Το λαθρεμπόριο του αλκοόλ (bootlegging) και τα μπλουζ (Α’ μέρος)

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

Το bootlegging ήταν κίνηση που εκδηλώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κατά τα τέλη του περασμένου αιώνα για την απαγόρευση της παραγωγής, της πώλησης και της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών. Από το 1871 χρονολογείται η πρώτη νόμιμη απαγόρευση, στην Πολιτεία του Μέιν, αργότερα όμως το παράδειγμά της ακολούθησαν και άλλες Πολιτείες και η προπαγάνδα για την επέκταση του μέτρου αυτού σε ολόκληρη τη χώρα υποστηρίχτηκε από θρησκευτικές, φιλανθρωπικές και γυναικείες οργανώσεις, καθώς και από κάποιους βιομηχάνους. Οι λόγοι που προκάλεσαν την κίνηση αυτή ήταν από το ένα μέρος κοινωνικοί, για τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ο αλκοολισμός στην υγεία των παιδιών, για τη σχέση του με την εγκληματικότητα, κλπ, και από το άλλο οικονομικοί, γιατί πίστευαν πως η κατάχρηση του οινοπνεύματος είχε αρνητικές επιδράσεις στην παραγωγική ικανότητα των εργατών. Το 1919 ψηφίστηκε τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος, με την οποία η ποτοαπαγόρευση επεκτάθηκε σε όλες της Πολιτείες, εκτός από δύο, τροπολογία που ουσιαστικά καταργήθηκε το 1933-1934 με νέο νόμο, ο οποίος παραχωρούσε στις Πολιτείες το δικαίωμα να αποφασίζουν σχετικά με την πώληση των οινοπνευματωδών ποτών.Η ύπαρξη όμως Πολιτειών όπου επιτρεπόταν η παραγωγή και η πώληση οινοπνευματωδών ποτών και ο πολλαπλασιασμός των τοποθεσιών, όπου επιτρεπόταν η πώλησή τους, δημιούργησε τεράστιο λαθρεμπόριο και έδωσε αφορμή στον πολλαπλασιασμό των σχετικών εγκλημάτων.

Το λαθρεμπόριο του αλκοόλ (bootlegging), στην ιστορία των ΗΠΑ, υποδηλοί, όπως είπαμε, την παράνομη διακίνηση οινοπνευματωδών ποτών κατά παράβαση των νομοθετικών περιορισμών για την παρασκευή, την πώληση ή τη μεταφορά του. Η λέξη προφανώς ήρθε στο προσκήνιο στις μεσοδυτικές πολιτείες το 1880,για να δηλώσει την πρακτική της απόκρυψης φιαλών του παράνομου υγρού σε μπότες όταν επρόκειτο να κάνει τις συναλλαγές του με τους Ινδιάνους.  Η απαγόρευση σταμάτησε τη νόμιμη πώληση οινοπνευματωδών ποτών και έτσι αναγκαστικά δημιουργήθηκε ζήτηση για παράνομη προμήθεια. Οι πρώτοι λαθρέμποροι άρχισαν το λαθρεμπόριο εισάγοντας λαθραία στις Ηνωμένες Πολιτείες αλκοόλ που παρασκευαζόταν  στο εξωτερικό,από όλη τη γραμμή των συνόρων με τον Καναδά και το Μεξικό και κατά μήκος των θαλάσσιων ακτών από πλοία με ξένα μητρώα. Οι αγαπημένες τους πηγές εφοδιασμού ήταν οι Μπαχάμες,  η Κούβα και τα γαλλικά νησιά του Σαιν Πιερ και Μικελόν, ανοικτά της νότιας ακτής του Newfoundland στον Καναδά. Ένα από τα αγαπημένα στέκια ραντεβού των πλοίων, ήταν ένα σημείο απέναντι από το Ατλάντικ Σίτυ του Νιού Τζέρσεϋ, λίγο έξω από το όριο των τριών μιλίων πέραν της οποίας η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είχε καμιά νομική δικαιοδοσία. Οι λαθρέμποροι ήταν αγκυροβολημένοι σε αυτόν τον τομέα και ξεφόρτωναν το φορτίο τους σε γρήγορα και δυνατά σκάφη που ξεπερνούσαν σε ταχύτητα τα συνήθη σκάφη της ακτοφυλακής των ΗΠΑ. Αυτό το είδος του λαθρεμπορίου έγινε πιο επικίνδυνο και δαπανηρό, όταν η αμερικανική ακτοφυλακή βελτίωσε τα πλοία που χρησιμοποιούσε για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Ένα βράδυ πριν την ποτοαπαγόρευση, σε μπαρ της Νέας Υόρκης.

Οι  λαθρέμποροι,όμως, είχαν άλλες σημαντικές πηγές εφοδιασμού. Μεταξύ αυτών ήταν τα εκατομμύρια των φιαλών του φαρμακευτικού ουίσκυ που επωλείτο στα φαρμακεία με πραγματικές ή πλαστές ιατρικές συνταγές. Επιπλέον, σε μερικές  αμερικανικές βιομηχανίες επιτράπηκε  να χρησιμοποιούν μετουσιωμένη αλκοόλη, η οποία αναμειγνυόταν με αποκρουστικές χημικές ουσίες για να καταστεί ακατάλληλη για κατανάλωση. Εκατομμύρια γαλόνια από αυτή την παράνομη τροποποιημένη αλκοόλη, υφίστατο επεξεργασία κατά την διάρκεια της οποίας αφαιρούσαν τις επιβλαβείς χημικές ουσίες, έφτιαχναν τη γεύση έτσι ώστε να ομοιάζει με πραγματική και στη συνέχεια την πωλούσαν σε μεμονωμένους πελάτες.

Το αλκοόλ που ανακαλύφθηκε από πράκτορες κατά τη διάρκεια επιδρομής σε ένα παράνομο αποστακτήριο στο Ντιτρόιτ, 1929.

Τέλος, οι λαθρέμποροι άρχισαν την παρασκευή και εμφιάλωση δικών τους σκευασμάτων και από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 έκαναν την εμφάνισή τους αποστακτήρια που έφτιαχναν αλκοόλ από  καλαμπόκι, και τα οποία ήταν οι σημαντικότεροι προμηθευτές. Οι παρτίδες αυτές του παράνομου αλκοόλ, θα μπορούσε να είναι νοθευμένο σε επικίνδυνο βαθμό και να προκαλέσει τύφλωση, παράλυση, ακόμα και θάνατο. Το λαθρεμπόριο πάντως βοήθησε και οδήγησε στη δημιουργία του αμερικανικού οργανωμένου εγκλήματος, που συνεχίστηκε καιρό μετά την κατάργηση της ποτοαπαγόρευσης. Η διανομή του παράνομου αλκοόλ ήταν αναγκαστικά πιο περίπλοκη από ότι οι άλλες μορφές εγκληματικής δραστηριότητας και σταδιακά δημιουργήθηκαν οργανωμένες συμμορίες οι οποίες ήλεγχαν ολόκληρες τοπικές αλυσίδες που αποτελούνταν από κρυμμένα αποστακτήρια, ζυθοποιίες, μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς, παράνομες κάβες, εστιατόρια, νυχτερινά κέντρα διασκέδασης και άλλα καταστήματα λιανικής πώλησης. Αυτές οι συμμορίες προσπάθησαν με όλους τους τρόπους να διασφαλίσουν και να διευρύνουν τα εδάφη στα οποία είχαν το μονοπώλιο της διανομής. Σταδιακά οι συμμορίες σε διάφορες πόλεις άρχισαν να συνεργάζονται μεταξύ τους, ενώ ταυτοχρόνως επεκτάθηκαν στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών, σε τυχερά παιχνίδια,  πορνεία,  εργασιακούς εκβιασμούς και τοκογλυφία. Το εθνικό αμερικανικό συνδικάτο του εγκλήματος, η Μαφία, προέκυψε από τις συντονισμένες δραστηριότητες των Ιταλών λαθρεμπόρων και των άλλων γκάνγκστερ στη Νέα Υόρκη στα τέλη του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του ’30. Το 1933, όμως η απαγόρευση αυτή εγκαταλείφθηκε, αλλά το λαθρεμπόριο δεν εξαφανίστηκε. Στα τέλη του εικοστού αιώνα, η απαγόρευση αυτή ίσχυε ακόμα σε πολλές Πολιτείες και δήμους των ΗΠΑ, και το λαθρεμπόριο συνέχισε να αναπτύσσεται ως μια παράνομη επιχείρηση.

Καταστρέφοντας παράνομο αλκοόλ!

Ας δούμε λίγα τραγούδια και μπλουζ που αναφέρονται στην προμήθεια και κατανάλωση των παρανόμων ποσοτήτων αλκοόλ, και τις πιθανές παρενέργειες του εν λόγω λίαν διαδομένου φαινομένου, σωματικές, ψυχικές, εργασιακές, κοινωνικές και οικογενειακές.

Ο Arthur ‘Blind’ Blake, στο ‘Bootleg Rum Dum Blues’, είναι αρκούντως σαφής και ξεκάθαρος:

‘‘Αγαπώ το ουίσκι μου κι είμαι τρελός γι’αυτό, αλλά ο νέος μου προμηθευτής όπως πάει θα με δηλητηριάσει. Χθες το βράδυ πήρα ένα ποτό και αυτό με τύφλωσε τελείως, και θα με πάρει μαζί του και θα αφήσω τη μάνα μου πίσω. Μερικές φορές ένα ποτό με κάνει να συμπεριφέρομαι σαν ανόητος, αλλά δύο ή τρία ποτά με κάνουν να κλωτσάω σαν ξαφνισμένο μουλάρι… Είμαι καλός άνθρωπος, όταν είμαι νηφάλιος, αλλά Κύριος ο Θεός όταν είμαι μεθυσμένος. Αν με δεις να παραπαίω, μαμά πήγαινε και κρύψου μέσα στο πορτμπαγκάζ’’.

Η μοναδική ίσως, φωτογραφία του Blind Blake (περίπου το 1927).

I love my whiskey: crazy about it as I can be

But my new bootlegger: well he’s about to poison me

Took one drink last night: and it made me go stone blind

Got to run away: leave my sweet mama behind

Sometime one drink: make me act like a doggone fool
But two or three drinks: make me kick like a doggone mule

Mama mama: don’t treat your papa mean no more
Get full of my bootleg whiskey: make you fly through the door

I’m a good man when I’m sober: but Lord Lord when I’m
drunk If you see me reeling: mama go hide in your trunk

Φιάλη με ουίσκι την εποχή της ποτοαπαγόρευσης.

Ο Arthur ‘Blind’ Blake (1896-1934), μπλουζ τραγουδιστής και κιθαρίστας, έμεινε γνωστός για τις ηχογραφήσεις του στην Paramount Records, μεταξύ 1926 και 1932, και για το μυστήριο γύρω από τη ζωή του. To διαφημιστικό υλικό της Paramount Records, ισχυρίζεται πως γεννήθηκε τυφλός και δίδει ως γενέτειρά του την Τζάκσονβιλ της Φλόριντα, αν και ο ίδιος φαίνεται πως είχε ζήσει εκεί κατά τη διάρκεια διαφόρων περιόδων. Παρόλα αυτά, φαίνεται να είχε συγγενείς σε ολόκληρη την πολιτεία της Τζώρτζια (Georgia). Το 2011 μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Alexvander Tuuk, δημοσίευσε διάφορα έγγραφα σχετικά με τη ζωή και το θάνατο του Blake στο Blues & Rhythm. Ένα από αυτά τα έγγραφα είναι πιστοποιητικό θανάτου του, στα 1934, όπου δηλώνεται ότι γεννήθηκε το 1896 στο Newport News της Virginia, αν και το όνομα της μητέρας του ακολουθείται από ένα ερωτηματικό. Τίποτε άλλο δεν είναι γνωστό γι΄ αυτόν μέχρι το 1920, όταν δηλαδή εμφανίστηκε στο προσκήνιο ως μουσικός ηχογραφήσεων. Μεταξύ των ετών 1926-1932, ηχογράφησε περίπου ογδόντα κομμάτια για την Paramount Records. Ήταν ένας από τους πιο ολοκληρωμένους κιθαρίστες του είδους του, με ευρύτατο φάσμα μουσικού υλικού. Είναι γνωστός για τον ξεχωριστό ήχο της κιθάρας του, η οποία ήταν συγκρίσιμη σε ήχο και στυλ με ένα ραγκτάιμ πιάνο. Φαίνεται να έχει ζήσει στο Τζάκσονβιλ και να έχει πάει στο Σικάγο για ηχογραφήσεις, αλλά τους χειμώνες γύριζε στη Φλόριδα. Για δεκαετίες δεν ήταν τίποτα γνωστό γι’ αυτόν και φημολογείται ότι συνάντησε έναν βίαιο θάνατο χτυπημένος από ένα τραμ το 1934. Κάποια περίοδο πάντως έμεινε στο Ουισκόνσιν, σε γειτονιά όπου έμειναν πολλοί καλλιτέχνες της  εταιρείας Paramount. Τον Απρίλιο του 1933 εισήχθη στο νοσοκομείο με πνευμονία, και έκτοτε η υγεία του ποτέ δεν ανακτήθηκε πλήρως. Την 1η Δεκεμβρίου 1934, υπέστη πνευμονική αιμορραγία και πέθανε στο δρόμο προς το νοσοκομείο. Ως αιτία του θανάτου αναφέρεται η πνευμονική φυματίωση.

Οι πρώτες του ηχογραφήσεις, έγιναν το 1926 και οι δίσκοι του πωλούσαν καλά. Το πρώτο σόλο άλμπουμ του ήταν το Early Morning Blues με το West Coast Blues, στη Β πλευρά. Οι τελευταίες ηχογραφήσεις του έγιναν το 1932, ενώ το τέλος της καριέρας του, επιταχύνθηκε από την πτώχευση της  εταιρείας Paramount.