Τα μπλουζ του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

Σε προηγούμενο άρθρο μας (Fractal. 9ο τεύχος. Φεβρουάριος 2015) αναφερθήκαμε σε  μπλουζ που γράφτηκαν μετά το πέρας του Μεγάλου Πολέμου (1914-1918). Μεγάλος αριθμός στίχων, όμως, γράφτηκαν και αργότερα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά μπλουζ της εποχής είναι το Overseas Blues του Memphis Willie B:

‘Memphis Willie B: Overseas Blues’

I was ’way overseas,

 I was way over in New Jerusalem.

General Eisenhower said, ‘You soldiers

got to go over in Tokyo, 

and do the best you can’.

 But I told him, No, little Willie don’t want to go.

Said, I had so much trouble with them Germans,

don’t send me over in Tokyo.

He said, ‘Germany done fell now,

You soldier boys know what it’s all about.

You got to go way over the other islands,

And help General MacArthur out’.

I told him, no, little Willie don’t want to go.

I had so much trouble with them Germans,

Don’t send me over in Tokyo’.

You know, General Eisenhower and General

MacArthur had a conference.

They were talking about that atomic bomb.

 He said, ‘Do whatever you think with the bomb;

So men won’t have to come’.

I said, no, little Willie don’t want to go.

Said I had so much trouble with the Germans,

Don’t send me over in Tokyo’.

We was sitting in the stationery,

Waiting on the results of that atomic bomb.

Finally, General Eisenhower and General MacArthur

sent a letter, saying,

‘Your boys don’t have to come’.

I’m so glad, little Willie don’t have to go.

 Said, I had so much trouble with the Germans,

Don’t take me over in Tokyo.

I told him I had a sweet thing in the U.S.A.,

 She is as sweet as she can be.

 She’s got a lot of work she need did,

And saving the job for me.

That’s why I’m crying, no, little Willie

don’t want to go.

I had so much trouble with the Germans,
Don’t send me over in Tokyo.

Ο Memphis Willie B. (Σέλμπι, Τεννεσί, 1911 – Μέμφις, 1993), ήταν κιθαρίστας, τραγουδιστής και τραγουδοποιός των μπλουζ, κι ακόμα έπαιζε φυσαρμόνικα. Έγινε γνωστός από τη συνεργασία του με τους Jug Busters του Jack Kelly  και τη Memphis Jug Band. Για πολλά χρόνια έμεινε εκτός της μουσικής βιομηχανίας, αλλά αναβίωσε πάλι στη δεκαετία του 1960. Από τις πιο γνωστές του ηχογραφήσεις, είναι τα μπλουζ ‘The Stuff Is Here’ και ‘Stop Cryin’ Blues’. Το 1961 στο ‘Overseas Blues’, εκφράζει εκ των υστέρων το φόβο των στρατιωτών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που επέζησαν της τρομακτικής σύγκρουσης στην Ευρώπη. Εκτός από τα παραπάνω σχήματα, έπαιξε με τους Robert Johnson, Garfield Akers, Sonny Boy Williamson II και Willie Brown, ταξιδεύοντας σε όλη την περιοχή του Δέλτα.  Την πρώτη του ηχογράφηση έκανε στην ηλικία των είκοσι τριών ετών, το Σεπτέμβριο του 1934 στην Νέα Υόρκη, για τη Vocalion Records. Ωστόσο, το κομμάτι αυτό της μουσικής του καριέρας του ήταν σύντομο, καθώς επέστρεψε πίσω για να εργαστεί με τους Little Son Joe, Will Shade και Joe Hill Louis.

Οι Sam charters, Izzy Young, Memphis Willie B., Furry Lewis και Gus cannon, το 1964 στη Νέα Υόρκη.

Κατετάγη όμως στο στρατό των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 1942, και έλαβε μέρος στην εισβολή της Βόρειας Αφρικής, τον Δεκέμβριο του 1942. Ακόμα έλαβε μέρος στις αποβάσεις στη Σικελία και την Ιταλία και όταν ο πόλεμος τέλειωσε και η Γερμανία είχε ήδη παραδοθεί, τον Απρίλιο του 1945, βρισκόταν σε μια υποστηρικτική μονάδα στα βουνά της Βόρειας Ιταλίας. Την εποχή εκείνη, υπήρχαν διάχυτες πληροφορίες ότι κάποιοι άντρες θα μεταφέρονταν από την Ευρώπη στον Ειρηνικό Ωκεανό όπου το μέτωπο ήταν ανοιχτό ακόμα. Μετά από μάχες δυόμισι ετών, ο Memphis Willie B είχε αγανακτήσει και περιέγραψε την όλη του συναισθηματική κατάσταση στο ‘Overseas Blues’, όπου λέει πως ‘ …είχα τόσα προβλήματα με τους Γερμανούς, μη με στέλνετε στο Τόκυο’…!

Φωτογραφία από τα τελευταία χρόνια του Memphis Willie B (1911-1993).

Όταν αποστρατεύτηκε το έργο του μουσικού, είχε πάλι δυσκολίες. Επέστρεψε στη μουσική βιομηχανία στις αρχές του 1960, και ηχογράφησε αρκετό υλικό σε δύο άλμπουμ για την εταιρεία Bluesville Records, στο Μέμφις το 1961. Αυτό έδωσε την ώθηση για μια καινούργια αρχή στη μουσική σταδιοδρομία του, και έπαιξε σε διάφορα φεστιβάλ μουσικής και καφενεία, ενώ ταυτόχρονα συνεργάστηκε με τους Gus Cannon και Furry Lewis, ξαναζώντας τις παλιές τους εποχές στο Μέμφις. Για τα μπλουζ δήλωσε κάποτε πως ‘…είναι κάτι απόλυτα αληθινό. Είναι περίπου όπως αισθάνεται ένας άντρας, όταν η γυναίκα του τον εγκαταλείπει ή όταν συμβαίνει σ’ αυτόν κάποια μεγάλη απογοήτευση για την οποία δεν μπορεί να κάνει τίποτα… Γι’ αυτό και κανένας από αυτά τα νέα αγόρια δεν μπορεί να τραγουδήσει πραγματικά τα μπλουζ, αφού δεν ξέρουν για πράγματα που έχουν σχέση με τα μπλουζ…’.

Τα τραγούδια που ασχολούνται με την αντίδραση των καλλιτεχνών του μπλουζ στους πολέμους, έχουν πάντοτε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στο κόσμο του ‘Jim Crow’ της Αμερικής, πριν από το 1945, οι μαύροι στρατιώτες έρχονταν αντιμέτωποι όχι μόνο με τους εχθρούς στο εξωτερικό, αλλά από τους άλλους ‘εχθρούς’ στα μέρη τους. Οι αφροαμερικανοί στρατιώτες και ναύτες είχαν δύο σημαντικά εμπόδια μπροστά τους να αντιμετωπίσουν, τις διακρίσεις και το διαχωρισμό. Ωστόσο, οι μαύροι στρατιώτες και στους δύο παγκόσμιους πολέμους επανειλημμένα απέδειξαν την ανδρεία, την πίστη, και την ικανότητα στον αγώνα ή στην υποστήριξη της πρώτης γραμμής στρατευμάτων. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918), περισσότεροι από 350.000 Αφροαμερικανοί υπηρέτησαν σε διάφορες μονάδες κυρίως στα στρατεύματα υποστήριξης και διοικητικής μέριμνας. Στους μαύρους δεν επιτρεπόταν κι ούτε είχαν τη δυνατότητα να υπηρετήσουν στους πεζοναύτες, την ακτοφυλακή και την Πολεμική Αεροπορία. Μόνο σε ορισμένες μονάδες του Ναυτικού υπήρχαν κάποιοι που εργάζονταν σε υπηρεσίες συσσιτίου. Σε πολλές μονάδες όμως βρισκόντουσαν πλάι στους Γάλλους στρατιώτες που πολεμούσαν εναντίον των Γερμανών. Μετά την πτώση της Γαλλίας στους Ναζί, το 1940, ο Πρόεδρος Ρούσβελτ καθιέρωσε, υπέγραψε και έκανε νόμο για πρώτη φορά, το ‘Selective Training and Service Act’, με αποτέλεσμα κάπου εκατομμύρια άνδρες να επιστρατευτούν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια μαύροι είχαν εγγραφεί για επιστράτευση εδώ, και περίπου 909.000 υπηρέτησαν στο στρατό. Στο απόγειό του, στο 1944, υπήρχαν πάνω από 700.000 μαύροι στο στρατό. Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η κυβέρνηση θεώρησε αναγκαίο να κατανείμει με περιορισμό τα σιτηρέσια, τα τρόφιμα, το φυσικό αέριο, και ακόμη τα είδη ένδυσης, κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Την άνοιξη του 1942, τέθηκε σε λειτουργία το Πρόγραμμα του Οργανισμού Τροφίμων με δελτίο, που τελείωσε ουσιαστικά το 1946. Η όλη δημιουργηθείσα κατάσταση και η μετάβαση από την οικονομία εν καιρώ πολέμου στην οικονομία της ειρήνης, απεικονίζεται με κάποιο χιούμορ στα μπλουζ ‘Ration Blues’ και ‘Reconversion του Louis Jordan’ (1908-1975).

‘Louis Jordan’s: Ration Blues’

   Baby, baby, baby/ What’s wrong with Uncle Sam?/ He’s cut down on my sugar/ Now he’s messin’ with my ham/ I got the ration blues/ Blue as I can be/ Oh, me, I’ve got those ration blues/ I got to live on forty ounces/Of any kind of meat/ Those forty little ounces/ Gotta last me all the week /I got to cut down on my jelly/ It takes sugar to make it sweet/ I’m gonna steal all your jelly, baby/ And rob you of your meat/ I got the ration blues/ Blue as I can be/ Oh, me, I’ve got those ration blues/ I like to wake up in the morning/ With my jelly by my side/ Since rationing started, baby/ You just take your stuff and hide/ They reduced my meat and sugar/ And rubber’s disappearing fast/ You can’t ride no more with poppa/ ‘Cause Uncle Sam wants my gas/ I got the ration blues/ 
Blue as I can be/ Oh, me, I’ve got those ration blues.

‘Louis Jordan’s: Reconversion’

     I got those re-hee-hee, reconversion blues/ I got those re-hee-hee, reconversion blues/ Can’t wait to buy a new automobile/ And a pair of two-tone shoes/ I can walk right past my draft board/ And I won’t get no dirty looks/ I can go down to the grocer/ Without takin’ my ration books/ I got those re-hee-hee, reconversion blues/ I can drive in a gas station/ And get most anything I choose/ I forgot the taste of bacon/ Butter and whipped cream cake/ At night I wake up screamin’:/ “Bring me a nice fat juicy steak!”/ I got those re-hee-hee, reconversion blues/ I’m gonna buy my baby nylons,/ All the nylons she can use/ No more fish on Tuesdays,/ I get plenty meat in my stews/ There’s plenty of cigarettes and chewing gum/ And nuts and bolts and screws/ I got those re-hee-hee, reconversion blues /If someone say “for the duration” /Brother, I’m gonna blow my fuse /I’m gonna reconvert my baby /With a house and a diamond ring /We’re gonna lock our door this winter/ And we won’t come out till spring /I got those re-hee-hee, reconversion blues /I’m gonna buy a brand new radio /That don’t know how to get the latest news.

Μια αντίδραση και απάντηση στον πόλεμο, ήταν η συνήθεια του κρυψίματος σε υπόγεια είτε για να σωθούν από μια πυρηνική επίθεση ή να αποφύγουν τα στρατιωτικά σχέδια επιστράτευσης. Υπάρχουν εν προκειμένω μπόλικα άλλα τραγούδια που αναφέρονται σε αυτά τα γεγονότα. Το ‘This World Is In A Tangle’ του Jimmy Rogers, το ‘Build A Cave’ του Honeyboy Edwards, και το ‘I’m Gonna Dig Myself A Hole’ του Arthur Crudup. Κι ακόμα στη λίστα αυτή συμπεριλαμβάνονται τα ‘Build A Cave Myself’ του John Lee Hooker, το ‘I’m Gonna Dig Myself A Hole’ των Robert Lockwood & Sunnyland Slim, και το ‘War News Blues’ του Lightnin’ Hopkins.