Fractal

Ο Γιώργος Χρονάς στο Εργαστήρι του συγγραφέα

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //
Φωτό: Τάκης Σπυρόπουλος //

 

xronas

Πορτρέτο. Ο Γιώργος Χρονάς και βιβλία της Οδού Πανός, τα βιβλία του, σε πρώτο πλάνο.

Συνέδεσε τη ζωή του με την ποίηση της καθημερινότητας, τις εκδόσεις Σιγαρέτα, που πρωτοκυκλοφόρησε την Περσινή Αρραβωνιαστικιά, και με την Οδό Πανός. Ξεκινώντας «από πραγματικά γεγονότα» και «λογική», ο Γιώργος Χρονάς έκανε την υπέρβαση.

Βαθύς, ποιητικά κινηματογραφικός, εντόνως υπαρξιακός, μελαγχολικός με μια χριστιανική σχεδόν χαρμολύπη, ο ποιητής Γιώργος Χρονάς, εκτός από ποιητής της μαγικής καθαγιασμένης καθημερινότητας, είναι και ο δημιουργός της «Οδού Πανός» (εκδόσεις και περιοδικό) με απόλυτη αυτοθυσία και συνέπεια, εδώ και περίπου τριάντα χρόνια. Με είκοσι βιβλία με ποιήματα, πεζά και θέατρο στο ενεργητικό του και με την «Γυναίκα της Πάτρας» να αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές θεατρικές επιτυχίες, στα «Ποιήματα 1973-2008» μοιάζει να έχει μαζέψει σχεδόν άπαντα τα ποιητικά υπάρχοντά του. Και ναι, «διαδικασία γραφής υπάρχει με την έννοια ότι οι βιαστικές σημειώσεις, καθ’ οδόν -στίχοι, φράσεις, εικόνες, ιδέες- αναπτύσσονται και διαμορφώνονται όταν καθίσω και δουλέψω πάνω σ’ αυτά που κράτησα», λέει.

Οσο για τις συγγραφικές εμμονές, θα πει: «Οι εμμονές μου είναι τα πάθη μου. Η ίδια η ζωή που πάντα διδάσκει. O,τι κάνει κανείς εκ του φυσικού είναι καλό, μου έλεγε ο Γιάννης Τσαρούχης». Εξάλλου, όλα έτσι και «εκ του φυσικού» φαίνεται να τα κάνει. Χωρίς να αποκλείει, βεβαίως, από την ποιητική δημιουργία και το αλλόκοτο: «Πολλά από τα ποιήματά μου έχουν την ιστορία τους. Αλλόκοτα, με την έννοια της πρωτοτυπίας. Του καινοφανούς», αποκαλύπτει, υπογραμμίζοντας: «Θυμάμαι ένα, “Ο Παζολίνι στη Ραφήνα”. Οταν άκουσα από τον Πέρη Εμπειρίκο που τους φιλοξενούσε, με την Κάλλας, στο νησί του, τους Πεταλιούς, λεπτομέρειες της ζωής τους εκεί. Η Ραφήνα είναι το πέρασμα από τη στεριά, μέσω θαλάσσης, στη γη της νήσου. Eτσι, από πραγματικά γεγονότα -λογική- έκανα την υπέρβαση. Το αλλόκοτο, με τον τρόπο μου».

Τώρα, πώς έρχεται και από πού έρχεται το ποίημα εδώ; «Κάτι μαγικό, κατεβαίνει το πνεύμα. Η Μούσα. Κι εσύ γράφεις. Κάτι σαν γέννα, μερικές φορές, οι ίδιοι πόνοι, άλλοτε».

Τελευταίο βιβλίο του και το πιο πρόσφατο «το βιβλίο μου,”Σάββατο” με κείμενα από το 1981 έως το 2011. Μυρωδιές, φως και πορτρέτα ζώντων και τεθνεότων. Με το ελάχιστο, το μηδέν, γραφή και μάθημα».

Και όσο για τον χώρο και τον τρόπο: «Νομίζω πως το ταλέντο είναι αυτό που κάνει όλα τα έργα μας να φαντάζουν φτιαγμένα από κάποιον άλλο από μας. Ο τρόπος, ο χώρος είναι μόνο δύο από τα πολλά που περικλείει κάθε έργο Τέχνης, λόγου ή κάτι άλλο, σαν προέκταση πάλι του ταλέντου, που το δίνουν οι θεοί, το άγνωστο κι όχι τα κολέγια ή οι τράπεζες», καταλήγει. Και στο ποιητικό του πάνθεον, η Αλεξάνδρεια, το Πέραμα, οι Εβραίοι της Νέας Υόρκης και ο οξυγονοκολλητής από τη Βηρυττό, η Γένοβα και τα χωριά της Μακεδονίας, το χαμάμι του Μουχτάρ Πασά, η Μέριλιν Μονρόε, ο ποταμός Λούσιος, οι άνεμοι των Ινδιών, μια Λόλα, ο Γιάννης, ένας Λουκάς, Αιγύπτιοι, στρατιώτες των Θηβών που συναντιούνται σε κατάστημα νεωτερισμών, στο αστυνομικό δελτίο και στον Χριστό στα Σπάτα. Ο Αγγελος της Εσπέρας και ο Παζολίνι στην Αθήνα. Πόρνες, άνθρωποι της βιοπάλης και της διπλανής πόρτας, λαϊκά παιδιά και καλλιτέχνες που κάηκαν απ’ τα πολλά ταλέντα τους συναντιούνται στους στίχους του αβίαστα, σαν ανάσα, και εν τούτοις, δοξαστικά. Εν πλήρη δόξη, με το φωτοστέφανο ενός μοναχικού καθημερινού αγίου.

 

Γραφείο. Βιβλία, χειρόγραφα και έργα αγαπημένων, η αισθητική που είναι ηθική.

Γραφείο. Βιβλία, χειρόγραφα και έργα αγαπημένων, η αισθητική που είναι ηθική.

 

Άλλοτε σε μικρή φόρμα και κάποιες φορές με μορφή πεζοτράγουδου ή σε μεγάλα ποιήματα, σαν μαχαιράκι οι λέξεις κι ο ρυθμός, οι έννοιες καθαρτήριο όπου πονά ο θεάνθρωπος στον πτωτικό μόχθο της ημέρας. Γιατί «έτσι μας θέλουν οι Μούσες/ μόνους με άστοχες κινήσεις/ βλέψεις νεκρές/ επιθυμίες, βροχές/ ομίχλες που δεν μας καλύπτουν/ Με καμπαρντίνες παλιές/ παλτά που μυρίζουν ναφθαλίνη…»

 

* Δημοσιεύθηκε στο Ρεπορτάζ του Έθνους

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top