Fractal

Η γυναίκα μέσα και έξω από το κάδρο

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

«Η γυναίκα στη σκάλα» του Bernhard Schlink. Μετάφραση: Απόστολος Στραγαλινός. Εκδ. «Κριτική», σελ. 266

 

«Έπαιζε τη “γυναίκα στη σκάλα” και χαιρόταν το παιχνίδι, χαιρόταν να είναι η ζωντανή απεικόνιση του εαυτού της όπως είχε ποζάρει κάποτε στον πίνακα, χαιρόταν το βλέμμα μου πάνω της, γεμάτο θαυμασμό».

Ένας πίνακες που ξαναβρίσκεται μετά από χρόνια στην πινακοθήκη του Σύδνεϊ, θα ξαναφέρει τρεις άντρες αντιμέτωπους με τις μικρές ήττες τους και την γυναίκα εκτός κάδρου, το παρελθόν τους στο μικροσκόπιο και το παρόν τους απογυμνωμένο από τις ψευδαισθήσεις και τα άλλοθι, επειδή τελικά η ζωή είναι αλλιώς, είναι αλλού:

«Θέλω να ξέρω τι έμεινε απ’ όλα αυτά. Και εντέλει έπειτα από τόσα χρόνια… τι σήμαινα εγώ γι’ αυτούς. Ήμουν μόνο τρόπαιο και μούσα; Τι σήμαιναν αυτοί για μένα; Νομίζω ότι αγάπησα εκείνο το απόλυτο μέσα τους, εκείνο το “άνευ όρων” […] Ήταν δυο παθιασμένοι άντρες κι εγώ έψαχνα κάποιον που θα του ανήκα ολοκληρωτικά […] Πίστευα πράγματι πως με τον σωστό άντρα θα ζούσα τη σωστή ζωή. Θα μπορούσα δηλαδή να δοθώ σε κάτι μεγάλο, σε κάποιον για τον οποίο θα έκανα τα πάντα».

Η Ιρένε του πίνακα θα μαζέψει γύρω από τον εικαστικό εαυτό της, τον Γκούντλαχ τον πάμπλουτο άντρα της, τον Σβιντ διάσημο πια ζωγράφο και τον αφηγητή, έναν δικηγόρο που κάποτε θέλησε να γίνει δικαστής. Στον παρηκμασμένο παράδεισο θα ξαναγυρίσει τον χρόνο σαν το πουλόβερ ανάποδα, θα ξαναζήσουν αλήθειες και ψέματα, τα διλήμματα που τους έκαναν, τελικά, «αυτούς», «εαυτούς».

«Θα ήμουν χαρούμενη αν τους έβλεπα ξανά και τους αναγνώριζα. Αν μπορούσα να βρω μέσα μου τον λόγο για τον οποίο τους εγκατέλειψα. Εσύ είχες μια νοικοκυρεμένη ζωή. Η δική μου θυμίζει βάζο που έπεσε στο πάτωμα και έγινε χίλια κομμάτια».

Με την ζωή της πια σε απόλυτη ελευθερία αλλά και ως βάζο πολύτιμο που έχει γίνει χίλια κομμάτια, θα ανταμώσει ξανά με εκείνον τον πάμπλουτο άνδρα που του θυμίζει ως «η γυναίκα στη σκάλα» την αιώνια νεότητα διαψεύδοντάς τον όμως με την πραγματική φθορά. Αλλά και τον άλλον, που η ζωή δεν υπάρχει κι όλα είναι τέχνη. Για να γνωρίσει το έλεος στον ασήμαντο δικηγόρο με την στρωμένη ζωή.

Αναζητώντας κι οι τρεις μάλλον και οι τέσσερίς τους τον χαμένο τους χρόνο θα ξαναζήσουν ήττες και νίκες τους, και θα κληθούν να τοποθετηθούν σε ζητήματα όπως η τύχη και η αναγκαιότητα, η μοίρα και η ελευθερία, οι επιλογές μας και το αντίτιμο, η χαμένη νεότητα και ο άφθαρτος πραγματικός εαυτός. Τα ελάχιστα εκείνα που θα υπάρχουν εγκλωβισμένα στον πίνακα, με το μοντέλο να ανεβοκατεβαίνει με δυσκολία πια την πραγματική σκάλα, σε μια διαρκή συνομιλία της τέχνης με τη ζωή.

Μια ιστορία επιστροφής, ένα ταξίδι μέσα στο ποίημα σαν τον καθρέφτη μεσ’ στον καθρέφτη με όλη την ποίηση και τη

μαγεία της όντως ζωής. Σκληρή κι αμετάκλητη, καταδικασμένη να παραμένει ανοιχτή στο ενδεχόμενο, αλώβητη και στην ήττα και στις μικρές νίκες, παραδομένη μόνο στην πανανθρώπινη μοίρα και τη φθορά. Ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα που παίζει με την ζωή και την τέχνη, το ψέμα και την αλήθεια, τον έρωτα, το πάθος και την αγάπη, με τις χαμένες ευκαιρίες, τον χρόνο και την απόρριψη, με την ζωή και τον θάνατο, τελικά. Με τις μικρές ήττες ακίδες που επανέρχονται πάλι και πάλι. Επειδή στο ελάχιστο ίσως και να κρύβονται τα μεγάλα και βασικά.

 

Bernhard_Schlink

Bernhard Schlink

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top