Fractal

Budapest my love!

Γράφει ο Σούπερ Μάριο // *

 

Χειμώνας, κρύο, φιλόξενα βλέμματα στα ακάλυπτα από το κασκόλ μάτια…. Ήμουν και πάλι στην χώρα του Φρανς Λίστ και του Μπέλα Μπάρτοκ σε μια περίοδο που θα χαρακτήριζα,  ιδανική. Η πόλη προετοιμάζεται για τα Χριστούγεννα. Στους δρόμους και στις υπαίθριες αγορές βλέπω καζάνια που αχνίζουν γιατί στα σωθικά τους κόχλαζει καυτή σούπα «γκουλάς». Ο κόσμος συνωστίζεται στα μπαρ. Τα βλέπω όλα αυτά τώρα που είμαι στο τραμ και ταξιδεύω με προορισμό το εφαλτήριο μου κάπου στη ήσυχη Βούδα.

 

mapa-metro-budapest

 

Η μουσική παράδοση της Ουγγαρίας είναι πλούσια και ευλογημένη, γεγονός που οφείλεται στις επιρροές που ασκήθηκαν από όλες εκείνες τις διαφορετικές κουλτούρες με τις οποίες ήρθε σε επαφή και αλληλεπίδρασε. Το σημερινό μουσικό παρόν της Ουγγαρίας χαρακτηρίζεται τόσο κλασικό-ρομαντικό όσο και λαϊκό. Οι μουσικές Ακαδημίες και τα ωδεία είναι πολυάριθμα ενώ η τσιγγάνικη, λαϊκή παραδοσιακή τεράστια. Υπήρξα πολύ τυχερός που κατάφερα να πάρω μια γεύση από όλες αυτές τις μουσικές αποχρώσεις πρόσφατα.
Κάπου στις αρχές του Νοεμβρίου η Βουδαπέστη εκμεταλλευόμενη τις τελευταίες της λιακάδες γιορτάζει με ένα τριήμερο φεστιβάλ το παραδοσιακό της ποτό. Η Pálinka παράγεται από διάφορα φρέσκα φρούτα και είναι προϊόν 100% απόσταξης. Αν μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με κάτι γνώριμο σε εμάς αυτό θα ήταν σίγουρα το τσίπουρο μια και μοιράζονται την ίδια σπιρτάδα στη γεύση. Το φεστιβάλ αφιερωμένο στην Pálinka έμοιαζε περισσότερο με πανηγύρι. Ολόγυρα στο Budavári Palota, όπως λέγεται το κάστρο της Βούδας, ήταν τοποθετημένα μικρά κιόσκια με όλων των ειδών γεύσεις που μπορούν να δοθούν στο συγκεκριμένο ποτό, ενώ για συνοδευτικό υπήρχε το ουγγρικό μπάρμπεκιου, αποτελούμενο, κυρίως, από λουκάνικα. Όπως σε κάθε πανηγύρι, έτσι και σε αυτό της Βουδαπέστης δεν έλειπε η μουσική. Οι περισσότερες μπάντες που άκουσα επιχειρούσαν να παντρέψουν στις συνθέσεις τους τα παραδοσιακά στοιχεία της Ουγγαρίας με την σύγχρονη μουσική, γεγονός που οδηγούσε τις περισσότερες φορές σε κάτι που μοιάζει με «αξιόλογη», όπως θα έλεγε φαν του θεσμού, τραγουδιού που διαγωνίζεται στη Eurovision.

Με ένα ευχάριστα «βαρύ» κεφάλι, το οποίο διατηρήθηκε και τις υπόλοιπες μέρες επισκέφθηκα τα δισκάδικα της πόλης. Δύο απ’ αυτά τα ξεχώρισα. Το λέω έτσι γιατί εντός τους ικανοποιήθηκα ανακαλύπτοντας νέους ήχους. Το πρώτο βρίσκεται στις αρχές της οδού Paulay. Εκεί βρήκα μοναδικούς ντίσκο δίσκους της πρώην Σοβιετικής Ένωσης αλλά και σπάνιο υλικό της «Melodiya», μιας ρώσικης δισκογραφικής εταιρείας. Το δεύτερο ονόματι «Laci Bacsi Lemezboltja» βρίσκεται στην Kertész Utca 42. Εκεί πέτυχα αρκετά βινύλια της δισκογραφικής εταιρίας «Hungaroton» η οποία είναι η σημαντικότερη της χώρας. Μετράει πολυάριθμες κυκλοφορίας τόσο στο λαϊκό όσο και στο κλασικό ρεπερτόριο. Ύστερα από το άκουσμα διαφόρων δίσκων έφυγα αγοράζοντας τα άλμπουμ  «Makviragek» των Hungarian Folk Music Group, το «Sebo Egyuttes» των Sebo Ensemble όπως και μία φοβερή κασετίνα τεσσάρων δίσκων της Hungaroton σε συνεργασία με την «Unesco Hungarian Folk Music». Σ’ αυτό το ταξίδι αγόρασα, επίσης, και δύο άλμπουμ του Rober Madel. Θεωρείται δεξιοτέχνης του Hurdy Gurdy ενώ είναι και  συγγραφέας του βιβλίου «Hungarian Folk Intsruments».

Ένας music digger σαν και μένα, δηλαδή, ένας τύπος ανθρώπου που όταν ταξιδεύει θεωρεί τουριστική ατραξιόν, εκτός των άλλων, και τα σκονισμένα ρετρό δισκάδικα των πόλεων που επισκέπτεται νιώθει υπέροχα όταν “σκοντάφτει” σε πραγματικά σπάνιο και ενδιαφέρον υλικό. Ένιωσα πως τα εγκεφαλικά μου κύτταρα έκαναν νέες συνάψεις με την ζωή όταν, στη Βουδαπέστη, ανακάλυψα το άλμπουμ του Martha Istvan  «Hangnaplo». Μια κυκλοφορία του 1987. Ένα κράμα κλασικής  και πειραματικής μουσικής με ελαφρά ηλεκτρονικά στοιχεία, αρκετά διάσπαρτα φωνητικά με ενδιαφέροντα θέματα στο σαξόφωνο και στα κρουστά. Το καλύτερο, όμως, μου το φύλαγε η ακρόαση της δεύτερης πλευράς του άλμπουμ. Φιλοξενούσε ένα σόλο στο τσέμπαλο με ενθουσίασε.

Η Ουγγαρία δεν είναι μόνο ορχηστρική και παραδοσιακή μουσική. Στο κομμάτι της ποπ ηλεκτρονικής σκηνής έχει να επιδείξει πραγματικά αξιόλογες παραγωγές. Ο Benko Laszlo, υδριτής των Universitas (1960-62) και των Omega το (1962), με τα «Lexikon 1, 2,» κυκλοφορίες του 1982 και 1984 αντίστοιχα ήταν δουλειές αναφοράς για τον Ούγγρικο pure ηλεκτρονικό ήχο, εκείνον που τον χαρακτηρίζουν τα στακάτα drum machines. Μιλώντας βέβαια και για την Ουγγαρέζικη ποπ θα ήταν έγκλημα να μην αναφέρω τις αξιόλογες κυκλοφορίες θυγατρικής της δισκογραφικής φίρμας Hungaroton. Έκανε γνωστούς τους Neoton Family που το κοινό αναγνωρίζει ως τους Ούγγρους ABBA. Στο ίδιο ύφος και στυλ είναι και η σέξι τραγουδίστρια Szucs Judi και ο γόης Szecsi Pal. Και, εννοείται, δεν πρέπει να ξεχάσω και τους Panta Rhei. Το ομώνυμο άλμπουμ τους που κυκλοφόρησε από την Pepita Records ήταν ένα ιδανικό κράμα ηλεκτρονικού και ροκ ήχου. Αν κάποιος όμως θέλει να χωθεί για τα καλά στον τζαζ – ηλεκτρονικό ήχο της Ουγγαρίας νομίζω πως πρέπει να, τουλάχιστον, ακούσει το άλμπουμ του Palaza Ferenc «Registered». Τα συνθεσάιζερ αλά Jean Jaeques Perrey που άκουσα εντός του απλά μου επιβεβαίωσαν την εντύπωση ότι η μουσική παλέτα αυτής της χώρας είναι πολύ πλούσια.

 

1. Το κτήριο που στεγάζει την «Franz Liszt Academy of Music» δεν είναι μόνο επιβλητικό. Είναι το σημείο αναφοράς της μουσικής που αναπτύχτηκε και αναπτύσσεται στην Ουγγαρία.

Το κτήριο που στεγάζει την «Franz Liszt Academy of Music» δεν είναι μόνο επιβλητικό. Είναι το σημείο αναφοράς της μουσικής που αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται στην Ουγγαρία.

 

Πλάι στην εντυπωσιακή και δενδροφυτευμένη λεωφόρο Andrássy με τα υπέροχα αναγεννησιακά κτίρια, σε ένα μικρό πεζόδρομο βρίσκεται η Franz Liszt Academy of Music. Εντός του, από 1875 έως σήμερα, ζει και αναπτύσσεται η κλασική κληρονομιάς της Ουγγαρίας. Κάποια στιγμή μου είπαν για ένα κονσέρτο που θα γινόταν εκεί. Όταν άκουσα το όνομα του καλλιτέχνη που θα εμφανίζονταν, αρχικά, δεν έδωσα σημασία. Νόμιζα πως ήταν ένα αστικό ψέμα. Όταν γνωστός μου είπε: «O Steve Reich θα δώσει συναυλία στην Ακαδημία του Φρανς Λιστ» γέλασα. Του είπα: «Ψέματα λες». Αργότερα όταν είδα το πρόγραμμα της ακαδημίας άλλαξα άποψη. Ποιος θα πίστευε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί; Το κονσέρτο που θα έκοβα το κεφάλι μου αν δεν έβρισκα εισιτήρια να παρακολουθήσω ήταν αφιερωμένο στο επίτιμο μέλος της, τον συνθέτη Steve Reich. Εννοείται πως αισθάνθηκα μοναδικά που το παρακολούθησα. Σπουδαστές της «Franz Liszt Academy of Music» ερμήνευσαν έργα του πρωτοπόρου μινιμαλιστή. Η βραδιά ήταν υπέροχη. Οι ήχοι διαχέονταν αρμονικά στην φορτωμένη από κόσμο αίθουσα και η πληρότητα που ένοιωσα ήταν ανεπανάληπτη. Αυτή η βραδιά ξεπέρασε το «υπέροχο» τη στιγμή που ο, ίδιος, ο Steve Reich ανέβηκε στη σκηνή για να ερμηνεύσει το Clapping Music μαζί με τον Zoltan Racz, διευθυντή της Ακαδημίας. Το φινάλε αυτής της σύμπραξης με βρήκε να ξεχνάει να σταματήσει τα παλαμάκια του. Τα υπόλοιπα τα θυμάμαι σα να τα έζησα σε όνειρο, μια και το γεγονός να δει κανείς τον Steve Reich σε live εμφάνιση είναι πλέον εξαιρετικά σπάνιο. Η συγκίνηση ακόμα και σήμερα, μερικές εβδομάδες από εκείνη την βραδιά, είναι έντονη!

«Ένα ζεστό κρασί και πάμε σπίτι;», ψιθύρισε μια φωνή δίπλα μου που ήρθε σα χάδι να με επαναφέρει από την κατάσταση της υπνοβασίας. «Αμέ, γιατί όχι» απάντησα και μαζί κατηφορίσαμε προς το κέντρο. Είναι βράδυ, έχει κρύο αλλά στους δρόμους της Βουδαπέστης ο κόσμος δεν σταματά ποτέ να πηγαίνει κάπου! Πίνω με ευλάβεια ζεστό κρασί σε ένα κυπελάκι που γράφει πάνω του «I love Hungary»! «Να μην ξεχάσω να το βάλω στη βαλίτσα μου αύριο» σκέφτομαι…

 

* O Σούπερ Μάριο είναι D.J., μουσικός παραγωγός, κυκλοφορεί μουσική από τη δισκογραφική του εταιρεία «Amola Kalimba». Η τελευταία έδωσε όνομα και στο μαγαζί – με σπάνια μουσικά όργανα απ’ όλο τον κόσμο – που διατηρεί στο κέντρο της Αθήνας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top