Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το Σικάγο του Ντ. Μάμετ
05/09/2018, 10:16 πμ

Το Σικάγο του Ντ. Μάμετ

Γράφει η Εύα Στάμου //

 

Ντέιβιντ Μάμετ, “Σικάγο”, Μετάφραση: Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Μεταίχμιο, 2018, σελ. 360

 

Ο Ντέιβιντ Μάμετ είναι σεναριογράφος, σκηνοθέτης, τηλεοπτικός παραγωγός και θεατρικός συγγραφέας που έχει τιμηθεί με βραβείο Πούλιτζερ για το θεατρικό έργο Glengarry Glen Ross (μεταφρασμένο στα ελληνικά ως «Οικόπεδα με θέα»). Ο πολυτάλαντος Μάμετ έχει γίνει γνωστός στο ευρύ κοινό από τα σενάρια μεγάλων επιτυχιών, όπως η ταινία The Untouchables (1987), την ίδια στιγμή που το θεατρικό κοινό τον γνωρίζει από τις σημαντικές, αν και κάποιες φορές αμφιλεγόμενες, παραστάσεις έργων του που ανεβαίνουν σε πειραματικές θεατρικές σκηνές. Όσες φορές έχω παρακολουθήσει έργα του στο Φεστιβάλ «Fringe» του Εδιμβούργου, έχω διαπιστώσει ότι ο Μάμετ έχει φανατικούς οπαδούς, μα και αμετανόητους επικριτές.

Με το πρόσφατο βιβλίο του ο Μάμετ μας προσφέρει ένα μυθιστόρημα για την Αμερική του 1920, την περίοδο της ποτοαπαγόρευσης και του ανελέητου πολέμου για τον εμπορικό έλεγχο του οινοπνεύματος ανάμεσα σε συμμορίες Ιταλών και Ιρλανδών. Δεν πρόκειται για ένα συναρπαστικό θρίλερ, ούτε για μια ιστορία μυστηρίου με έντονο σασπένς, αλλά για ένα στιλιζαρισμένο νουάρ με στερεοτυπικούς, ως ένα βαθμό, χαρακτήρες, που στηρίζεται στην διερεύνηση της προσωπικότητας, των κινήτρων και των αντιδράσεων του κεντρικού ήρωα, του δημοσιογράφου Μάικ Χοτζ.

Ο Μάικ, πρώην πιλότος της πολεμικής αεροπορίας, που έλαβε μέρος στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ένας σκοτεινός χαρακτήρας που κινείται στη γκρίζα ζώνη μεταξύ καλού και κακού, ειδικά μετά τη δολοφονία της αγαπημένης του, οπότε οι αντιστάσεις του υποχωρούν και αφήνεται στο αλκοόλ και το όπιο, εθισμούς που τον τυραννούν και εντείνουν την επιθυμία του για εκδίκηση.

Οι ευφυείς, κυνικοί, γεμάτοι χιούμορ και φιλοσοφικές αναζητήσεις διάλογοι ανάμεσα στους δύο δημοσιογράφους της Σικάγο Τρίμπιουν, Μάικ και Πάρλοου -γραμμένοι με το ιδιαίτερο ύφος για το οποίο φημίζεται ο Μάμετ-, μπορεί να ακούγονται σε κάποια σημεία επιτηδευμένοι, μα αποτελούν ταυτόχρονα και το δυνατό σημείο του βιβλίου, προσφέροντας στιγμές απόλαυσης αλλά και τροφή για σκέψη στους έμπειρους αναγνώστες.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον ότι όλοι σχεδόν οι ήρωες έχουν σκοτεινά σημεία, η ιστορία δεν εκτυλίσσεται σε έναν κόσμο όπου πολεμούν οι «καλοί» με τους «κακούς», αλλά σε μια βαθιά διεφθαρμένη και συμβιβασμένη κοινωνία όπου όλοι κινούνται με γνώμονα το προσωπικό κέρδος — δημιουργώντας έτσι στους αναγνώστες την εντύπωση πως η Ιρλανδική και η Ιταλική μαφία επέβαλαν τους κώδικες αξιών τους σε ολόκληρη την αμερικανική κοινωνία.

Άλλωστε, ένα από τα ατού του βιβλίου εντοπίζεται εκτός της κύριας πλοκής: πρόκειται για  τα σχόλια του συγγραφέα για τις διαφορετικές εθνοτικές ομάδες που συγκρούονται στο Σικάγο την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, αλλά και για τον ρατσισμό κατά των μαύρων που εκδηλώνεται με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους. Το χρώμα και η θρησκεία φαίνεται ότι καθορίζουν την έκβαση της ιστορίας, καθώς για τους πρωταγωνιστές της αποτελούν μονάδα μέτρησης της αξίας της ανθρώπινης ζωής.

 

David Mamet

 

Η ματιά του Μάμετ, μονόπλευρα ανδροκεντρική, δεν μας δίνει ολοκληρωμένους γυναικείους χαρακτήρες και δεν αποφεύγει το δίπολο κλισέ της αγνής κοπέλας, που γίνεται θύμα, και της έξυπνης, μοιραίας, πόρνης. Η μόνη που μοιάζει να έχει σάρκα και οστά είναι η Πίκαμπου, η μεσήλικη μαντάμ του οίκου ανοχής «Ντάμα Σπαθί», η οποία είναι και η πιο ενδιαφέρουσα ηρωίδα του βιβλίου.

Το αν θα αρέσει ή όχι σε κάποιον το Σικάγο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τι αναζητά – αν ψάχνει απλώς μια ιστορία μυστηρίου με έντονο σασπένς και σφιχτή πλοκή είναι πιθανόν να απογοητευθεί. Αν όμως τον ενδιαφέρει να μάθει περισσότερα για τις κοινωνικές διαστάσεις τής ένοπλης βίας και της αντιπαλότητας των συμμοριών στην Αμερική των αρχών του εικοστού αιώνα, μέσα από την δράση και, κυρίως, τους έξυπνους, γεμάτους κυνισμό και χιούμορ διαλόγους ενός μετρ του είδους, τότε θα απολαύσει το τελευταίο μυθιστόρημα του Μάμετ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top