Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στα βάθη της Pax Narcotica
21/12/2016, 12:50 μμ

Στα βάθη της Pax Narcotica

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

cartel«Καρτέλ» του Ντον Γουίνλσοου, μτφ: Ιλάειρα Διονυσοπούλου, σελ. 848, Εκδ. Καστανιώτης

 

Το 2006, ο ιταλός συγγραφέας Ρομπέρτο Σαβιάνο εξέδωσε ένα βιβλίο που του προσέφερε άμεση αναγνωρισιμότητα, αρκετές επανεκδόσεις, συνάμα και πολλά προβλήματα. Ο τίτλος ήταν αρκούντως εύγλωττος (βλ. «Γόμορρα»), το περιεχόμενό τους όμως ήταν εκείνο που μετέτρεψε το βιβλίο σε σημείο αιχμής. Ο Σοβιάνο περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια το modus operandi της ιταλικής Μαφίας. Απειλές, δολοφονίες, παράνομες δραστηριότητες, λαθρεμπόριο και ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στον ποινικό κώδικα αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του έργου – κάτι που φυσικά δεν πέρασε απαρατήρητο. Ο Σαβιάνο δέχθηκε ουκ ολίγες απειλές από τους μαφιόζους και χρειάστηκε να περάσουν δέκα χρόνια δικαστικών μαχών για να καταφέρει να επιστρέψει η ζωή του σε μια μορφή κανονικότητας. Όπως και να ΄χει: ζει και βασιλεύει. Το ίδιο ισχύει και για τον αμερικανό ομόλογό του, Ντον Γουίνσλοου. Δεν είναι τόσο προφανές όσο και ακούγεται. Η λογοτεχνία έχει… δικαίωμα να είναι αποκαλυπτική αρκεί να μην ανοίγει τη βαριά πόρτα του σκοτεινού βασιλείου του εγκλήματος. Ο Γουίνλσου αποφάσισε να βουτήξει σε ακόμη πιο τοξικά νερά και να αναφερθεί εκτενώς στο τι ακριβώς συμβαίνει στο Μεξικό με τα καρτέλ που διακινούν χιλιάδες τόνους ναρκωτικών με προορισμό τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο. Το βιβλίο διαβάζεται ως μυθιστορηματική κατασκευή, ως ντοκουμέντο, ως λογοτεχνικό ντοκιμαντέρ, αλλά και ως αληθινή ιστορία (με αρκετή δόση δημοσιογραφικής έρευνας) από την οποία έχουν αλλάξει μόνο τα ονόματα των άμεσα εμπλεκόμενων. Είναι τραχύ, σκληρό και αιματοβαμμένο όπως και ο κόσμος τον οποίο περιγράφει. Ενδεχόμενα, δε, η λογοτεχνική μεταφορά του να υπολείπεται σε σκληρότητα από αυτό που συμβαίνει εδώ και χρόνια στη Λατινική Αμερική με τα λογής καρτέλ να λειτουργούν ως οιονεί αποικιοκράτες και επιβάλλουν το νόμο της βίας και του τρόμου σε κυβερνήσεις, στρατό και αστυνομία.

Το «Καρτέλ» είναι ένα οδοιπορικό στην Κόλαση δύο κεντρικών ηρώων. Του πράκτορα της Δίωξης, Αρτ Κέλερ και του μεγαλέμπορου ναρκωτικών, Αδάν Μπαρέρα.  Επί 30 χρόνια ο ένας κυνηγάει τον άλλο. Δεν είναι ένα παιχνίδι ρόλων (ο καλός και ο κακός), αλλά μια μάχη κατίσχυσης. Άρα, ζωής και θανάτου. Η διακοπή στις μεταξύ τους εχθροπραξίες θα αποδειχθεί προσωρινή. Ο Κέλερ έχει αποτραβηχτεί σε ένα μοναστήρι αποφασισμένος να αφήσει πίσω του τα χαρακώματα στο πεδίο μάχης του ναρκεμπορίου. Ο Μπαρέρα έχει καταλήξει στη φυλακή και αρχικά δείχνει παροπλισμένος. Φυσικά τίποτα από όλα αυτά δεν θα κρατήσει για πολύ. Ο Μπαρέρα δεν ξεδοντιάζεται έτσι εύκολα. Με τη δύναμη των χρημάτων και των όπλων καταφέρει να βγει από τη φυλακή και αυτό πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση στους άλλους εμπόρους ναρκωτικών που προσδοκούσαν να διανείμουν ανενόχλητοι τα εδάφη του Μπαρέρα και στις Αρχές του Μεξικού, αλλά των ΗΠΑ που έχουν άμεσο ενδιαφέρον για το τι συμβαίνει στη γείτονα χώρα. Άλλωστε τα μεταξύ τους σύνορα αποτελούν τη βασική δίοδο μεταφοράς της κοκαΐνης και της ηρωίνης στα ενδότερα των ΗΠΑ. Κάπου εκεί επανέρχεται και ο Κέλερ στο παιχνίδι, θέλοντας και μη, με αποτέλεσμα να ανοίγει ξανά το κουτί τη Πανδώρας. Μόνο που οι εφιάλτες του παρελθόντος ωχριούν μπροστά σε αυτά που πρόκειται να συμβούν. Ο «αγώνας» είναι πολυμέτωπος και ξεπερνάει την προσωπική κόντρα των Κέλερ-Μπαρέρα. Οι έτεροι νομείς του εμπορίου ναρκωτικών έχουν αποφασίσει να μην αφήσει σε χλωρό κλαρί τον el patron (βλ. Μπαρέρα) και να μην του επιτρέψουν να επανακάμψει και να δημιουργήσει νέα αυτοκρατορία. Ο θηριώδης Οτσόα και η επίλεκτη ομάδα του «Ζήτα» (ένας στρατός που διαπνέεται από κτηνώδη ένστικτα) κηρύσσουν ανοιχτά τον πόλεμο στον Μπαρέρα και σε όποιον αντιτίθεται στα σχέδιά τους. Μόνο που σε αυτό τον εμφύλιο πόλεμο οι παράπλευρες απώλειες είναι πολλές. Εκθετικά πολλές. Ολόκληρα χωριά αδειάζουν, απλός κόσμος σκοτώνεται δίχως λόγο, οι βασανισμοί, οι βιασμοί και κάθε λογής παρανοϊκό έγκλημα μετατρέπεται σε καθημερινότητα. Η κυβέρνηση δείχνει άπραγη να αντιμετωπίσει την κατάσταση – στη χειρότερη περίπτωση υποκύπτει στα κελεύσματα των εμπόρων. Ο στρατός κάνει δικό του παιχνίδι σκοτώνοντας αδιακρίτως. Η αστυνομία μοιάζει να είναι ένας αδύναμος κρίκος. Άλλωστε, ο φόρος αίματος που έχει πληρώσει στον πόλεμο για την καταπολέμηση των ναρκωτικών είναι βαρύς. Ολόκληρη η χώρα ζει κάτω από το βάρος των καρτέλ. Μόνο που το πρόβλημα δεν είναι περιορίζεται μόνο στο Μεξικό, αλλά επεκτείνεται στη Γουατεμάλα, εμπλέξει την Ευρώπη μέσω της ιταλικής Ντράγκετα και φυσικά καψαλίζει το μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ. Οι μυστικές υπηρεσίες διεξάγουν δικό τους αγώνα, κάθε μια για τα δικά της συμφέροντα, με αποτέλεσμα οι ισορροπίες τρόμου κάθε φορά να αλλάζουν με το πρώτο φύσημα του ανέμου. Πότε ο Μπαρέρα είναι αρεστός του συνολικού συστήματος και πότε ο Οτσόα δείχνει να γίνεται το αναγκαίο κακό που κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει.

 

Don Winslow

Don Winslow

 

Ο Γουίνσλοου δεν περιορίζει το πολυσέλιδο μυθιστόρημά του στη μάχη των δύο ηρώων που στην πραγματικότητα ο ένας είναι το αρνητικό του άλλου, αλλά δημιουργεί μια ολόκληρη τοιχογραφία ηρώων, καταστάσεων και δράσεων. Φευ, ουδείς μένει αθώος του αίματος και η αλήθεια είναι ότι στο συγκεκριμένο βιβλίο ρέει άφθονο αίμα. Κάθε σελίδα είναι κι ένα σκαλοπάτι πιο κοντά στο στόμα του θηρίου – πιο κοντά στην Κόλαση.

Απλοί άνθρωποι αναγκάζονται να γίνουν στρατιώτες των εμπόρων. Άλλοι δολοφονούνται με αποτρόπαιες μεθόδους, πολιτικοί και δημοσιογράφοι χρηματίζονται και όσοι προσπαθούν να αντισταθούν έχουν άσχημο τέλος. Ο Κέλερ, σε προσωπικό επίπεδο, πληρώνει την εμπλοκή του σ’ αυτόν τον παρανοϊκό πόλεμο με απώλειες. Το ίδιο και ο Μπαρέρα. Κανένας δεν μένει ανέπαφος και σε όλους τα τραύματα είναι θανατηφόρα. Έτσι, όταν θα έρθει η ώρα της τελικής αναμέτρησης (όλοι εναντίον όλων) το αποτέλεσμα θα είναι μια εκατόμβη θυμάτων.

«Όλοι σακάτηδες είμαστε και μαζί σερνόμαστε στον σακατεμένο μας κόσμο. Το χρωστάμε ο ένας στον άλλο». Αυτό αποφαίνεται στο τέλος ο Κέλερ και δεν έχει άδικο. Από τη στιγμή που οι δαίμονες βγήκαν στο σεργιάνι, τίποτα δεν είναι ικανό να τους σταματήσει. Ακόμη και αν ο Μπαρέρα και ο Οτσόα αποτελέσουν παρελθόν, κάποιοι άλλοι (ενδεχόμενα πιο αιμοδιψείς) θα πάρουν τη θέση τους. Ακόμη και αν ο Κέλερ καταφέρει καίριο πλήγμα στο εμπόριο ναρκωτικών, αυτό θα είναι πρόσκαιρο και επισφαλές. Είναι τόσο πολλά τα χρήματα που διακυβεύονται και τόσο ισχυρά τα εμπλεκόμενα μέρη που είναι μαθηματικά βέβαιο πως η διαδικασία της αναδίπλωσης θα είναι γρήγορη και άκρως αποτελεσματική. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η περιβόητη Pax Narcotica θα επιβληθεί και θα θριαμβεύσει. Άλλωστε, όπως γράφει ο Γουίνσλοου, δεν είναι οι άνθρωποι που κουμαντάρουν τα καρτέλ, αλλά τα καρτέλ που κουμαντάρουν τους ανθρώπους. Σαν να είναι ένας αόρατος, δυσώδης μηχανισμός που δεν γίνεται να ηττηθεί. Το βιβλίο είναι μια γερή γροθιά στο στομάχι για τον τρόπο που διαχειρίζεται τα σκοτάδια του. Από παντού έρχονται αναθυμιάσεις κόλασης και η μεταλλική οσμή του αίματος. Ο Γούινσλοου δεν λογοκρίνει τίποτα. Αφήνει τα πάντα να ρεύσουν στο χαρτί δίχως να τα ωραιοποιεί. Το γράψιμό του είναι πυρετικό και αποστασιοποιημένο. Ίσως γι’ αυτό και ο πολύς Τζέιμς Ελρόι τον εκθείασε για τις αρετές που κατέθεσε στο «Καρτέλ». Όχι άδικα. Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στην Ιλάειρα Διονυσοπούλου.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top