσία του:
Καθώς αντιλαμβάνεται ότι
«Το ξέρω
το έχουν πει κι άλλοι πριν από μένα αυτό
Η χρήση του στερητικού τσακίζει»
Προσπαθώντας να διευκρινίσει ότι
«Μονάχα ερωτήματα έχω να θέσω
και στην ουσία να κερδίσω χρόνο»
Δηλώνει με ειλικρίνεια ότι
«Θέλω να γράψω ποίηση ήσυχη
κουβεντιαστή»
ενώ εξομολογείται ότι
«Για σένα γράφω
Μόνο για σένα»
Για να τονίσει εν τέλει ότι:
«Όμως εσένα μα το θεό
σ’ αγάπησα στ’ αλήθεια
Κι είναι φορές που δεν έχω τις λέξεις να στο πω
γιατί είμαι η έλλειψη η ίδια
Χωρίς υπερβολές
είσαι
ήσουν
το μόνο
ποίημα
που θα ‘θελα ποτέ να γράψω»
Η ποιήτρια στην πρώτη της αυτή συλλογή, με εντιμότητα και καθαρή φωνή, με τα δικά της ντάλιτ-ποιήματα, κάνει μια προσπάθεια να φτιάξει ένα σύμπαν που να καταργεί τα στεγανά του χώρου και του χρόνου, διαπερνά τα σύνορα, δημιουργεί έναν ευρύτερο χωροχρόνο, μια γλώσσα πανανθρώπινη που ερωτεύεται, πονά, αγωνιά, θέτει ερωτήματα, ψάχνει απαντήσεις, ονειρεύεται μια νέα επανάσταση. Ίσως στους στίχους της να αναγνωρίσετε κι εσείς κομμάτια του εαυτού σας. Γιατί όλοι μας –λίγο πολύ– είμαστε στις μέρες μας «ανέγγιχτοι»-«σπασμένοι, θρυμματισμένοι άνθρωποι», με τη σημασία όπως τη διαβάζουμε στη σημείωση στο τέλος της συλλογής.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Τἀγαθόν μὲν εὔκτητον» και ὁμολογουμένως τῇ φύσει ζῆν
Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης // – Μάρκος Αυρήλιος, “Τα Εις εαυτόν”, μτφρ. Γιώργος Λ. Προεστός, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 2022, Σελ. 288 – Λουκρήτιος, “Περί της φύσεως των πραγμάτων”, εκδ. Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2013, Σελ. 336 Κατά
Περισσότερα -
☆ 5ο «Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας» – PWPF 2022
“Από τον Ιπποκράτη στο poetry theraphy” 1-4/09/2022 ΠΑΤΡΑ – ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Με πολλές σημαντικές διεθνείς συμμετοχές και ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθεί φέτος το 5ο «Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας – Patras World Poetry Festival» που θα πραγματοποιηθεί
Περισσότερα -
Χιούμορ, τραύμα και φαντασία στην παιδική ηλικία
Γράφει ο Χρήστος Χαρακόπουλος // * Σπύρος Κιοσσές «Τα Πρωτοβρόχια», εκδόσεις Μεταίχμιο, 2022 Πλησιάζει φθινόπωρο και ο τίτλος του βιβλίου ελκύει από μόνος του τον αναγνώστη. Πρωτοβρόχια, λοιπόν, και ο αναγνώστης αναρωτιέται αρχικά, γιατί ο συγγραφέας επέλεξε αυτόν
Περισσότερα -
Ελπίζοντας στην Ανάσταση
Γράφει η Σοφία Σκλείδα // * Γιάννης Φιλιππάκης «Αθρυμμάτιστοι κόσμοι», εκδ. Δρόμων, 2018 Η ποιητική συλλογή “Αθρυμμάτιστοι κόσμοι” είναι η τρίτη στη σειρά ποιητική συλλογή, από τις Εκδόσεις “ΔΡΟΜΩΝ” και εκδόθηκε στην Αθήνα το 2018. “Αθρυμμάτιστοι
Περισσότερα -
Οι αγωνίες των πρωτότοκων
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // Μαρία Παπαγιάννη «Ποιος είναι ο αρχηγός;», Εικονογράφηση: Σοφία Τουλιάτου, Πέτρος Μπουλούμπασης, Εκδ. Πατάκη, 2004, σελ. 24 Αυτές οι διασκεδαστικές εικονογραφημένες ιστορίες της σειράς Σωσίβιο των εκδόσεων Πατάκης για παιδιά α και β δημοτικού
Περισσότερα -
✩ Editorial: «Το αιώνιο παρόν»
«Δεν μπορώ να πηγαίνω πίσω με το μυαλό μου, γιατί ζω τη στιγμή… Το χθες δεν υπάρχει. Το αύριο είναι του Θεού, όπως και το χθες ήταν… Και κάθομαι ήσυχα! Στο αιώνιο παρόν του Θεού! Ούτε
Περισσότερα -
Ένα ποίημα του Τσαρλς Μπουκόβσκι – “Νιρβάνα”
Απόδοση: Άκης Καρατζογιάννης // * Ήτανε νέος, μα δεν είχε και πολλές ελπίδες, είχε παρατήσει πια κάθε σκοπό. Τώρα βρισκόταν σ’ ένα λεωφορείο που διέσχιζε τη Βόρεια Καρολίνα. Κάπου πήγαινε. Άρχισε να χιονίζει, και το λεωφορείο έκανε στάση
Περισσότερα
