Κριτική βιβλίου: Ένας φλοίσβος συναισθήσεων.

Γράφει ο Μπιάνκο Γουλιέλμο //

Φοίβος Ι. Πιομπίνος: «ΤΟΠΩΝ ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ», εκδ. «Θίνες», 2014

Τακτικά αναρωτιέμαι για ποιόν λόγο τα ταξίδια σαγηνεύουν. Γοητεύουν. Και αυθόρμητα απαντώ: Μήπως οφείλεται στην αναζήτηση μίας φευγαλέας ανάπαυλας; Ή ίσως πηγάζει, εκπορεύεται από την διακοπή της συνηθισμένης καθημερινής ροής και, συνάμα, των μονίμων υποχρεώσεων, των μυρίων αναγκών που ο καθένας τυγχάνει να τις διεκπεραιώσει ολημερίς; Θα ομονοούσατε, σίγουρα, μαζί μου, ότι συνυφαίνονται, επιπλέον, άλλες ατελείωτες σειρές παραγόντων, ώστε να μας παραχωρήσουν ένα περαιτέρω λεπτομερές πλέγμα διευκρινήσεων όσο αφορά τούτο το ζήτημα.

Απεναντίας, με τις δροσερές και μυρωδάτες σελίδες του λογοτέχνη, και φίλου μου, Φοίβο Πιομπίνο αναδύονται, θαρρώ, άλλες διαστάσεις σχετιζόμενες με το θέμα του ταξιδιού. Ένα θέμα που θα το κρησάριζα, καταρχήν, μέσα από το κόσκινο των αντιλήψεών μου. Ένα κοσκίνισμα που θα μού άφηνε πάνω στα χέρια μου ποιητικότερα αξιοθαύμαστα ρινίσματα. Εξηγούμαι αμέσως.

Όταν ένας προορισμός, συγκεκριμένα, όταν ένας τόπος ενσταλάζεται στον εσώτατο χώρο του ταξιδιώτη και, στην αρχή, κατακάθεται και, σταδιακά, διυλίζεται, τότε εκείνος ο τόπος μεταστοιχειώνεται, συχνά, σε ενθυμήματα που απλά θωπεύουν τα κρόσσια μίας ποιητικής ανακάλυψης.Τούτη η προσωπική μου προσέγγιση ξεκινάει αμέσως, μόλις αντικρίζω τον τίτλο του βιβλίου: «Τόπων Ενθυμήματα». Ένας τίτλος ικανός, θεωρώ, να ξεθηλυκώνει τις αισθήσεις ενός τόπου.

Ακόμη, ένας τίτλος, από τον οποίο, φρονώ, ξεκλειδώνονται, από μία πλευρά, μυριάδες ηχητικές συμφωνίες και, από την άλλη, ξεδιαλύνονται λεπτεπίλεπτες χρωματικές αποχρώσεις. Περισσότερο, εκτιμώ ότι ξεδιπλώνονται ακραιφνή αγγίγματα του συγγραφέα, οι οποίες λείχουν, ακέραια φλοισβίζουν τις ρυτιδώσεις, τις εσοχές και τις ευωδίες του τόπου. Σ’ αυτό το σημείο, αν μου το επιτρέπεται, θα τολμούσα να πω ότι πρόκειται για μία πραγματική συνεύρεση αισθημάτων. Πιο ακριβέστατη θα διεκδικούσα τον όρο μίας ατόφιας συν – ουσία.

Τώρα, τούτος ο όρος, αυθωρεί, παραπέμπει στην σαρκική συνένωση σωμάτων.Όμως, αν σταθούμε προσεκτικότεροι και αν κοντοσταθούμε υπομονετικά σε αυτή την έννοια – καμβάς, θα αντλούσαμε μία πλησμονή από πλουσιοπάροχα σημασιολογικά περιεχόμενα, αρχαιότατων διαστάσεων, στην οποία βρίθουν και πάλλονται ακόμη σήμερα.Αναφέρομαι στην αρχαία εκδοχή αυτής της λέξης-αύλακας από την οποία αναβλύζεται η αναφορά της συναναστροφής, της συντροφιάς και, επιπροσθέτως, της συζήτησης δύο ή πολλών ατόμων.

Πρόκειται, δηλαδή, για όλες εκείνες τις φάσεις που συντροφεύουν, ρυθμίζουν, συνοδεύουν και πλαισιώνουν μία εκλεκτή, αμφίδρομη σύναψη ανθρώπων: Απλά, μία συν – ουσία.Η επαφή με τον τόπο, για το Πιομπίνο, υπό αυτό το πρίσμα, το συλλαμβάνω, συνεπώς, ως μία εύφλεκτη ένωση. Επιπλέον ως τριγμός και θρόισμα συναισθήσεων. Μία συναισθησία που τριζοβολάει χρωματικές αποχρώσεις.Μία συναισθησία που θροΐζει οπτικές ηχήσεις, όταν ο συγγραφέας κοντοζυγώνει σ’ έναν τόπο και συναλλάζεται μαζί του: Μία συνάντηση που μεταλλάζεται κυριολεκτικά σε μία άοκνη εξεύρεση για τα χαρμόλυτα σμάρια της ομορφιάς.

Μία ομορφιά, βεβαίως, εικαστικά, καθώς βραδυφλεγής αποκτάει μία ευειδή μορφή.Μορφές που αντανακλούν τις αναλογίες του τόπου.Συνάμα, αντιφεγγίζουν με το εσωτερικό σύμπαν του συγγραφέα. Μία συνάφεια, τώρα, συν-αποτελούμενη από ενθυμήματα.Μία ενθύμηση η οποία, προσέξτε, ενεργοποιεί, με αργοκίνητο βάδισμα, μία ανακλητική διεργασία της μνήμης.Μνήμες, αναμφίβολα, του λογοτέχνη.Μνήμες που ενοφθαλμίζουν απαλά, διεξοδικά στο πεντάγραμμα μίας «εωθινής νύχτας» (1), από την οποία τα κράσπεδα της μνήμης, διάστικτα πια, ακολουθούν τις ρούγες, έπονται τα διάσελα και διαδέχονται στο μεσοστράτι των συγκινήσεων, ώστε να φωταγωγούν την προσμονή μίας άξαφνης και αναπάντεχης διάχυτης ομορφιάς. Μία ατέρμονη ομορφιά.

Μία ευειδή ομορφιά συντονισμένη με τα ψήγματα του ποιητικού συλλογισμού του λογοτέχνη, αναλογισμένη με τις τοπικές συντεταγμένες. Μία απόπειρα που σεργιανίζει με τα σιωπηρά όνειρα, εναλλασσόμενα με τα ηχοχρώματα και τις αχνοπινελιές του τόπους που, επιτέλους, συγχωνεύονται με την ίδια υπόσταση, με τις ίδιες χροιές και με τους μελωδικούς ήχους του συγγραφέα.Εν συντομία μία συνεύρεση.Εν κατακλείδι, μία συν-ουσία: Όπου η ουσία πρόκειται για την διαδικασία εξερεύνησης της ομορφιάς που αγκαλιάζει ταυτόχρονα και το ένθεν κακείθεν του τόπου-δημιουργού.

Και σε αυτή την αφάνταστη στιγμή, ο τόπος αγκαλιάζει τον ποιητή.Ουσιαστικά ο ποιητής εντοπίζεται στο τόπο που, από την μεριά του, τον εναγκαλίζεται. Συνοικούν.Για να τελέσουν μία κοινή πορεία.Συνοικούν.Για να προσδοκούν ένα θελκτικό συναπάντημα.Συνοικούν. Για να διαβλέπουν μία υπόγεια συγγένεια.Χέρι χέρι. Μία χεριά συναισθήσεων. Μία χεριά που χαϊδεύει την αιώνια ερωτική πλευρά του βίου: Την θνητή ομορφιά!

Η ευειδής χοϊκότητα της ύπαρξης, η οποία προπορεύεται προς τα όρια του εύθραυστου και του αιώνιου κάλλους. Δηλαδή, το κάλλος καλοζυγίζει και, συνάμα, καθορίζει την έννοια του ορίου.Ένα όριο που τώρα συνορεύει τις διαστάσεις της ομορφιάς.Ένα όριο που γειτνιάζει το ωραίο, ενώ ο ποιητής – ταξιδιώτης, με την ταπεινότητά του, επιχειρεί να τον ψυχανεμίζει και να τον ποιεί. Ξάφνου, το ταξίδι για το Πιομπίνο σημαίνει διείσδυση των τόπων ως περιπλανώμενος. Θα έλεγα ως φερέοικος.

Ο οίκος του ποιητή.

Ο οίκος του ταξιδιώτη.

Ο οίκος του ποιητή – ταξιδιώτη λουσμένος απ’ ένα τόσο τρανολάλητο όσο «ανεξήγητο δρολάπι» (2).

Ο οίκος του ποιητή – ταξιδιώτη που ποντοπορεί μία αμάλαγη ή φουρτουνιασμένη θάλασσα.

Ο οίκος του ποιητή – ταξιδιώτη που νοτίζεται από μία κατσαρή σπιλιάδα ανέμου.

Ο οίκος του ποιητή – ταξιδιώτη που επελαύνει το μεταίχμιο ενός σταχτογάλαζου ουρανού, ώστε να οιωνοσκοπεί τους εσώτατους συναισθηματικούς κραδασμούς του.

Και τέλος, ο οίκος του ποιητή – ταξιδιώτη ως λαμνοκόπος του τόπου, καθώς σμιλεύει με το μελάνι μία ασημοστρωμένη σελίδα.

Σύνοικος της ομορφιάς.

Όχι, συνεπώς, ένα ταξίδι για μία παροδική διακοπή του ανιαρού ρου της ημέρας. Απεναντίας, το ταξίδι μεταβάλλεται στην διερεύνηση των εκφραστικών ορίων που αντιλαλεί και ψηλαφίζει την ψίχα της ομορφιάς. Δηλαδή η ψίχα – ουσία της συν – ουσίας του ποιητικού ταξιδιού.Εν συντομία κι ένα κάλεσμα. Το κάλεσμα ως αφορμή, για μας τους αναγνώστες, να ανιχνεύσουμε, καταρχήν γύρο μας, τα σκορπισμένα χνάρια ομορφιάς στους χώρους που ζούμε ή συναντούμε για να τους ψηλαφήσουμε με τα δάκτυλα μας: Θωπευτικά.

Αργότερα, η ομορφιά θα μας προσπορίζει τις στιγμές των αχνοφεγγιών μία απέραντη και εύθραυστη θαλπωρή μιας ευειδούς ομορφιάς: Αψεγάδιαστη. Μία ομορφιά ανεπίληπτη, έστω εύθρυπτη. Μία ομορφιά πλουσιοδότρα εννοιών και ευθυβόλων συλλογισμών για το θνητό βίωμά μας. Με λίγα λόγια ο Πιομπίνος μας συνιστά να εισχωρήσουμε στους τόπους, ταξιδεύοντας με ανοιχτές παλάμες, ώστε να συλλέγουμε τους σπόρους ομορφιάς, η οποία ρινίζει την αείρροη φρεσκάδα των ματιών μας.

Η ομορφιά. Να νίβει τα χέρια μας.

Η ομορφιά. Να δροσοσταλάζει τις έγνοιες μας.

Η ομορφιά. Να ριζώσει στην λαλιά μας.

Φανός θυέλλης, η ομορφιά, για τους θνητούς.

Πετροκαλαμήτρα, η ομορφιά, για τους βροτούς.

Η ομορφιά ως προσανατολισμός για το ταξίδι της ζωής μας.

Να εμπλουτίζει, η ομορφιά, τις δημιουργικές διαστάσεις του θαύματος της ζωής.

Ένα πανώριο θαύμα.

Ένα ευειδές θαύμα που ο ίδιος ο συγγραφέας το συλλαβίζει, στο βιβλίο του, που παρουσιάζουμε απόψε, ως εξής:

«Παταγωδώς έσκισε τ’αστροπελέκι τα ουράνια, ηλεκτρίζοντας τον αιθέρα.

Κι ύστερα η απόκοσμη σιγή παρέμεινε για πολύ παλλόμενη.» Δελφοί. (σελ. 23).

Μία ανάγνωση για να ανακτήσουμε μία αλαφράδα στην ζωή μας. Μία ανάγνωση από αυτό τον όμορφο τόπο, της Ηπείρου, τα Ιωάννινα.

Ένας τόπος της πέτρας.

Ένας τόπος του ψωμιού.

Μία ανάγνωση κι ένα διάβα, τελικά.

Μία ανάγνωση ως κατευόδιο, τελικώς.

Μία ανάγνωση αρχικά για να διαβαίνουμε παράπλευρα ένα τόπο με την αίσθηση της ευτοπίας.

Μία αίσθηση κι συναισθησία.

Με την συναισθησία της καλλοτοπίας, για να σιμωνοχνοτίζει την καλαισθησία του τόπου.

Μία συναισθησία για να ζυγώνει τη φιλοκαλία του τόπου.

Μία διαίσθηση.

Κορφολόγημα διαισθήσεων: Με την διαίσθηση της καλλιέπειας του τόπου έτσι που να μας χρωματίζει.

Ώστε, να μας αβροφέγγει με μία, τόσο δα, κοκκώδης, λιτή και αραχνοΰφαντη μιας προσωπικής ευδαιμονίας.

Μία ευδαιμονία κι μία ομορφιά: Τέλος κι αρχή.

Μία ομορφιά: Ουράνιο τόξο που θα περιζώσει τα ευήλια χέρια μας και τους ζωηρόχρωμους χυμούς του τόπου στον αέναο σταυροδρόμι της ζωής.

Σας ευχαριστώ θερμά!

Παραπομπές.

(1) Μαριάννα Βλάχου – Καράμπαλη: Από την ποιητική συλλογή «Πρώτη Εσοχή. (Στης ψυχής το σώμα)».

Από το ποίημα: «Παραίτηση». Στίχος 12. Σελ.11. Οι Εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 2013.

(2) Γιώργος Σεφέρης. Από το ποίημα «Πάνω σ’ έναν ξένο στίχο». Στίχος αρ. 6. Γιώργος Σεφέρης: «Τα Ποιήματα». Ίκαρος, Αθήνα 1989. Σελ. 87.