Το λαθρεμπόριο του αλκοόλ (bootlegging) και τα μπλουζ (Β’ μέρος)

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

Διαβάστε εδώ το Α΄ μέρος του αφιερώματος >>

Οι Mississippi Sheiks ήταν ένα γκρουπ δημοφιλών καλλιτεχνών με κιθάρα και βιολί, που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την αμερικάνικη  μουσική στην δεκαετία του 1930. Ήταν αξιοσημείωτοι κυρίως επειδή έπαιζαν τα δημοφιλή μπλουζ της  χώρας τους,  αλλά ταυτοχρόνως ήταν έμπειροι και σε πολλές άλλες μορφές της λαϊκής μουσικής της εποχής. Αποτελούνταν κυρίως από την οικογένεια Chatmon, η οποία είχε έρθει από την Μπόλτον (Bolton) του Μισισιπή καιήτανγνωστή σε όλοτοΔέλτα. Ο πατέρας ης οικογένειας, Henderson Chatmon, ήταν μουσικός με καλή τεχνική ικανότητα και ειδήμων στη θεωρία της ανάγνωσης της μουσικής, και μάλιστα στις δύσκολες  περιόδουςδουλείας, ενώ τα παιδιάτου συνέχισαν μετο ίδιο μουσικόπνεύμα. Το πιο διάσημο όμως μέλος τους, παρότι δεν είναι μόνιμο, ήταν ο Armenter Chatmon, περισσότερο γνωστός ως Bo Carter, ο οποίος κατάφερε μια επιτυχημένη σόλο καριέρα, παίζοντας ταυτοχρόνως και για τους Sheiks, στην επιτυχία των οποίων συνέβαλε επίσης τα μέγιστα.  Όταν η μπάντα ηχογράφησε για πρώτη φορά το 1930, τα μέλη της ήταν ο Carter μαζί με τους Lonnie και Sam Chatmon, καθώς και τον Walter Vinson, οι οποίοι άλλωστε αποτελούσαν και το κέντρο της μουσικής ομάδας. Η σόλο δουλειά του BoCarter, είναι σημαντική λόγω των πολλών σεξουαλικών υπονοούμενων στα τραγούδια του και αυτό επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και ολόκληρη τη μουσική ομάδα.

Κέρδιζαν το εισόδημά τους, όπως ο Robert Johnson και ο Skip James περιοδεύοντας κυρίως σε όλες τις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και έως το μακρινό Βορρά, το Σικάγο και τη Νέα Υόρκη.Η πρώτη και μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν το κομμάτι ‘Sitting on Top of the World’ (1930), το οποίο αργότερα ηχογραφήθηκε πολλές φορές από τόσους άλλους, όπως οι Howlin’ Wolf, Nat King Cole, Bill Monroe, Harry Belafonte, Frank Sinatra, Bob Dylan, Cream, Grateful Dead, Jeff Healey, John Lee Hooker, Bill Frisell και Jack White, και εκ νέου από τον Robert Johnson, στο ‘Come On in My Kitchen’. Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών της ενεργούς απασχόλησής τους, οι Mississippi Sheiks ηχογράφησαν πάνω από εβδομήντα τραγούδια για τις εταιρείες Okeh, Paramount και Bluebird. Η τελευταία ηχογράφηση τους, ήταν το 1936. Όταν η μπάντα διαλύθηκε, οι αδελφοί Chatmon εγκατέλειψαν τη μουσική και επέστρεψαν στην παραδοσιακή γεωργία.

Το γκρουπ δεν θα μπορούσε, όπως είναι ευνόητο, να μείνει ανεπηρέαστο από το λαθρεμπόριο του αλκοόλ που ήταν καθημερινό φαινόμενο, όσο και να προσπαθούσε για το αντίθετο η επίσημη εξουσία των Πολιτειών. Στο ‘Bootleggers Blues’, οι Mississippi Sheiks αναφέρονται σε πολυποίκιλα γεγονότα προσπάθειας απόκρυψης του ποτού, με παράλληλες προσπάθειες από τους σερίφηδες να πιάσουν τους λαθρέμπορους και να τους οδηγήσουν στη φυλακή, αφού αρκετές φορές έπαιρναν από πίσω τους ύποπτους διακινητές και τους παρακολουθούσαν σε μια προσπάθεια να τους πιάσουν επ’ αυτοφώρω και να τους οδηγήσουν στη δικαιοσύνη.

Mississippi Sheiks: Bootleggers Blues

Pack of whiskey on my back/And the sheriff’s on my track/I’m gonna make it through this world if I can/I take a walk to go my bail/Brother took off to the county jail/You better make it through the world if you can….

If you want to have to leave home/You just stick with a bottle of corn/You got to make it through the world if you can/You may think they’re doin’ you wrong/But they’ll send you to the county farm/You better make it through the world if you can…

When you go out for a load/The sheriff will stop you on the road/You have to make it through this world if you can/It’s a real surprising thing/That to hear those boys will drink/You better make it through the world if you can…

…they sure got to hear about liquor/Ever since this state went dry/The bootleggers have their shine/They gonna keep out of the way of the jail if they can…

Ο James ‘Stump’ Johnson γεννήθηκε γύρω στα 1905, στο Σαιν Λούις του Μισούρι, όπου έπαιζε πιάνο σε τοπικές εκδηλώσεις. Ηχογράφησε κάποια τραγούδια μεταξύ του 1928 και 1933, συνοδευόμενος περιστασιακά από τους  Edith Johnson, Tampa Red, Alex Hill, Harry Johnson και Roosevelt Sykes.  Μερικές φορές συνοδευόταν από τον Walter Davis. Έκτοτε ηχογράφησε πάλι το έτος 1970. Πέθανε περίπου στα 1972.   O James ‘Stump’ Johnson, ηχογράφησε το ‘Barrel of Whiskey Blues’, στις 10 Φεβρουαρίου του 1932, στο Ντάλλας του Τέξας.

James ‘Stump’ Johnson: Barrel of Whiskey Blues’’

I ain’t going to parry: and I ain’t going to settle down

I’m going to do like a pimp: I’m going to walk all around this town

Goodbye whiskey: sure don’t worry me

I can get just as drunk: as any drunken man can be

My baby’s gone: she didn’t tell me because

If she don’t come back: I am going to starve

Ever since: my baby’s been gone away

I’ve been raggedy and dirty: haven’t got no place to stay

My old gal: came into town last night

She didn’t have no money: but she was too tight

Me and my gal: are going to make everything all right

If we don’t today: we will tomorrow night

Σε αυτό το τραγούδι, ο άντρας λέει ότι πάει πάνω κάτω όλη μέρα σαν τον νταβατζή, παραπαίει μεταξύ ποτού και γυναίκας, αλλά δεν τον ενδιαφέρει πια, γιατί πήρε τη μεγάλη απόφαση, να σταματήσει το ποτό! Το μωρό του είπε ξεκάθαρα ότι φεύγει χωρίς να του δώσει άλλες εξηγήσεις κι αν δεν γυρίσει, θα πεθάνει της πείνας, κι είναι συνέχεια βρώμικος και κουρελιάρης και δεν έχει που να μείνει. Στο τέλος είναι χαρούμενος γιατί η αγαπημένη του γύρισε πίσω στην πόλη χθες το βράδυ, δεν είχε καθόλου χρήματα και πιστεύει ότι τουλάχιστον μέχρι αύριο βράδυ θα τα βρούνε και όλα θα εξελιχθούν όπως πρέπει!

Στο παρακάτω μπλουζ, (Sloppy Drunk Blues) του Leroy Carr, ο τραγουδιστής προτιμάει να είναι ατημέλητος και μεθυσμένος. Αγαπάει αρκετά το ουίσκυ του, περισσότερο μάλιστα από όσο αγαπάει η μικρή φοραδίτσα τη μητέρα της, όπως λέει χαρακτηριστικά. Αναλύει τις καθημερινές του συνήθειες και μας αναφέρει τις απόψεις της μάνας και της αγαπημένης του, οι οποίες προσπαθούν απεγνωσμένα να του κόψουν την κακή συνήθεια του ποτού.

I’d rather be sloppy drunk/Than anything I know/And another half a pint/Mama will see me go

I love my moonshine whiskey/Better than a filly loves her mare/You can take your pretty bucks/Give me my cool kind can

I’d rather be sloppy drunk/Sitting in the can/Than to be out in the streets/Running from the man

Mmm/Bring me another two-bit pint/Because I got my habits on/And I’m going to wreck this joint

My gal trying quit me/For somebody else/Now I’m sloppy drunk, mama/Sleeping all by myself

Ο Leroy Carr (1905-1935), ήταν τραγουδιστής του μπλουζ, τραγουδοποιός και πιανίστας, ο οποίος ανέπτυξε δική του τεχνική και του οποίου η δημοτικότητα και το ύφος επηρέασαν άλλους καλλιτέχνες, όπως ο Nat King Cole και ο Ray Charles. Η δημοσιότητά του ήρθε με το φημισμένο κομμάτι ‘How Long, How Long Blues’ που ηχογραφήθηκε το 1928. Γεννημένος στο Νάσβιλ του Τεννεσί, μεγάλωσε στην Ινδιανάπολη της Ινδιάνα. Παρόλο που η καριέρα του στις ηχογραφήσεις διακόπηκε από έναν πρώιμο θάνατο, ο Leroy Carr άφησε πίσω του μεγάλο μουσικό έργο.

Μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του περιλαμβάνουν τα ‘Blues Before Sunrise’(1932), ‘Midnight Hour Blues’(1932), και ‘Hurry Down Sunshine’ (1934). Για μεγάλο χρονικό διάστημα είχε συνεργαστεί με τον κιθαρίστα Scrapper Blackwell (1903-1962), με αποτέλεσμα που αποδείχτηκε αρκούντως ελκυστικό για το σοφιστικέ μαύρο ακροατήριο. Το φωνητικό ύφος μέσα στο οποίο κινήθηκε τραγουδώντας, επηρέασε πολλούς άλλους τραγουδιστές, όπως T-Bone  Walker, Charles Brown, Amos Milburn, Jimmy Witherspoon και τον Ray Charles, μεταξύ των άλλων.  Βεβαίως ήταν αλκοολικός στην προσωπική του ζωή, αλλά δεν γνωρίζουμε κατά πόσο αυτό ευθύνεται για τον πρόωρο θάνατό του από νεφρίτιδα στο τριακοστό έτος της ηλικίας του, στα 1935. Την αγάπη του για το αλκοόλ, μας την άφησε παρακαταθήκη στο πιο πάνω μπλουζ που αναφέραμε, το ‘Sloppy Drunk Blues’!

Ο τραγουδιστής του μπλουζ ‘Whiskey Head Blues’, Peetie Wheatstraw (1902-1941), μας αποκαλύπτει ότι είναι μεθυσμένος τώρα, κι ότι θα είναι νηφάλιος μετά από λίγο, αλλά ακόμα κι αν δεν συνέλθει, μας εξομολογείται εκ βαθέων, γιατί δεν τον αφήνουν, πάλι μας παρακαλεί να τον αφήσουμε  να πεθάνει! Συζητάει με την αγαπημένη του και της λέει ότι αν δεν τον θέλει έτσι, ας τον αφήσει, αλλά της υπενθυμίζει ότι ήξερε πως πίνει πριν να συναντηθούν. Της υπόσχεται ότι θα της δώσει άφθονο χρόνο να το σκεφτεί!

I am drunk now/Will be sober after a while/Well, now I am drunk now/Will be sober after a while/Well now, if I don’t get sober/Hoo-ooo-brown, please why don’t you let me die?

My fairasee made me mad/Whiskey now is all I known/Well, my baby made me mad/Whiskey, I said is all I’ve known/Well, now if you don’t want me, brown babe/ Hm-mm-well, why in the world don’t you let me go?

You known I drink whiskey/Now before we ever met/Well now she known I drink whiskey/Now before we ever met/And I’ll guarantee, know right now/Um-um-well, that I’d been drinking whiskey yet

Yes, I meant it, babe/ Before I take this drink/ Mm-mm, just remember babe/Before I take a drink/Well now, I wanna give you plenty time/Woo-well brown, now in this world to think

I am sorry, now/That I’m a whiskey-headed man/I say I’m sorry, now/That I’m a whiskey-headed man/But now I just want you go home/Hoo-well brown babe/Now do the best you can.

Peetie Wheatstraw (1902-1941) ήταν το όνομα του τραγουδιστή William Bunch, μία σημαντική μορφή του μπλουζ της δεκαετίας του 1930. Πιθανολογείται ότι γεννήθηκε στο Τεννεσί,  αλλά μάλλον προερχόταν από το Αρκάνσας. Άρχισε να ηχογραφεί το 1930, κι ήταν ιδιαίτερα παραγωγικός, αφού ηχογράφησε είκοσι ένα τραγούδια σε δύο χρόνια. Αναφέρθηκε πολλάκις σε τρέχοντα κοινωνικά θέματα, αλλά δυστυχώς συνάντησε το θάνατο, στα τριάντα εννέα χρόνια του, περίοδο κατά την οποία βρισκόταν στην κορυφή της επιτυχίας του, σε  ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα λόγω πολλαπλών τραυμάτων.

Στο μπλουζ ‘Bootleggin’ Ain’t No Good No More’ του Blind Teddy Darby, οι στίχοι είναι ενδιαφέροντες. Προφανώς ένα τμήμα της αμερικανικής κοινωνίας, το οποίο δεν έβλεπε με καλό μάτι το  τέλος στην ποτοαπαγόρευση, ήταν εκείνο το εγκληματικό στοιχείο που είχε εμπλακεί, άμεσα ή έμμεσα, στην παράνομη πώληση οινοπνευματωδών ποτών κατά τη διάρκεια των ετών της απαγόρευσης. Και τότε, όπως και στις μέρες μας,  πιθανόν υπήρχε μεγάλου βαθμού  αντίθεση μεταξύ των εμπόρων ναρκωτικών όσον αφορά τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, αν και ίσως όχι με την αποποινικοποίηση της απλής κατοχής. Ο τραγουδιστής εδώ μας λέει το ιστορικό του. Ήταν καλός λαθρέμπορος για παραπάνω από έξι χρόνια, αλλά τώρα δυστυχώς φτώχυνε, χωρίς αυτοκίνητο και λεφτά:

Bootleggin’, bootleggin’, bootleggin’ ain’t no good no more/Bootleg whiskey’s 25 cents and you can get good whiskey for 24

I’m a good bootlegger but I’ve done fell poor/I’m a real good bootlegger, but I’ve done fell poor/Since good whiskey been in, bootleggin’ ain’t no good no more

Now, I been bootleggin’, bootleggin’ six years or more/But now I’m a real good bootlegger, a good bootlegger that’s done fell poor

I done lost my car and I ain’t got a dime/I’ve done lost my car and I ain’t got a dime/I’m just a good bootlegger that’s got to go and do his time

Ο τραγουδιστής και κιθαρίστας των μπλουζ, Theodore Roosevelt Darby, γνωστότερος ως Blind Teddy Darby (1906–1975), γεννήθηκε στο Χέντερσον, του Κεντάκι, κι έμαθε κιθάρα απ’ τη μάνα του. Για κάποιο χρονικό διάστημα ασχολήθηκε επισταμένως με το λαθρεμπόριο παρανόμων ποτών, κι ήταν γνώστης όλων των λεπτομερειών του συγκεκριμένου εγκλήματος. Το 1926 έχασε την όρασή του εξαιτίας γλαυκώματος. Πάντως ηχογράφησε με διάφορα ονόματα, από το 1929 μέχρι το 1937 και για διάφορες εταιρείες.

Στο ‘Alcohol Blues’, ο Mance Lipscomb τριγυρνάει στην Πέμπτη οδό για να αγοράσει λίγο αλκοόλ, έστω και νοθευμένο με λίγο νερό. Αυτό που αγόρασε το κατανάλωσε το πρωί και περπατούσε πάνω κάτω στο δρόμο, αλλά τα μάτια του έγιναν τόσο βαριά που δεν μπορούσε να δει τα βήματά του, προφανώς από την κακή ποιότητα του αλκοόλ. Η γυναίκα του κάνει παράπονα ότι δεν είναι καλός σε όλες του τις συμπεριφορές, γιατί όλη μέρα πίνει και δεν κάνει τίποτα άλλο. Ο τραγουδιστής έχει άλλη άποψη, εκτός εάν…

I’m out on 5th street to buy some alcohol/out on 5th street in the morning to buy some alcohol/told the man to cut it half full o’ water/But he didn’t put a drop at all

Drunk my alcohol (this morning) and walked on down the street/ My eyes got so heavy couldn’t see my feet

She said Daddy Daddy you´re no good at all/She said Daddy Daddy you aint no good at all/You don’t do nothing than drink your alcohol

You don´t love like you say you do/You don’t love me baby like you say you do/You can’t be my woman, somebody else will do

Ο Mance Lipscomb (1895-1976) ήταν κιθαρίστας και τραγουδιστής των μπλουζ. Γεννήθηκε ως Beau De Glen Lipscomb, κοντά στη Navasota του Τέξας, αλλά αργότερα πήρε το όνομα Mance, από έναν φίλο του μεγαλύτερου αδελφού του Τσάρλι. Γεννήθηκε από πατέρα πρώην σκλάβων από την Αλαμπάμα και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εργαζόμενος μισθώνοντας γη στο Τέξας, έως ότου  και ανακαλύφθηκε και ηχογραφήθηκε από τους Mack Mc Cormick και Chris Strachwitz το 1960, κατά τη διάρκεια της αναγέννησης του μπλουζ σε όλη τη χώρα, κυκλοφορώντας πολλά άλμπουμ τραγουδώντας με μια εκφραστική φωνή και συνοδεύοντας τον εαυτό του με την ακουστική κιθάρα. Ανέπτυξε τις ικανότητές του παίζοντας σε κοντινά μέρη του Τέξας, με ένα τυφλό μουσικό, τον Sam Rogers, αρχικά εκτελώντας παλιά τραγούδια, όπως το Sugar Babe και τόσα άλλα, μέχρις ότου τον Μάιο του 1963, εμφανίστηκε στο πρώτο Monterey Folk Festival στην Καλιφόρνια. Πέθανε στη γενέθλια πόλη της Navasota, το 1976, δύο χρόνια μετά από ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Φυσικά ένα τόσο μεγάλο ενδιαφέρον θέμα δεν εξαντλείται σε λίγες σελίδες γιατί τα τραγούδια που αναφέρονται στο αλκοόλ και την απαγόρευσή του, βρίσκονται σε πάμπολλα ακόμα μπλουζ του περασμένου πια αιώνα!

Βιβλιογραφία

• ChartersSamuel: Η ποίηση των μπλουζ. Μετάφραση: Ελένη Πουλλά. Εκδόσεις Απόπειρα. 1982. Αθήνα.
• Σαββόπουλος Πάνος: Ρεμπέτικα και μπλουζ: Δρόμοι παράλληλοι. Περιοδικό Οδός Πανός. Τεύχος 163. Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2014. Σελίδες 3-12. Αθήνα.
• Russel Tony: The Blues: From Robert Johnson to Robert Cray.Schirmer Trade Books. 1998.
• Oliver Paul: Blues Fell This Morning: Meaning in the Blues.Cambridge University Press; 2nd edition. 1990.
• Salis James: Guitar Players: One Instrument and Its Masters in America. William Morrow & Company.1982.
• Du Noyer, Paul: The Illustrated Encyclopedia of Music (1st ed). Fulham, London: Flame Tree Publishing. 2003.
• Wald Elijah: Escaping the Delta: Robert Johnson and the Invention of the Blues. HarperCollins. 2004.
• Keil, Charles: Urban Blues. University of Chicago Press. 1991. Chicago, IL.
• Barlow William: Looking Up At Down: The Emergence of Blues Culture. Temple University Press. 1989

.