«Να σε πάρω μαζί μου στα δικά μου ταξίδια, στον κρυφό κόσμο μου…»
Γράφει η Μάρθα Παπαδοπούλου // *
Δημήτρης Βαρβαρήγος «Carpe diem – Amour fou»
Τα δύο έργα σε πεζό λόγο, του λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Δημήτρη Βαρβαρήγου «Carpe diem» (Άδραξε τη μέρα) και «Amour fou» (Τρελή αγάπη) από τις εκδόσεις Λυκόφως φανερώνουν ξεκάθαρα τον βαθύ συναισθηματικό του κόσμο και καθιστούν απόλυτα αληθές αυτό που γράφει στο σύντομο βιογραφικό του σημείωμα, ότι, δηλαδή, η γραφή είναι ψυχική υπόθεση, τόπος δύναμης και προσωπικής ελευθερίας. Μέσα από μια διαλεκτική σχέση αυτά τα δύο κείμενα αλληλοσυμπληρώνονται. Το πρώτο ως ένα εγχειρίδιο αυτογνωσίας, ένας δρόμος προς τη γνησιότητα του εαυτού και τη φώτιση της ψυχής, ενώ το δεύτερο μέσα από 37 ανεπίδοτες επιστολές ως ένας ύμνος στον έρωτα, στο καθηλωτικό μεγαλείο του Αθώου Κόκκινου, που συνταράσσει την ύπαρξη και αποτελεί ένα δύσβατο μονοπάτι αυτογνωσίας.
«Παράξενο και μεγαλειώδες πράγμα ο έρωτας. Άτιμος. Πλάνος. Αγύρτης. Έρχεται πάντα απρόσμενα, εμφανίζεται να σε ξανασυστήσει ως υγιή οργανισμό, να σε ξεστρατίσει, να σου χαρίσει την αγωνία…»
Έννοιες, όπως πόθος, ηδονή, προδοσία, ψευδαίσθηση, αμφιβολία, πόνος, μοναξιά, σιωπή, συγχώρεση, ευγνωμοσύνη, αγάπη πρωταγωνιστούν και ενορχηστρώνονται από τον συγγραφέα με στόχο να ψηλαφίσουν το μυστήριο της ζωής είτε ως τιμιότητα και ιερότητα του σώματος, είτε ως εγρήγορση της συνείδησης.
Με οδηγό τον φιλοσοφικό και ερωτικό παλμό της γραφής του ο Δημήτρης Βαρβαρήγος αποκαλύπτει τα κρυμμένα, φωτίζει τα σκοτεινά και αινιγματικά, εναρμονίζει τις αντιφάσεις και εκπυρώνει την ύπαρξη στα όριά της μέσω του Πάθους. Το Πάθος κυμαίνεται μεταξύ ελπίδας και φόβου, χρειάζεται μια φύση ισχυρή ως προς την ψυχή για να το θρέψει, να το αντέξει και να μην αναλωθεί απ’ αυτό. Σε όσα γράφει δεν χωράει το μικρό και το ασήμαντο. Το αισθάνεσθαι σφόδρα και βαθέως είναι για τους ανθρώπους που υψώνονται πάνω απ’ τη μετριότητα της ζωής στην έκσταση, την ένταση, την πληρότητα.
«Αποδεσμεύσου απ’ όλες εκείνες τις ψυχρές, τυπικές επαφές που δεν φέρουν κανένα συναίσθημα.»
Το Πάθος είναι πάθημα και ο άνθρωπος πάσχων, διότι είναι υπο-κείμενο και υπό-κειται σε κάποιον ή κάτι από καταβολής, υπο-φέρει. Ο έρωτας είναι το πάθος του Εγώ για το Εσύ, για τον Άλλον, ως επιθυμία, ως δίψα σώματος και ψυχής, ως ταύτιση, ώσπου το Εγώ να αρμοστεί στο Εσύ και να συμπέσει, και μέσα από την ερωτική κραυγή να χαθεί και να γλιστρήσει το ένα μέσα στο μυστηριώδες χάος του άλλου. Γράφει χαρακτηριστικά:
«Σ’ εμπεριέχω, όμως σ’ εμπεριέχω γιατί ποτέ δεν ήσουν ξένη, ποτέ δεν ήσουν, σε γνώριζα πριν ακόμα γεννηθείς, ζούσα μαζί σου αιώνες πριν κι όλα όσα ένιωθες ήταν μέσα στις σκέψεις μου…
Να σε γευτώ σαν ένα ωραίο ποίημα, βαθιά να συλλάβω τις έννοιες του εαυτού σου. Και να τις συλλαβίσω στην ωραία εικόνα του κορμιού, που κείτεται παραδομένο στον απόλυτο έλεγχο της μανιασμένης μου αφής. Γέλα δυνατά να σε ακούω, ιέρεια των πόθων. Αρχαίο κορμί. Γέλα μου να σε ακούω. Νικάει τον θάνατο ο ήχος του, τραγούδι γλυκό, χυμένο στους αιώνες…
Μη σταματάς. Να μη σταματήσει η αφή να ψέγει τη σάρκα. Μη σταματάς. Να μη σταματήσει η ουσία να χάνεται μέσα σου.»
Αφού έχει ματώσει για να υποτάξει το εγώ του και έχοντας βιώσει την εσωτερική φωτιά, έχοντας χτυπηθεί από μέσα προς τα έξω, ψυχικά ολότελα γυμνός ομολογεί :
«Σου δίνω το είναι μου, είναι δικό σου, δικά σου είναι όλα, όλα δικά σου είναι, amour fou… Συνειδητά σε αγάπησα και συνειδητά σου προσφέρομαι. Δώσε μου τον εαυτό σου με την ίδια ανιδιοτέλεια, όμοια με το πρωταρχικό ένστικτο του σκύλου που αγαπά το αφεντικό του.»
Ας μην γελιόμαστε όμως. Όσο κι αν αναπτυχθεί και βαθύνει ο έρωτας, η ταύτιση του Εγώ με το Εσύ είναι εκ φύσεως ακατόρθωτη. Το Εσύ παραμένει πάντα το αντι-κείμενο του πόθου. Δεν μπορεί η αλλοτριότητα, η ετερότητα-Εσύ να υποκειμενοποιηθεί μέσα στο υποκείμενο-Εγώ. Κάθε ον είναι μια ανεξάρτητη οντότητα και έχει μυστηριώδη σύνορα δοσμένα από τον Πλάστη Δημιουργό. Το απαραβίαστο της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης είναι θείος νόμος.
«Κάθε ψυχή ακολουθεί το δικό της μονοπάτι ψάχνοντας τον υψηλότερο βαθμό ευδαιμονίας στον προσωπικό της πνευματικό δρόμο.»
Ο άνθρωπος μπορεί να ορέγεται το όλον, το τέλειο και το απόλυτο, να αναζητά την ευτυχία, μόνο που το Πάθος του έρωτα δεν είναι ποτέ η ίδια η ευτυχία, αλλά μια γεύση περιορισμένης διάρκειας ευτυχίας.
«Η ευτυχία είναι βαθιά κρυμμένη στις στιγμές.», θα μας πει ο συγγραφέας.
Δημήτρης Βαρβαρήγος
Στο κείμενό του «Amour fou» ο ήρωας συνυφαίνει την ιερή μανία του έρωτα με το απόλυτο, σαν ανταρσία, σαν λύτρωση από την υπαρξιακή ασημαντότητα, που τον θεραπεύει και τον καθαίρει από το υπαρξιακό ψεύδος και τον ωθεί σε μια αυθεντικότερη ζωή. Το ψυχικό μεθύσι, η μέθεξη αλλά και ο πόνος ή το δηλητήριο της αμφιβολίας του έρωτα που βιώνει είναι δρόμος αυτογνωσίας, ατραπός που οδηγεί στην ιερή ακεραιότητα του προσώπου, στην αυτοτέλεια, στην αξιοπρέπεια.
«Η αιτία που βρίσκεσαι εδώ έχει έναν κύριο σκοπό, να ελευθερωθεί ο εαυτός σου από τα σκληρά δεσμά του εγώ… Είναι η ευκαιρία να ξεφύγεις από τον σκοτεινό μικρόκοσμο του εγώ, να φωτιστούν οι υπερεκτιμημένες σκιές του που βρίσκονται βαθιά ριζωμένες…»
Αλλιώς, μέσα σ’ έναν ανήδονο βίο χωρίς την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία και την ταπείνωση, το όν αυτοφυλακίζεται, αυτοθεοποιείται, εκτρέπεται στον εγωκεντρισμό και στον αφανισμό του Άλλου. Η αγάπη είναι φυγόκεντρη, η εγωπάθεια κεντρομόλος. Η αγάπη είναι άφατη ηδονή, ο εγωισμός οδύνη. Το ένα τροφοδοτεί την ασίγαστη θάλασσα του νου και της ψυχής, το άλλο παραμορφώνει και κατακερματίζει την ελευθερία του όντος.
«Αντέχαμε την απόγνωση των ορίων, προκειμένου να ζήσουμε έναν έρωτα ιδανικό που θα προχωράει βαθιά την αινιγματική ζωή.», ομολογεί σε τόνο εξομολογητικό.
Στα βάθη της υπαρξιακής μόνωσης γεννιέται η αγάπη, αυτός ο άθλος του όντος και διά της αγάπης η ελευθερία, η κατάλυση δηλαδή των ορίων και η ελευθέρωση μέσα στο άλλο ον. Υπάρχει εδώ ένα βασικό ερώτημα, καίριας σημασίας, που ο καθένας, αν όντως γνωρίζει, οφείλει να απαντήσει με ειλικρίνεια:
«Αγαπάς; Τι ακριβώς αγαπάς; Αγαπάς τον άνθρωπο γι’ αυτό που είναι και συγκίνησε τις αισθήσεις σου ή απλά προσκολλήθηκες και περιμένεις να ολοκληρώσει όσα λείπουν στον εαυτό σου;»
Η δύναμη της Αγάπης, είναι γεγονός σωματικό, πνευματικό και ψυχικό, ένα στέρεο έδαφος, η συνεκτική ουσία της πλάσης. Ο άνθρωπος που φέρει αγάπη δεν αρκείται μόνο στο γεγονός του ζην, αλλά ορίζει και υπηρετεί έναν υπέρτερο σκοπό του υπάρχειν, ακόμα κι αν χρειαστεί να βιώσει το αβυσσαλέο ρίγος και την εσωτερική αμηχανία του όντος προς το υπέρτατο Όν.
Ο Δημήτρης Βαρβαρήγος στο έργο του «Carpe diem» μας οδηγεί στη μέθη του αγαπάν, στην έξαρση του υπάρχειν, στη θεία μυστηριώδη ψυχή. Έχοντας επίγνωση του βραχύβιου της ζωής νιώθει ευγνωμοσύνη για όσα βίωσε. Οι μικρότητες, η αχαριστία, ο φόβος, ο θυμός, το κενό της μοναξιάς, τα λάθη, τα λόγια που έπρεπε να ειπωθούν και δεν ειπώθηκαν, οι ευκαιρίες και ο χρόνος που χάθηκαν, η λύπη, όλα συντελούν σε μια διαδικασία εξαγνισμού και μύησης στην τελειότητα. Στα δύσβατα μονοπάτια και στην αποτυχία δεν απελπίζεται, δεν παραιτείται. Δίνει χρόνο στον εαυτό του και γίνεται πάλι μαχητής.
«Μόνο με την εσωτερική δύναμη υπάρχει ασφάλεια και αυτεξουσιότητα. Να βασίζεσαι στον εαυτό σου. Μην κινείσαι ως είδωλο του αληθινού εαυτού σου μέσα σ’ έναν νοητικά περιορισμένο χώρο.»
Η μάχη δίνεται τώρα στον παρόν, σε κάθε δευτερόλεπτο, σε κάθε αναπνοή.
«Υπάρχουν δύο χρόνοι στη ζωή. Το τώρα και το πολύ αργά.»
Και κάτι σημαντικό. Πιστεύει στην πιθανότητα του απίθανου. Η ζωή είναι απρόβλεπτη! Και χαρίζει και παίρνει. Εναλλάσσονται η νίκη με την ήττα. Είναι, όμως τέτοια η τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας που:
«Στο τέρμα της προσωπικής πορείας διαπιστώνεται πως η αξία κάθε νίκης είναι φαινομενική καθώς στον χρόνο μετατρέπεται σε ήττα.»
Φωτεινός, γοργός αστερισμός είναι ο άνθρωπος και περπατά επάνω στη θάλασσα της ματαιότητας. Αξίζει όμως να πορεύεται με ευγνωμοσύνη, αξιοπρέπεια και αγάπη, διότι δεν αρκεί να γεννηθεί κανείς άνθρωπος, πρέπει και να γίνει.
Ευχαριστούμε τον λογοτέχνη Δ. Βαρβαρήγο, που με έναν γνήσιο, αδρό, ευθύ και ασκημένο σε βάθος λόγο μας χάρισε την ομορφιά του πνεύματός του και την ευαισθησία της ψυχής του.
* Η Μάρθα Παπαδοπούλου είναι φιλόλογος, ηθοποιός, ποιήτρια.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Διήγημα: “Οίστρος”
Γράφει η Μαρία Βέρρου // Οίστρος Καθώς ο καπνός του τσιγάρου του ανέβαινε σιωπηλά προς τον ουρανό σαν μέσα σε αχλή, είδε τη σκιά της να λικνίζεται ζωηρά μπροστά του· ένοιωσε να τον ακουμπά
Περισσότερα -
Με μαθηματική ακρίβεια
Γράφει η Κατερίνα Παπαδημητρίου // Ελευθερία Θάνογλου, δύο ποιητικές συλλογές: «Πέντε εποχές του κόκκινου» και «Η αναπαράσταση», Εκδόσεις Πικραμένος Η Ελευθερία Θάνογλου εμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα με δύο ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Πικραμένος. Μας συστήνεται με
Περισσότερα -
Αναζήτηση του Αληθινού Κόσμου, Μέσω της Τέχνης. Γιατί ο Πλάτωνας είχε καταδικάσει την τέχνη;
Του Κώστα Βουλαζέρη // * Ο Πλάτωνας θεωρούσε πως οι καλλιτέχνες είναι επικίνδυνοι, και, γενικά, δεν είχε καθόλου καλή άποψη για τις τέχνες. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του, ο κόσμος μας είναι μια παραίσθηση, ένα θέατρο. Είναι το
Περισσότερα -
Αγάπη με την πρώτη λέξη
Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος // Σημείωμα για την ποιητική συλλογή «Όλα αυτά που αγαπώ (πάνε απ’το άλφα ως το ώ)» της Μαριάννας Αβούρη με εικονογράφηση της Μάϊρας Ευαγγελίδου από τις εκδόσεις Βακχικόν «Τι γυρεύουν τα φωνήεντα στα πεντάγραμμα;
Περισσότερα -
Τέσσερα ποιήματα
Της Πόπης Παντελάκη // Από βασιλική γενιά Τι είναι αυτά τα βουνά που έρχονται ξαφνικά κατά πάνω μας; Αυτή η απειλή σαν Δαμόκλειος σπάθη επί της κεφαλής δικαίων και αδίκων; Η νύχτα Σαλώμη απλώνει τα μαύρα
Περισσότερα -
Προδημοσίευση από την υπό έκδοση ποιητική συλλογή με τίτλο: “Πλάτων. Ψυχή και (π)οίηση. Διαλεκτική των αντιθέτων” της Αναστασίας Ν. Μαργέτη
(πενήντα επτά επιγράμματα) [απόσπασμα] ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΣ ΥΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ Είναι Έρως και Ψυχή παραληρούν στου φιλιού τ’ ανερμήνευτο. Πάθος οργασμού περίβλεπτος η στύση δωρικού ρυθμού. ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΣ ΥΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ Μη είναι Άρχοντες φαλλοί ορέγονται του φτωχού
Περισσότερα -
30 Απριλίου – Μπορίς Παστερνάκ
Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Ο Μπορίς Παστερνάκ, που έφυγε σαν σήμερα το 1960, ήταν Ρώσος συγγραφέας, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ξεκίνησε τη λογοτεχνική του παραγωγή ως φουτουριστής ποιητής. Έκανε αρκετές μεταφράσεις ξένων ποιητών και περισσότερο του Σαίξπηρ, που
Περισσότερα
