Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο συγγραφέας είναι πάντα σολίστας
10/08/2016, 5:04 μμ

Ο συγγραφέας είναι πάντα σολίστας

Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *

 

conf_1«Confiteor» του Ζάουμε Καμπρέ, Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, σελ. 736, Εκδόσεις Πόλις

 

Το μυθιστόρημα του Καταλανού συγγραφέα Ζάουμε Καμπρέ «Confiteor» αποτελεί απόδειξη ότι ένα βιβλίο γραμμένο σε μία από τις λεγόμενες «μικρές» γλώσσες και εν προκειμένω τα καταλανικά μπορεί να ξεπεράσει τα στενά τοπικά σύνορα της γενέτειρας του και να αποτελέσει σύγχρονο ευρωπαϊκό κλασσικό δημιούργημα.

Μέσα από μία επιστολή – μυθιστόρημα 700 σελίδων, ο κεντρικός ήρωας Αντριά Αρντέβολ, ο οποίος πάσχει απ’ την εκφυλιστική ασθένεια αλτσχάιμερ εξομολογείται στην αγαπημένη του Σάρα την ένοχη και γεμάτη μυστικά ιστορία της οικογένειάς του. Ο μικρός Αντριά, μεγαλώνει σε ένα πλούσιο σπίτι της Βαρκελώνης τη δεκαετία του ΄50 από δύο υπερβολικά σοβαρούς και σκληρούς γονείς, που μοιάζουν να μην τον αγαπούν και που μετρώντας τον υψηλό δείκτη νοημοσύνης του και μέσα από μία απαιτητική εκπαίδευση, θέτουν αφύσικα υψηλούς στόχους για τον γιο τους, ξεχνώντας ουσιαστικά ότι είναι ένα παιδί. Ο μεν πατέρας του Φέλιξ Αρντέβολ θέλει να τον κάνει μεγάλο γλωσσολόγο ενώ η μητέρα του Κάρμε Αρντέβολ ονειρεύεται την καριέρα ενός βιρτουόζου βιολιστή. Τελικά ο ίδιος θα καταλήξει ιστορικός των ιδεών και του πολιτισμού, διανοούμενος και λόγιος ενώ ο κολλητός από την παιδική του ηλικία Μπερνάτ θα είναι εκείνος που θα διακριθεί στην μουσική, με παράλληλη, αποτυχημένη όμως, διαδρομή στην συγγραφή, πράγμα που θα τον οδηγήσει στο τέλος να δημοσιεύσει σαν δικό του το κύκνειο άσμα του Αντριά.

Συχνά σε όλη τη διάρκεια του βιβλίου θα δούμε τον Αντριά να παίζει με ένα βιολί ανυπέρβλητης αξίας με το όνομα Βιαλ, που κατασκευάστηκε από τον Λορέντζο Στοριόνι το 1764. Το εν λόγω βιολί αποκαλύπτει την αήθη δράση του πατέρα του Φέλιξ, ο οποίος πλούτιζε αγοράζοντας φτηνά από κυνηγημένους Εβραίους που ήθελαν να εγκατασταθούν στην Αμερική, αγοράζοντας ακόμη και από διωκόμενους εγκληματίες πολέμου Ναζί μετά το τέλος του πολέμου, ενώ εκμεταλευόμενος το καθεστώς Φράνκο δεν δίσταζε στο όνομα του κέρδους να εκβιάζει και να καταδίδει συμπατριώτες του ως κομμουνιστές και καταλανιστές.

Όμως το βιολί Στοριόνι χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα και ως εργαλείο για να μας μιλήσει για ένα από τα μεγάλα θέματα του βιβλίου που είναι η φύση του κακού, του πολέμου, του ίδιου του ανθρώπου, θέτοντας παράλληλα το πανάρχαιο ερώτημα για το αν είναι ο πόνος έργο του Θεού της αδιαφορίας ή προϊόν της ανθρώπινης ελευθερίας.  Εξερευνώντας την αιματοβαμμένη ιστορία των εκάστοτε ιδιοκτητών του βιολιού ταξιδεύουμε σε φρικιαστικές ιστορικές περιόδους της ανθρωπότητας όπως η ιερά εξέταση  και το Άουσβιτς ενώ μέσα από εγκιβωτισμένες ιστορίες που παρεμβάλλονται βρισκόμαστε από τη Γερμανία και την Ιταλία, στην Γαλλία και την Ισπανία, σε διαφορετικές εποχές κάθε φορά.

Confiteor σημαίνει ομολογώ και εξομολογούμαι και τόσο ο Αντριά που νιώθει ένοχος για την δολοφονία αλλά και για τις πράξεις του πατέρα του όσο και οι τόσοι άλλοι ήρωες του έργου χρησιμοποιούν αυτήν τη λέξη αρκετές φορές μέσα σ’ αυτό το πολυθεματικό μυθιστόρημα που ασχολείται εκτός των άλλων με τον έρωτα, την άπιαστη αναζήτηση της ευτυχίας, την ικανοποίηση της εκδίκησης, τη συγχώρεση,  τη ζήλια, την περιπέτεια της συγγραφής, την έξαψη του συλλέκτη, την αλήθεια στον πυρήνα της τέχνης, την ανακάλυψη του σωστού μέσου έκφρασης για τον καθένα, τη σχέση μεταξύ καλλιτεχνικής έκφρασης και σκέψης και την αγάπη για τη γνώση.

 

Jaume Cabré

Jaume Cabré

 

Ο Ζάουμε Καμπρέ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην μορφή του κειμένου όπου με μεγάλη δεξιοτεχνία περνάει από το πρώτο στο τρίτο πρόσωπο μέσα στην ίδια παράγραφο, ακόμα και στην ίδια πρόταση, ενώ δεν είναι σπάνιο να αφηγείται δύο διαφορετικές ιστορίες ταυτόχρονα, αλλάζοντας αιώνες μέσα στην ίδια φράση. Η πολύπλευρη πλοκή της ιστορίας του Αντριά, του βιολιού, των εγκιβωτισμένων ιστοριών συχνά ακολουθεί μία γραμμική πορεία προς το παρελθόν ενώ δεν είναι σπάνιο να επαναλαμβάνονται σε διαφορετικά σημεία του βιβλίου ολόκληρες παράγραφοι. Εξαιρετικά ενδιαφέρον το εύρημα της ταύτισης του Ισπανού Ιεροεξεταστή με έναν Ες Ες κάνοντας τον αναγνώστη να πιστέψει τελικά ότι πρόκειται για την ψυχή του ίδιου ανθρώπου ενώ ιδιαίτερα πρωτότυπες οι κατασκευασμένες ιστορίες – διάλογοι του Αντριά με τα παιδικά του παιχνίδια Μαύρο Αετό και Σερίφη Κάρσον σε όλη την ηλικιακή του διαδρομή, υπογραμμίζοντας έτσι την μεγάλη του μοναξιά και δυστυχία.

Αν και το «Confiteor» είναι ένα εμπνευσμένο και καλοδουλεμένο, φιλόδοξο και απαιτητικό ανάγνωσμα προβληματισμού, διαβάζεται με μεγάλη ευκολία απνευστί, αφήνοντας μας με την ελπίδα να γράφονται συχνά τέτοια έργα.

 

* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς». 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top