Fractal

Χρήστος Θηβαίος: «Είμαστε ναρκομανείς του “εγώ”, όλοι μας»

Του Νίκου Ρούπα // *

 

thivaios_1

 

Κουβεντιάζοντας με το Χρήστο Θηβαίο για το «Σιδερένιο νησί»

 

Λένε πως οι ομορφότερες στιγμές είναι και εκείνες οι μικρές σε χρόνο και ένταση αλλά με τη σημασία που τους πρέπει. Εκείνες που αβίαστα ο χρόνος το θέλει να ‘ρθουν όλα, έτσι ώστε από μια κουβέντα, μια ιστορία, ένας καφές και μερικές παγωμένες μπύρες στης γειτονιάς τα μέρη, να μιλάς, να αναμοχλεύεις, να μαθαίνεις για έργα και ημέρες, που γίνονται μουσικές δημιουργίες προκειμένου να αφυπνίσουν συνειδήσεις, πόσο δε αναμνήσεις. Έτσι ακριβώς συνέβη με το Χρήστο Θηβαίο στις αρχές του Οκτώβρη.

Σαν σε βάρκα με προορισμό το επέκεινα, ο Χρήστος Θηβαίος  αποφεύγει τον σκόπελο μιας σύγκρουσης πάνω σε θέματα και αποφθέγματα κοινωνικοπολιτικών τετριμμένων.  

Σαν ένα κουβάρι που ξεπλέκεται μέσα από καταστάσεις δεδομένες, οι μουσικές του δημιουργίες γίνονται ένα με τα συναισθήματα περιστασιακά και μη, με αποτέλεσμα τα συναισθήματα, η στωικότητα μιας φιλοσοφημένης καθημερινότητας να αποτελούν τροφή για το στοχαστή τραγουδοποιό Χρήστο Θηβαίο.

Απαλλαγμένος από κάθε είδους μανιέρα και με καθαρά προσωπικό στίγμα γίνεται γρήγορα αντιληπτός απ’ τις πρώτες του κιόλας δημιουργίες, εξ’ αποστάσεως, ακόμη και σε εκείνους τους ακροατές που αρκούνται στο αγγλόφωνο τραγούδι. Έτσι και μάλιστα σύντομα, αυτή η μουσική αν όχι καλλιτεχνική ιδιαιτερότητα απόκτα χαρακτήρα, όνομα και υπόσταση.

Οι δημιουργίες του αποτελούν προϊόν άλλοτε μικρών και άλλοτε μεγάλων κρίσεων πάθους υπό την μορφή μουσικών λυρικών πεζών, άλλοτε έμμετρων ή και άμετρων με κεντρικό άξονα τον ίδιο τον άνθρωπο αν όχι μια υπερβατική ισορροπία μεταξύ του εγώ και του εμείς. 

Αγαπητός στο μουσικό στερέωμα στα όρια του αξιοζήλευτου τόσο για τη μουσική του όσο και για τις στιχουργικές του μυθοπλασίες, ο Χρήστος Θηβαίος αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή που προσδίδει ένα γλυκό παράπονο άλλοτε, καθώς και μια νοσταλγία τόσο για το λεγόμενο ανθρωποκεντρικό του ίδιου του ανθρώπου. 

Άλλωστε αυτή κι η αποστολή του. Μια άκρατη διαπροσωπική σχέση με το κοινό του γραμμένη από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο. 

Δε συνηθίζει να μιλά συχνά. Απέχει συνειδητά – αν αυτό θα μπορούσε να μετρηθεί και αριθμητικά – από τηλεοράσεις και συνήθεις εκπομπές τύπου life style. Δεν αποτελούσε ποτέ άλλωστε στοιχείο του χαρακτήρα του. Είναι προφανές πως ότι έχει να δηλώσει αποτυπώνεται στις μελωδίες και στις λέξεις που κρύβονται πίσω απ’ τις νότες του.

Αυτός δεν είναι άλλωστε και ο ρόλος του καλλιτέχνη;

 

siderenio nisi

 

Γέννημα θρέμμα Αθηναίος, με σπουδές στη Φιλοσοφική σχολή της Μπολόνια και με καθηγητές όπως για παράδειγμα τον Ουμπέρτο Έκο, τραγουδοποιός, ερμηνευτής, στοχαστής ο Χρήστος Θηβαίος μετρά στις μουσικές του αποσκευές περί τα 22 χρόνια από τις πρώτες του μουσικές απόπειρες του στο πλευρό των Αλέκο Βασιλάτο και Τάσο Λώλη με το όνομα «Συνήθεις ύποπτοι».

Οι συνεργασίες του κάτι περισσότερο από πολλές και μάλιστα με ονόματα όπως Μαρία Φαραντούρη, Μίκης Θεοδωράκης, Χάρις ΑλεξίουΘάνος ΜικρούτσικοςΓιώργος ΝταλάραςΒασίλης ΠαπακωνσταντίνουΑρλέταΕλευθερία ΑρβανιτάκηΛαυρέντης ΜαχαιρίτσαςΓιάννης ΚότσιραςΓιάννης ΚούτραςΜιλτιάδης Πασχαλίδης, Βασίλης Δημητρίου όσο αφορά την εγχώρια δισκογραφία αλλά και εκτός Ελλάδος όπως Milva, Nicola Piovani, Marian Faithful, Ann Clark, προσδίδουν ένα χαρακτήρα που όχι μόνο αποδέχεται μα και που έχει κερδίσει εκείνο το προνόμιο της αποδοχής.

Ο λόγος της δικής μας κουβέντας «συνέντευξης» η τελευταία του μουσική δισκογραφική δημιουργία «Σιδερένιο νησί» παραγωγής 2016. Θεωρώ προφανώς ευτύχημα την παρακάτω κουβέντα μας, μιας και όπως προείπα τα καλύτερα, θέλω να πιστεύω, συμβαίνουν απλά και αβίαστα.

 

thivaios_2

 

Ν. Ρούπας: Ας ξεκινήσουμε λοιπόν κ. Θηβαίε, λέγοντας λίγα λόγια για το νέο δισκογραφικό εγχείρημα με τίτλο «Σιδερένιο νησί» τόσο για αυτό όσο και για την ιστορία πίσω από αυτό.

Χ. Θηβαίος: Η όλη ιστορία γύρω από το έργο ξεκίνησε προ δεκαετίας όπου και επισκεπτόμουν τη Σέριφο με τη διαφορά των δυο πρώτων χρόνων όπου και τα πράματα κινούνταν ομαλά. Τα υπόλοιπα οκτώ κυριολεκτικά με βασάνισαν. Τι σημαίνει αυτό; Το πως ξεκίνησε από εκείνο που γεννήθηκε μέσα μου, μέσα απ’ τα καταγάλανα, καταπράσινα νερά της Σερίφου, μέσα από τα κύματα, τον αφρό τους συνυφασμένα άμεσα με το λευκό και το φως όπου και όταν επισκέφθηκα τις στοές τις γαλαρίες εκεί όπου δούλευαν οι μεταλλωρύχοι της Σερίφου έγινε και η αιτία για να συγκροτηθεί μέσα μου μια σύγκρουση εκείνη του φωτός εξωτερικά σε αντιδιαστολή με το σκοτάδι των στοών και των γαλαριών.

Η κεντρική γαλαρία είναι περί το ενάμιση χιλιόμετρο σε μήκος με πολλές και παράπλευρες στοές. Οπότε το να φαντάζομαι το εαυτό μου να κάνει μπάνιο και να περνά καλά σαν τουρίστας σε αυτές τις υπέροχες παραλίες και να καταλαβαίνω πως αυτοί οι άνθρωποι νύχτα έμπαιναν και νύχτα έβγαιναν δίχως να βλέπουν ποτέ φως, υπήρξε και το πρώτο μου έναυσμα προκειμένου να καθίσω μελετώντας την ιστορία.

Το ν’ αγαπήσω αυτή την αντίθεση προσπαθώντας να μπω στη θέση εκείνων των ανθρώπων μεταλλωρύχων, νοητά κι όσο μπορούσα, με άλλα λόγια πόση αγάπη, πόση ανάγκη, πόσο έρωτα για εργασία και για κοινωνική αποδοχή, αξιοπρέπεια και σεβασμό κατείχαν αυτοί οι άνθρωποι, έγινε λόγος και αιτία για εκείνο το κάτι που με ταρακούνησε.

 

Ν. Ρούπας: Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την ιστορία πίσω απ’ τους στίχους και τη μουσική;

Χ. Θηβαίος: Η ιστορία έχεις ως εξής. Κατά την διάρκεια του Ιουνίου το 1916 κλήθηκε στο νησί ο Σερίφιος Κωνσταντίνος Πέρρας από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου και δούλεψε ως τσιγαράς κι από εκεί μετοίκησε στα καπνάς της Ξάνθης.

Εκεί λοιπόν, ο αναρχοσυνδικαλιστής τσιγαράς Κωνσταντίνος Σπέρας αποφασίζει να κατέβει στη Σέριφο προκειμένου να ακούσει όσα περισσότερα γίνονταν σχετικά με τα δικαιώματα των μεταλλωρύχων όντας εγγράμματος σε σχέση με την εποχή εκείνη.

Αλήθεια επίσης αποτελεί το γεγονός της σχέσης που είχε με κάποια Μαρία, λόγια που μπόρεσε να επιβεβαιώσει και η κόρη του Νεφέλη Αρτεμισία σε ένα προσωπικό μας διάλογο. Η ίδια Μαρία ήταν και εκείνη που τον πρωτοβοήθησε και στην εξέγερση.

Με τη σειρά του ο Κωνσταντίνος Σπέρας ενδυναμώνει το πνεύμα της επανάστασης άγνωστο μέχρι τότε για τους εργάτες μεταλλωρύχους, γι’ αυτό αποτελεί με τη σειρά του και το πρώτο ψήγμα εμφυλίου επί Ελληνικού εδάφους.

Κατά την περίοδο αυτή που η Γερμανική τότε εταιρία εξόρυξης επί πρωθυπουργού Ζαΐμη και Βασιλέως Κωνσταντίνου του Α΄  διοικούσε, η ίδια καλεί άγημα απ’ τη Σύρο, περί τους τριάντα ένστολους Έλληνες χωροφύλακες πρωτοστατούντος του υπομοίραρχου Χρύσανθου, όπου και εκτελούν τέσσερις μεταλλωρύχους εργάτες. Τους Μητροφάνη, Κουζούπη, Ζωϊλη και Πρωτόπαππα. Ήταν εκείνοι οι τέσσερις που πρώτοι είχαν απεργήσει μη φορτώνοντας μετάλλευμα στα πλοία.

Η απεργία αυτή έλαβε χρόνο στις 21 Αυγούστου του 1916. Σχεδόν ένα μήνα πριν στις 24 Ιουλίου του 1916 οι μεταλλωρύχοι καταθέτουν δια χειρός Κωνσταντίνου Σπέρα τα δικαιώματά τους τα οποία ήταν: α) 8ώρο για όσους δούλευαν εντός της σήραγγας. β) 10ώρο για εκείνους που δούλευαν εκτός. γ) Κοινό ταμείο αλληλοβοήθειας έτσι ώστε «πληγέντος» ενός εκ των εργατών να υπάρχει άμεση βοήθεια στην οικογένειά του. δ) Επί 24ώρου βάσεως απαγόρευση στο να μπαίνουν στην σήραγγα πατέρας και γιός έτσι ώστε να μη ξεκληριστεί η οικογένεια μιας και τα στηρίγματα στη πλειονότητά τους ήσαν σαθρά.

Πρόκειται λοιπόν για την 1η απεργία στην Ελλάδα όπου διαδραματίζεται ένας εμφύλιος, όπου Έλληνες εκτελούν Έλληνες, όπου μετά το θάνατο των πρώτων τεσσάρων μεταλλωρύχων, οι γυναίκες των θανόντων με σιδηρομετάλλευμα και πέτρες απωθούν το άγημα πετώντας τους κυριολεκτικά στη θάλασσα.

 

thivaios_3

 

Νίκος Ρούπας: Περί τα πόσα άτομα πέθαναν από τα χέρια των γυναικών, έστω στο περίπου;

Χρήστος Θηβαίος: Από τους τριάντα, μόλις οι δέκα κατάφεραν να ζήσουν κάποιοι απ’ τους οποίους κρύφτηκαν στις σπηλιές.

Κατά την διάρκεια λοιπόν του όλου συμβάντος ο αναρχοσυνδικαλιστής χριστιανός ορθόδοξος Κωνσταντίνος Σπέρας είχε ήδη υψώσει τη γαλλική σημαία και με αφορμή την ύπαρξη του Γαλλικού ναυτικού στόλου στο Αιγαίο σε συνδυασμό με τα όσα προβλήματα του Βενιζέλου και της Αντάντ στο βορά ενώ απ’ την άλλη όλο αυτό το εν βρασμώ του Αιγαίου πελάγους λόγο του 1ου Παγκοσμίου πολέμου, θεωρήθηκε πως η απεργία αποτέλεσε κίνημα γι’ αυτό και άμεσα προωθήθηκε στον ίδιο τον βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α΄.

Με αυτό τον τρόπο οι μεταλλωρύχοι της Σερίφου, δηλαδή σύμφωνα με τα αιματηρά γεγονότα της απεργίας της 21ηςΑυγούστου, κλειδώνουν στο Μέγα λιβάδι της περιοχής των μεταλλίων όλο τον οπλισμό του αγήματος της Σύρου σ’ ένα καφενείο, όπου παράλληλα δημιουργούν χώρους περίθαλψης για τους τραυματίες της εξέγερσης.

Επί της ουσίας δε μιλάμε για μια εξέγερση παρά για ένα μικρό εμπάργκο των πέντε λεπτών διορίας του Χρύσανθου όπου αρνούμενοι οι μεταλλωρύχοι την φορτοεκφόρτωση μεταλλευμάτων με αποτέλεσμα και ύστερα από τα αιματηρά συμβάντα που προαναφέρω να έχουμε το 1ο δεκαπενθήμερο ελληνικό σοβιέτ μιας και όλα τελούσαν κάτω από συλλογικές αποφάσεις, όπως ταμείο αλληλοβοήθειας, παιδεία κτλ.

Η απεργία της Σερίφου αποτέλεσε ιστορικά πρώτη μια θέση στους καταλόγους των εμφυλίων, δηλαδή πριν τον εμφύλιο του ’44 καθώς και των Οκτωβριανών.

Αυτό καθαυτό, το 1ο σοβιέτ, κατεστάλη μετά από 15 ημέρες με φυλακίσεις των απεργών στη Σύρο όπως για παράδειγμα αυτή του Κων/νου Σπέρα όπου μέτρησε περί της 109 φορές φυλάκισής του.

Τραγικότερο δε το τέλος του προαναφερθέντος όπου δεν πραγματεύομαι στο δίσκο, το ότι αποκεφαλίστηκε ως δοσίλογος από τον τότε Ο.Π.Λ.Α τον Σεπτέμβρη του 1943 στην Αθήνα.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να ευχαριστήσω το Νίκο Πατεράκη του πανεπιστημίου Κρήτης, σχετικό με τα εργατικά ατυχήματα και με την βοήθειά του για το μέγεθος της ειδησεογραφίας που έχει στη κατοχή του προκειμένου να σκιαγραφήσω στο μυαλό μου όλο αυτό.

 

Νίκος Ρούπας: Κατά πόσο, κ. Θηβαίε, θεωρείται πως αυτό το δισκογραφικό σας πόνημα ταυτίζεται με το σήμερα;

Χρήστος Θηβαίος: Το μόνο που θα μπορούσε να διαφέρει από το σήμερα είναι και μόνο ποσοστιαίο, το πληθυσμιακό και αυτό έχει να κάνει με το σύνολο των ανθρώπων. Τότε λίγοι μα σα μια γροθιά, σήμερα πολλάκις περισσότεροι και διαφορετικοί, παρόλο που τα όποια κοινωνικά προβλήματα παραμένουν τα ίδια.

 

Νίκος Ρούπας: Κρίνοντας από την εμφάνιση του δίσκου / cd, οφείλω να ομολογήσω πως πρόκειται για ένα μικρό κομψοτέχνημα τόσο για την παρουσία του που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κι ως ένα booklet, αλλά εξίσου και για το περιεχόμενό του.

Χρήστος Θηβαίος: Μέρος των όσων αναφέρατε οφείλεται στην επί τούτου ζωγραφική δουλειά του Γιάννη Γίγα και για όλα αυτά τα «κοσμήματα», εμπνεόμενος αποκλειστικά απ’ το στίχο και τη μουσική. Παρόλη την προσωπική μου έμπνευση να γράψω όλα αυτά ως έχουν, η μουσική και οι μουσικοί λειτουργεί μέσα από μια ομαδικότητα.

 

thivaios_4

 

Νίκος Ρούπας: Ακούγοντας τα τραγούδια διακρίνω μια πλειάδα οργάνων, κάποιων αρκετά γνωστών και κάποιων όχι και τόσο. Ποιος ο λόγος κ. Θηβαίε;

Χρήστος Θηβαίος: Η ηχογράφηση έλαβε χώρα στο στούντιο «συν ένα» υπό την επιμέλεια του Γιώργου Κορρέ στην κύρια ηχογράφηση αλλά και στις συμπληρωματικές από τους Νίκο Λαγό και Γιάννη Ταβουλάρη.

Πριν ξεκινήσω παρουσιάζοντας τους μουσικούς πρέπει να πω πως στο στούντιο λειτουργήσαμε πολύ και με μπομπίνα, εξού και τα αναποδογυρίσματα που ακούγονται σε κάποια σημεία των τραγουδιών όπως ανάποδα πιάνα κλπ.

Όσον αφορά τώρα τους μουσικούς ο Πέτρος Βαρθακούρης είναι στο κοντραμπάσο, στο ηλεκτρικό μπάσο, στις κιθάρες, στα δοξάρια, στο σχεδιασμό φωνητικών καθώς και στο «τρες» ένα τρίχορδο κουβανέζικο όργανο.

Στα τύμπανα, κρουστά καθώς και στα φωνητικά ο Γιάννης Αγγελόπουλος, καθώς και στην επιμέλεια της ενορχήστρωσης, ο Μάξιμος Δράκος στο πιάνο, τα πλήκτρα στον προγραμματισμό όπως και σχεδιασμό ήχων, τις κιθάρες (6χορδη – 12χορδη, κλασική), φωνητικά καθώς και στην επιμέλεια της ενορχήστρωσης.

Η όλη παραγωγή – επιμέλεια έκδοσης έγινε απ’ τον Άγγελο Σφακιανάκη, συνεργάτης από τους πρώτους μου κιόλας δίσκους με τους «Συνήθεις υπόπτους» καθώς και με την αρωγή της προσωπικής μου παραγωγής «Stray Music».

 

Νίκος Ρούπας: Μου δίδεται η εντύπωση πως η πλειονότητα των τραγουδιών έγινε σε πραγματικό χρόνο. Είναι έτσι κ. Θηβαίε;

Χρήστος Θηβαίος: Οι πρώτες ανταλλαγές μουσικών ιδεών έγιναν μεταξύ εμού και του Μάξιμου Δράκου μέσω υπολογιστών. Στη συνέχεια και μετά από πρόβες στο στούντιο κρατούσαμε και μια εκδοχή του τραγουδιού. Η φωνή μου ήταν και αυτή που κυρίως αποτέλεσε, όπως πάντα τον οδηγό για τη δημιουργία των τραγουδιών.

 

Νίκος Ρούπας: Θα προκαλούσε εντύπωση σε κάποιον ακροατή θεωρώ ένας δίσκος διάρκειας 38 λεπτών και 52 δευτερολέπτων. Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος για αυτή την επιλογή;

Χρήστος Θηβαίος: Θα λέγαμε πως έγινε με βινυλιακό χαρακτήρα, με σκοπό πως στο εγγύς μέλλον δηλαδή κάπου κοντά στις γιορτές, θα υπάρξουν και κάποια συλλεκτικά βινύλια περί τα 500 κομμάτια.

 

Νίκος Ρούπας: Καταλαβαίνω πως κρατώ στα χέρια μου ένα, αυτό που θα έλεγε κανείς, θεματικό σύνολο μουσικών έργων. Υπήρξε ποτέ κάτι παρόμοιο στο παρελθόν δισκογραφικά αν όχι μια αντίστοιχη προσπάθεια;

Χρήστος Θηβαίος: Ναι, θα μπορούσα να πω πως ανάλογη προσπάθεια, αν όχι σε αυτό το μέγεθος, συνέβη στον 3ο μου δίσκο «Μόνο νερό στη ρίζα», ο πρώτος μου δίσκος μετά τους «Συνήθεις υπόπτους», αλλά σε καμιά των περιπτώσεων δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί θεματικός όπως το «Σιδερένιο νησί» που αποτελεί και τον πρώτο μου θεματικό δίσκο.

 

thivaios_5

 

Νίκος Ρούπας: Υπάρχει κάποια ανάλογη σκέψη για αντίστοιχους θεματικούς δίσκους σας στο μέλλον;

Χρήστος Θηβαίος: Ναι αλλά όπως με ρωτήσατε μόνο με κάποια θεματολογία.

 

Νίκος Ρούπας: Αλήθεια τι εννοούμε με τον όρο θεματολογία;

Χρήστος Θηβαίος: Καταρχάς θα πρέπει να πάρουμε ως βασική προϋπόθεση πως τόσο για μένα όσο και για το ακροατήριο δεν έχει καμιά σημασία να ακούσει τα τραγούδια του Χρήστου Θηβαίου. Αποσπασματικά τραγούδια.

 

Νίκος Ρούπας: Γιατί το λέτε αυτό;

Χρήστος Θηβαίος: Γιατί… είμαι πολύ ερωτευμένος για να γράψω ξανά ερωτικά τραγούδια. Θεωρώ δηλαδή πως ο ίδιος ο έρωτας οφείλει να βγαίνει μέσα από άλλες διαδικασίες. Από μια εσώτερη κοινωνική ανάγκη.

 

Νίκος Ρούπας: Με ποιόν τρόπο μεταφράζεται κάτι τέτοιο στη σημερινή πραγματικότητα;

Χρήστος Θηβαίος: Ένα κοινωνικό γεγονός παρελθόντος βίου με βάσεις ιστορικές μιας και εκείνα είναι που συνήθως δε φαίνονται, ή ένα γεγονός του μέλλοντος που μας τρομάζει πως σύντομα θα συμβεί και προσπαθούμε μέσα από την ίδια την ιστορία καθ’ αυτήν να βρούμε τις ρίζες του. Είναι σαν και αυτό που συνηθίζουμε να λέμε «… ρε κακό που πάθαμε αύριο».

Σίγουρα οι καθημερινές μου εμπειρίες, οι συζητήσεις μου με ανθρώπους αποτελούν κομμάτι μιας διαπραγμάτευσης αν όχι εκεχειρίας ανάμεσα σε μένα, τον κόσμο της καθημερινότητας αυτής και τον πόλεμο που έπεται.

Βάση λοιπόν των κοινωνικών δεδομένων υπάρχει κάτι που ισχύει πάνω απ’ όλα. Ο καπιταλισμός και η σημερινή οικονομική κατάσταση που βιώνει ένας ολάκερος πλανήτης και όχι μόνο μια Ελλάδα, είναι κάτι πάρα πολύ απλό μα συνάμα πολύ βαρύ: Ιδιωτικοποιεί τα κέρδη και κοινωνικοποιεί τις ζημιές.

 

Νίκος Ρούπας: Οπότε το «Σιδερένιο νησί» αποτελεί όλα εκείνα που παραπάνω που περιγράφεται ως μήνυμα αν όχι προάγγελος.

Χρήστος Θηβαίος: Ακριβώς.

 

Νίκος Ρούπας: Θα έλεγε κάποιος πως ίσως ο καλύτερος τρόπος για να αναδομήσεις κάτι είναι όχι απλά να το διορθώσεις, αλλά να το γκρεμίσεις από τα θεμέλια του.

Χρήστος Θηβαίος: Σωστά. Είναι αυτό που ακριβώς έλεγε ο Νίτσε πως «ο καλύτερος μαθητής μου θα είναι και εκείνος που θα με γκρεμίσει».

 

Νίκος Ρούπας: Αναφέρατε κ. Θηβαίε σε μια πρότερη κουβέντα μας, την σημασία του φόβου.

Χρήστος Θηβαίος: Θα σας πως λοιπόν μια σχετική κουβέντα τον καιρό που σπούδαζα στην Ιταλία και τελειώνοντας βρισκόμουν επί του διδακτορικού μου όπου θυμάμαι με πολύ αγάπη τις μέρες εκείνες που καθόμουν και διάβαζα σκεπτόμενος παράλληλα για το αν θα παραμείνω στην Ιταλία προκειμένου να συνεχίσω την ακαδημαϊκή μου πορεία ως βοηθού καθηγητή, όπου είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Ουμπέρτο Έκο και αρκετούς άλλους, δουλεύοντας όμως παράλληλα και τα πρώτα μου τραγούδια.

Βρέθηκα με αυτό τον τρόπο μεταξύ της ασφάλειας που μου παρείχε η ακαδημία και της ανασφάλειας ενός εκκολαπτόμενου τραγουδοποιού.

Έπεσε λοιπόν μια μέρα στα χέρια μου ένα απ’ τα βιβλία του Μίλοραντ Πάβιστς στα χέρια μου, με τίτλο «Το λεξικό των Χαζάρων» όπου πραγματεύεται το πως οι Χάζαροι ένας δηλαδή νομαδικός λαός όπου μετά από απόφαση του ηγέτη τους καλείται αυτόκλητα να επιλέξει να συζητήσει ο  ίδιος με ένα Χριστιανό, έναν Εβραίο και έναν Μουσουλμάνο σχετικά με ένα όνειρο που είδε. Η ιδέα του ηγέτη των Χαζάρων ήταν να διαλέξει την καλύτερη ερμηνεία των τριών προαναφερθέντων προκειμένου να επιλέξει ποια θρησκεία θα ακολουθούσε αυτός καθώς και ο λαός του.

 

thivaios_6

 

Νίκος Ρούπας: Κάτι σα μια σύγχρονη λογοτεχνική απόπειρα της Κατρίν Κλεμέν στο διάσημο λογοτέχνημα «Το παιχνίδι των Θεών»;

Χρήστος Θηβαίος: Ακριβώς. Έτσι λοιπό και σύμφωνα με το κείμενο του  Μίλοραντ Πάβιτς, στην αναφορά της Χριστιανικής άποψης στο όνομα του διαβόλου, διάβασα μια φράση που μου άλλαξε όλη την ζωή, μια φράση που ακολουθώ ακόμη και σήμερα μέσα απ’ την οικογένειά μου, τα παιδιά, τις ερμηνείες μου, στις γραφές μου, στις προσωπικές μου αγωνίες, ότι: Κάθε άνθρωπος έχει μπροστά του χιλιάδες δρόμους, αλλά ο πραγματικά δικός του δρόμος είναι αυτός που αν αποφασίσει να τον ακολουθήσει, ο φόβος του μεγαλώνει.

 

Νίκος Ρούπας: Αυτός κι ο δρόμος που καλείται ο Χρήστος Θηβαίος να ακολουθεί έως και σήμερα;

Χρήστος Θηβαίος: …ναι την ανασφάλειά του, άλλωστε η όποια άλλη αποδοχή, ακόμη κι ως έννοια είναι ένα πάρα πολύ ύπουλο συναίσθημα, πολύ κολακευτικό γι’ αυτό και ύπουλο.

 

Νίκος Ρούπας: Θα μπορούσε να θεωρηθεί έως και επικίνδυνο αυτό το συναίσθημα;

Χρήστος Θηβαίος: Ναι, κι αυτό γιατί σε αφορίζει απ’ την ανασφάλεια, παράλληλα σε διέπει στο να γίνει Θεός σου με λίγα λόγια μετενσαρκώνεται σε δίχτυ της προσωπικής ασφάλειας, με αποτέλεσμα να γίνεσαι ο «δημόσιος υπάλληλος» του εαυτού σου δίχως να μπορείς πλέον να τολμάς να αντιμετωπίσεις κάτι έξω από εσένα, όπως για παράδειγμα τον προσωπικό σου φόβο.

 

Νίκος Ρούπας: Αντίθετα δηλαδή με τον όρο της διελκυστίνδας, λειτουργεί με άλλα λόγια σαν ένα όπιο, καταπραϋντικό του ίδιου σου του εαυτού και των συναισθημάτων σου;

Χρήστος Θηβαίος: Σωστά. Μα δεν υπάρχει άλλωστε μεγαλύτερη πρέζα από το να σου αρέσει ο εαυτός σου. Είμαστε ναρκομανείς του «εγώ» όλοι μας.

 

Νίκος Ρούπας: Κι όσον αφορά το «εμείς» για να επιστρέψουμε στο δισκογραφικό σου πόνημα με τίτλο «Σιδερένιο νησί», γεννιούνται ακόμη περισσότερα ερωτήματα σχετικά με την τριχρωμία του οπισθόφυλλου. Ως προς τι το μπλε, λευκό και κόκκινο;

Χρήστος Θηβαίος: Από την μια υπάρχει μια Ελλάδα κρυμμένη στα χρώματα του μπλε και του λευκού. Σε μια δεύτερη ανάγνωση το μπλε, το λευκό και το κόκκινο συμβολίζουν την γαλλική σημαία πρωτοστάτης των δικαιωμάτων των τότε μεταλλωρύχων, κι από την άλλη δε ένα μικρό κομμάτι, κρυμμένη σε ένα μικρό τεταρτημόριο, η σημαία των αναρχικών σε μαύρο και κόκκινο.

 

Νίκος Ρούπας: Κατά πόσο αυτός ο αυτόκλητος αναρχισμός αποτελεί εφαλτήριο και γιατί;

Χρήστος Θηβαίος: Αποτελεί την ένλογη σκέψη, αυτή που έχει πραγματικά μελετήσει όλη την ιστορία της κοινωνικής αυτοδιάθεσης. Με την ίδια λογική και ο ίδιος ο Θεός ως άναρχος και δίχως αρχή, δεν επιδέχεται μιας όποιας εξουσίας. Το ίδιο παρ’ όλα αυτά μπορεί να διευθετηθεί βάση μιας κοινωνικής σύμβασης.

 

thivaios_7thivaios_7thivaios_7

 

Νίκος Ρούπας: Θέλετε να πείτε δηλαδή πως αυτή η ανθρώπινη συλλογικότητα κρύβεται μέσα σε ένα ακανόνιστο σύμπαν, δηλαδή στο μυαλό των κοινών θνητών ή απλά εξυπηρετεί κάποιες ανάγκες;

Χρήστος Θηβαίος: Αν λειτουργεί ως είδηση… απλά εξυπηρετεί, αν λειτουργήσει όμως ως συνείδηση εξυπηρετεί εμάς τους ίδιους.

 

Νίκος Ρούπας: Πόσο μεγάλη είναι η απόσταση αυτού του δισκογραφικού έργου σε σχέση με τα παρελθόντα σας κ. Θηβαίε;

Χρήστος Θηβαίος: Υπάρχει μια κάποια απόσταση κι αυτή φαίνεται στο γεγονός πως παρ’ όλο το μικρό μου ανάστημα αναγκάστηκα να γονατίσω προκειμένου να γίνω λιγότερο «εγώ». Κι αυτό γιατί στη περίπτωση που θα επέλεγα να υψώσω το ανάστημά μου δε θα κατάφερνα να φτάσω τα παιδιά μου, την οικογένεια μου, τον ακροατή, τουναντίον στην προκείμενη δισκογραφική δουλειά γονατίζω έτσι ώστε ο επόμενος που θα έρθει για να πατήσει πάνω μου προκειμένου να βγει αλώβητος συνάμα λιγότερο επιτυχής στο προσωπικό του στόχο.

Με αυτή τη λογική φυτρώνομαι στη γη σαν ένα δέντρο στο οποίο φυτρώνουν λευκοί πάπυροι, έτσι ώστε ο άνθρωπος που αγαπώ να μπορεί να γράψει τη δική του ιστορία κι εγώ απλά ένας καθημερινός αναγνώστης.

 

Νίκος Ρούπας: Αν κι η μια ερώτηση φέρνει την άλλη, αλήθεια, κατά πόσο ένα σοβιέτ αν όχι μια σχετική έννοια αναρχισμού συνάδει με τη σημερινή καθημερινότητα;    

Χρήστος Θηβαίος: Δε χωρά… κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα όνειρο. Σαν εκείνα τα όνειρα που αποτελούν την άμμο στα μάτια μας την ώρα που δειλά – δειλά ξυπνάμε.

 

Νίκος Ρούπας: Θα τολμούσα να διαπιστώσω πως βρίσκομαι απέναντι σε έναν καθαρά αντισυμβατικό έργο;

Χρήστος Θηβαίος: Ναι, Ακριβώς. Κάποτε ρωτήθηκα από τον Βαλέριο Μαρκέτι, όταν κατέθεσα το διδακτορικό μου, για το αν πιστεύω πως έμαθα και γνώρισα πράματα μετά από τόσο πολύ διάβασμα. Με σιγουριά απάντησα πως «ναι»… Η απάντησή του άμεση ήταν: «Συγνώμη που σας πέρασα, κάνετε λάθος».

Ρώτησα απευθείας: «Γιατί το λέτε αυτό;»

Η απάντησή του κι αυτή άμεση: « Τα κείμενα δεν αποτελούν απάντηση, τα κείμενα απλά θέτουν ερωτήματα».

Με την ίδια λογική το «Σιδερένιο νησί» θέτει με τη σειρά του ερωτήματα.

 

Νίκος Ρούπας: Δηλαδή δεν έχουμε να κάνουμε με έναν ακόμη δίσκο που πρόκειται να μπει στα σπίτια τους προς τέρψη μιας όποιας διασκέδασης;

Χρήστος Θηβαίος: Για παράδειγμα είναι φορές που στο παρελθόν χρησιμοποιώ το ακροατήριο να σιγοτραγουδήσει στίχους αν όχι ένα ρεφραίν όπως στο τραγούδι «Η σκέψη» απ’ τον τελευταίο μου δίσκο τους στίχους: «…κάπαρη, ρίγανη και μέντα, μύρισαν τα παραμέντα», όπου παραμέντα πρόκειται για τα πλαϊνά των τοιχωμάτων ενός μεταλλουργείου… «και της καρδιάς μου οι δεσιές…» δηλαδή τα στηρίγματα μιας γαλαρίας, «…στων ματιών της τις φωτιές».

 

Νίκος Ρούπας: Τι πιστεύετe πως επικοινωνείτε με το ακροατήριο εκείνη τη στιγμή κ. Θηβαίε;

Χρήστος Θηβαίος: Θέλω να πιστεύω πως οι θαμώνες, το ακροατήριο θυμάται κάτι από τα προσωπικά τους βιώματα, καθώς και πως πιθανότατα να θυμηθεί κάτι το οποίο συνέβη πριν ακριβώς εκατό χρόνια, δηλαδή από τους μεταλλωρύχους της Σερίφου μέχρι την επανάσταση – απεργία της Γερμανικής μεταλλευτικής εταιρίας του γερμανού μεταλλειολόγου Αιμίλιου Γρόμαν στο Μέγα λιβάδι.

 

Νίκος Ρούπας: Στο σύνολο των έργων από το «Σιδερένιο νησί» υπάρχει ένα τραγούδι που τιτλοφορείται ως «Η Μαρία». Υπάρχει κάποια σχέση με την τότε Μαρία και με κάποια πιθανότατα Μαρία του σήμερα;

Χρήστος Θηβαίος: Βέβαια. Υπάρχει το μήνυμα της σχέσης. Η σχέση έχει ως εξής: Η πραγματική σχέση ή μάλλον αυτό που νιώθω εγώ ως σχέση, δεν είναι παρά ένα γλυπτό ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι από αλάτι, το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να σε πληγώσει αν όχι να σε σκοτώσει. Αλλά αν αυτό το τόσο κοφτερό γλυπτό μαχαίρι από αλάτι το πετάξεις στη θάλασσα, απλά θα λιώσει.

 

Νίκος Ρούπας: Πόση οικουμενικότητα, πιστεύετε, πως κρύβεται πίσω από τα 12 τραγούδια που περιλαμβάνει το «Σιδερένιο νησί»;

Χρήστος Θηβαίος: Οικουμενικότητα… όση κι αυτή που μπορεί να έχει κι ο πόνος, κι άλλη τόση οικουμενικότητα που μπορεί να ‘χει η χαρά όπου έρχεται μετά. Ας μη ξεχνάμε, για παράδειγμα, πως η ζωγραφική δουλειά του Γιάννη Γίγα στα έργα έχει επαναληφθεί αναλόγως με βάση τους ανθρακωρύχους της Αργεντινής.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να προσθέσω πως κανείς άνθρωπος δεν είναι αγράμματος. Ξέρω πως όλος ο κόσμος κάνει μια διαρκή ανάγνωση κι ας μη το γνωρίζει συνειδητά. Για παράδειγμα βλέπουμε κόσμο μπρος απ’ τις βιτρίνες. Η ίδια η βιτρίνα αποτελεί από μόνη της μια πρώτη ανάγνωση, όπως τα ρούχα που φοράμε, τα έπιπλα που κατέχουμε, ακόμη και το φαγητό που τρώμε. Όλα αυτά είναι μικρά βιβλία, ένα είδος ανάγνωσης. Με τη σειρά τους αυτά τα βιβλία ξυπνάνε αυτό το άναρχο που κρύβεται μέσα μας σε κάποιες περιπτώσεις, αν όχι, σε άλλες απλά το κοιμίζουν.

 

Νίκος Ρούπας: Βλέποντας πια το δισκογραφικό σας πόνημα εξ’ αποστάσεως τι διακρίνετε, κ. Θηβαίε;

Χρήστος Θηβαίος: Νομίζω πως… μάλλον τα κατάφερα, αν και πιστεύω πως κάθε μετάλλιο που κερδίζουμε είναι απλώς ένα εισιτήριο για την επόμενη ολυμπιάδα.

 

Νίκος Ρούπας: Κάνατε μερικές αναφορές όσων αφορά την ίδια τη μουσική, όσο ακούγαμε το δίσκο, σε Μπρεχτ…

Χρήστος Θηβαίος: …ναι Μπρεχτ, Κούρτ Βάιλ, Genesis, αγγλική σκηνή γενικότερα, οι κλασικές επιρροές του Μάξιμου Δράκου, η νησιωτική, κυκλαδική επιρροή του Πέτρου Βαρθακούρη, καθώς και μεσογειακές επιρροές, η εισαγωγή στην οποία βοήθησε καταλυτικά κι ο Γιώργος Μακρής.

 

Νίκος Ρούπας: Υπάρχουν κάποια άμεσα σχέδια για συναυλίες αν όχι περιοδείες;

Χρήστος Θηβαίος: Τον επόμενο μήνα ναι. Ανά την Ελλάδα μια μικρή περιοδεία σε Βόλο, Θεσσαλονίκη, Δράμα, Ξάνθη, καθώς και άλλες πόλεις που μου διαφεύγουν προς στιγμήν. Δε παύει παρόλα αυτά να αποτελεί το έναυσμα για την επόμενή μου δισκογραφική δουλειά.

 

thivaios_8

 

Νίκος Ρούπας: Που μπορεί να προμηθευτεί κάποιος το νέο σας δισκογραφικό έργο;

Χρήστος Θηβαίος: Για την ώρα στα Public, στον Ιανό θαρρώ, στο Music Corner, καθώς και αγορά του δίσκου απ’ τις ίδιες τις συναυλίες.

Σε αυτό το σημείο και μετά από πολλές ακόμη κουβέντες αναμεταξύ μας, καταλάβαμε πως η συνέντευξη – κουβέντα με το Χρήστο Θηβαίο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ευρύτερο διάλογο, μια μακροσκελή ανθρωπιστική κουβέντα, μα ο χρόνος δυστυχώς είναι φορές που γίνεται απότομος συνάμα και αδυσώπητος.

Ο τραγουδοποιός, στιχουργός, ερμηνευτής Χρήστος Θηβαίος μέσα από το «Σιδερένιο νησί», αντανακλά μια οικουμενικότητα που επικοινωνεί ιδέες και σκέψεις στον ακροατή υποβάλλοντάς τον σε μυριάδες ερωτημάτων ως υποκείμενο των ιδίων παθών του, αλλά και ως αντικείμενο όπου με μια εξ’ αποστάσεως ματιά, ο ίδιος ο μουσουργός καταγράφει – αποτυπώνει ως ένας φωτογραφικός φακός – τις στιγμές εκείνες σε μέρη που τόσο νοστάλγησε να μάθει και να γνωρίσει.

Κατ’ επέκταση ο ίδιος ο μουσικοστοχαστής Χρήστος Θηβαίος αφήνεται κυριολεκτικά στο μακρύ μουσικό του ταξίδι προκειμένου να μεταφέρει σε εμάς μυρωδιές, εικόνες τοπίων και συναισθήματα, θρύλους και ιστορίες ανθρώπων που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ήρωες από μια όχι και τόσο μακρινή Ελλάδα, αλλά εκείνη των αλλοτινών χρόνων.

 

* Ο Νίκος Ρούπας γεννημένος στην Αθήνα και με καταγωγή από την Εύβοια, είναι μουσικός. Απ’ το 2002 ασχολείται εντατικά με τη μετάφραση ελληνικών αρχαιολογικών κειμένων στην αγγλική σε συνεργασία με πολλούς Έλληνες αρχαιολόγους. Κείμενά του έχουν εκδοθεί στο Archaeology Magazine of New York, καθώς και προσωπικές του αρθρογραφίες κατά το 2011-2012. Η αγάπη του τόσο για τη γλώσσα όσο και την ιστορία αυτής αποτελούν αναπόσπαστοι παράγοντες τόσο στις ποιητικές του απόπειρες, στα πεζά, όσο και στα διηγήματά του.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top