Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Βαδίζοντας σ’ άβατους τόπους
07/10/2015, 12:47 μμ

Βαδίζοντας σ’ άβατους τόπους

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

Άβατοι τόποι, του Γεράσιμου Δενδρινού, εκδόσεις (.poema..) 2015

 

Ο θάνατος είναι μια συνθήκη που δεν εκλογικεύεται, που δεν περιγράφεται, αφού υπάρχει ως αδιάβατος και απάτητος τόπος για όλους εμάς που δεν τον βιώσαμε, παρά μόνο μέσα από την αμετάκλητη απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, την πορεία του προς τον θάνατο, είτε αυτή υπήρξε μακρά και επίπονη, είτε σύντομη και απροσδόκητη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τραγικά οδυνηρή. Κι αφού δημιουργώντας ένα ποιητικό σύμπαν διευρύνονται τα όρια της ψυχικής εμπειρίας, όπως έχουν επισημάνει σημαντικοί θεωρητικοί της λογοτεχνίας, όπως ότι είναι κι ένας αποτελεσματικός τρόπος να διαχειριζόμαστε τη θλίψη μας, έτσι και ο ποιητής Γ. Δενδρινός στη συλλογή αυτή – ανάμεσα σε άλλα θέματα που τον απασχολούν και που όλα λίγο ως πολύ συνδέονται με την έννοια της απώλειας ή της απουσίας στις διάφορες εκδοχές ή εκφάνσεις της – επιχειρεί να ξορκίσει τη θλίψη του, υπογραμμίζοντας την τραγικότητα, αλλά και τις συνέπειες της συγκεκριμένης συνθήκης. Την τραγικότητα του πρόωρου και αδόκητου θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου που το νήμα της ζωής του κόπηκε βίαια ή άτσαλα, πριν προλάβει να βιώσει τις νίκες ή ακόμα και τις απογοητεύσεις ή τις λύπες της ζωής, αλλά και εμμέσως το ανθρώπινο δράμα εκείνων που το βιώνουν από κοντά, που υποχρεώνονται να τον αντιμετωπίσουν, να σηκώνουν το βάρος της, όχι επειδή το επέλεξαν, αλλά επειδή ήταν ατόπημα της μοίρας τους. Η σπαρακτική αυτή κατάσταση αποδίδεται εξαιρετικά στο ποίημα του τα «Σεντόνια», όπου ο ποιητής Γ. Δενδρινός ανακαλεί το θραύσμα της μνήμης και της τραγωδίας μιας μεγάλης απουσίας που ήλθε νωρίς, ξαφνικά και άδικα για προσφιλές του πρόσωπο, «Απόψε είδα σ όνειρο τον αδελφό μου….. Τον θυμάμαι συχνά ανεβασμένο / υπερήφανα στη μηχανή του, / προτού πάρει τη μοιραία απόφαση / να συναντηθεί μαζί με την οπτασία εκείνη, / σε κάποιο αστρικό σμήνος, έτη φωτός μακριά, / μια νύχτα σαν αυτή που τον επισκέφτηκε η χάρη / ακολουθώντας ξέφρενη πορεία προς απαγορευμένη / κι απότομη διάβαση.»

Ενώ στο ποίημα του, με τίτλο η «Σπορά», το οποίο ο Γ. Δενδρινός αφιερώνει στο εμβληματικό ποίημα του T. S Eliot: Ash Wednesday, γεγονός που μας προϊδεάζει για τη μελαγχολία που το διαπνέει, επεκτείνει την προσωπική εμπειρία σε στοχασμό: «Υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους / δεν πρόφτασε να φτάσει ούτε στα μισά. / Άνθρωποι που δεν γνώρισαν ποτέ ξέφωτα, / μήτε μονοπάτια που οδηγούσαν σε κάποια πολιτεία,/ φωταγωγημένη κι ολότελα παραδομένη / σε πολυήμερους θριάμβους..» Στον αντίποδα βρίσκονται εκείνοι που η ζωή τους «.. πάντα κυλάει σ’ ευθεία γραμμή / σφραγισμένοι από αίσιο άστρο κατά τη γέννηση  / με την υπόσχεση πως τα εγκώμια / σ΄ αυτούς μόνο θ’ ανήκουν.» Οι στίχοι αυτοί που εντοπίζονται στην εναρκτήρια στροφή του ίδιου ποιήματος μας, μας εισαγάγουν κατά κάποιον τρόπο στο πνεύμα του ποιητή, ενδεχομένως και στο κίνητρο του να το γράψει, προκειμένου να εξωτερικεύσει τις σκέψεις του και να αναδείξει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε εκείνους που η τύχη δεν στιγμάτισε και στους άλλους με τους οποίους υπήρξε ή υπάρχει ευνοϊκή. Συνάμα αποτελεί και ένα διακριτικό παράπονο για την άδικη μεταχείρισή της. Η πολυπλοκότητα αλλά και το βάθος των συναισθημάτων, αποδίδονται και εδώ μέσα σε ένα πλέγμα λυρικού λόγου, και με αντιθέσεις που εντοπίζονται σε ένα σημαντικό φάσμα της ποιητικής δημιουργίας, για να επισημανθεί το ανόμημα της μοίρας, η αδικία του πεπρωμένου, της ίδιας της ζωής.

Εκτός, όμως, από τις αναφορές στη συνθήκη του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, τη φυσική του απουσία, τα βαθιά τραύματα που μένουν να βασανίζουν το νου, την ψυχή και τη μνήμη, ο Δενδρινός επεκτείνει την εμπειρία της απώλειας. Έτσι, ενώ η τραγικότητα της απουσία, εξαιτίας ενός βίαιου και αδόκητου θανάτου, κυριαρχεί, δεν μονοπωλεί τα ποιήματα του. Μια άλλη απουσία συμπρωταγωνιστεί και μνημονεύεται με τον ίδιο περίπου τρόπο, χρησιμοποιώντας ένα λιτό, αλλά ταυτοχρόνως στιβαρό λόγο, που αν και όχι ίδιας έντασης και μεγέθους, η τραγικότητά της αποτελεί για τον ποιητή πηγή πόνου και έμπνευσης, και είναι εκείνη του ανεκπλήρωτου έρωτα ή μιας χαμένης αγάπης. «Στα πόδια σου κατέθεσα τη ζωή μου / μέσα στη σκιά των ανθισμένων κερασιών /… προτιμήσαμε το σκόρπισμα / σαν να ξέραμε πώς σύντομα / η στοργή θα γινόταν λόγχη / που θα μας κάρφωνε στο στήθος.»

Η μοναξιά, η αποξένωση , αλλά και η έλλειψη σύνεσης του σύγχρονου ανθρώπου, και η ανικανότητα του να ανταποκριθεί ή ακόμα και να διακρίνει την αγάπη, είτε αυτή είναι ερωτική ή άλλη, συγκαταλέγονται στα θέματα της συλλογής του Γ. Δενδρινού. Άλλωστε η ποίηση κυρίως αποτελεί έκφρασης της στάσης ζωής και της φιλοσοφίας του καθενός από τους γράφοντες: « Είμαστε μόνοι κι ας είμαστε μαζί / είμαι διαρκώς μαζί σου κι ας βαδίζουμε αλλού / σε άλλο κήπο σε άγνωστη θάλασσα, σε πλαγιά ξένη.» Ενώ στο ποίημα του «Άβατοι τόποι» επιχειρεί μια πιο ανοικτή και ευθύβολη προσέγγιση: « Δίνουμε σημασία σ’ όσους μας αποστρέφονται, / για να πληρώσουμε το τίμημα, / μήπως και μάθουμε να οπισθοχωρούμε / μήπως διδαχτούμε πως ο άλλος δεν είναι η ευτυχία μας / αλλ’ υποχώρηση σε αδιέξοδα υπόγεια, / σε δεξαμενές ρηχού νερού με χορταριασμένες όχθες / όπου καμία λυχνία δεν λάμπει…/…. Δίνουμε αξία σε οξειδωμένα σκαριά πλοίων,/ /που στέκονται γερμένα χρόνια τώρα / στην έρημο της λίμνης Αράλης».

Γεράσιμος Δενδρινός

Γεράσιμος Δενδρινός

Στην αδικία, την αστοχασιά του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τι είναι αληθινό και τι όχι, ο Δενδρινός εμμένει και λίγο πιο κάτω, στο ποίημα του, που τιτλοφορείται «Κάτω από την επιφάνεια»:  «Δεν έχουμε αγάπη. / Κάθε μέρα χαρίζουμε απλόχερα /εμπάθεια σε όσους καλοπροαίρετα / μας πρόσφεραν λίγες στιγμές κατανόησης, / στοργής και καλοσύνης, / στον απέραντο βασίλειο της ερήμου Γκόμπι, / με τα πουλιά να ψάχνουν ακόμα / στα ξερά φαράγγια και στις σχισμές των βράχων / για τροφή και νερό».

Οι «Άβατοι τόποι», η νέα ποιητική συλλογή του Γ. Δενδρινού εστιάζει σε πανανθρώπινα και υπαρκτικά ζητήματα, άλλωστε ο πόνος και η απώλεια πάντα συνδέονται στενά με τους όρους της ύπαρξής μας , κυρίως όμως, ανασύρεται εδώ η προβληματική της διαχείρισης αυτών των εννοιών, όπως επισημαίνεται διακριτικά, αλλά ευδιάκριτα, η επιπολαιότητα του σύγχρονου ανθρώπου, το έλλειμμα ευθυκρισίας του (που, επίσης, συνδέεται με τη έννοια της αδικίας), να αντιληφθεί την αυθεντική αξία των πραγμάτων και να επενδύει πάντα. Ή σχεδόν πάντα σε λάθος ανθρώπους και καταστάσεις. Μια συλλογή όπου η μνήμη και κυρίως η προσωπική εμπειρία αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ποιητικού του στοχασμού. Μια πολύ αξιόλογη, ομολογώ, συλλογή.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top