Fractal

Το γράψιμο είναι μια μορφή χορού

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

auster«Ημερολόγιο του Χειμώνα» του Πολ Όστερ. Μετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. «Μεταίχμιο», σελ. 240

 

«Επειδή δεν έχεις ιδέα από πού κατάγεσαι, εδώ και χρόνια υποθέτεις ότι είσαι μια σύνθεση όλων των φυλών του ανατολικού ημισφαιρίου, εν μέρει Αφρικανός, εν μέρει Άραβας, εν μέρει Κινέζος, εν μέρει Ινδός, εν μέρει Καυκάσιος, η χοάνη πολλών αντιμαχόμενων πολιτισμών σε ένα και μοναδικό σώμα. Αυτό, όσο τίποτα άλλο, είναι μια ηθική θέση, ένας τρόπος να αποφεύγεις το ερώτημα περί φυλής, ένα ερώτημα πλαστό κατά την άποψή σου, ένα ερώτημα που το μόνο που μπορεί να προκαλέσει είναι ο εξευτελισμός αυτού που το θέτει, κι έτσι αποφάσισες συνειδητά να είσαι ο καθένας, να αγκαλιάζεις εντός σου τους πάντες ώστε να είσαι ο εαυτός σου με μεγαλύτερη πληρότητα και ελευθερία, εφόσον το ποιος είσαι αποτελεί ένα μυστήριο και εσύ δεν έχεις καμιά ελπίδα ότι θα λυθεί ποτέ».

Το πλέον προσωπικό και αυτοαναφορικό βιβλίο ενδεχομένως του συγγραφέα. Σε δεύτερο πρόσωπο για να αντιλαμβάνεται τα όσα έζησε και να τα ζει καλύτερα, υποκείμενο και αντικείμενο παρατήρησης ταυτοχρόνως, και για να μπορέσεις κι εσύ, ο όποιος εσύ, αν το θελήσεις να ταυτιστείς.

«Στις 3 Ιανουαρίου του 2011, έναν μήνα πριν από τα εξηκοστά τέταρτα γενέθλιά του, ο συγγραφέας έγραψε την πρώτη καταχώριση στο Ημερολόγιο του χειμώνα». Στη συνέχεια παιδικά τραύματα και οικογενειακά μυστικά, ο διπλανός του στην κατασκήνωση που σκοτώθηκε από τον κεραυνό και ο πρώτος νεκρός, η γιαγιά που τον τρόμαζε που σκότωσε τον παππού, τα τραύματά του ένα- ένα, τα σπίτια της ζωής του, οι σπουδές, τα ταξίδια, οι έρωτες της ζωής του, το Παρίσι, η εβραϊκή του καταγωγή, οι φόβοι του, ο πρώτος του πανικός, η γυναίκα του, το ατύχημα εκείνο που παρά λίγο να τους στοιχίσει τη ζωή, τα προβλήματα με τον πατέρα, ο θάνατος του πατέρα, η αινιγματική ζωή της μητέρας, ο χρόνος, ο τόπος κι ο πόνος, το σώμα, η προσωπική ιστορία και η Ιστορία, ο ερχομός του Χειμώνα και στη δική του ζωή. Αλλά πάνω απ’ όλα το σώμα: «Εκεί αρχίζει η ιστορία, μέσα στο σώμα σου, και τα πάντα θα τελειώσουν επίσης μέσα στο σώμα σου», με τρυφερότητα και κομψότητα, με βαθύτητα και σπαρακτική ειλικρίνεια, με λοξή αφήγηση και σε μετωπική σύγκρουση, αλλά με αποδοχή, όλη του η ζωή.

Μικροσυνήθειες, το ανεπαίσθητο εκείνο που μας κάνει εκείνους που είμαστε, τα τραύματα, τα όσα έδωσες και πήρες φιλιά. Οι προσφιλείς του συμπτώσεις, «είναι το ότι καθώς τέλειωνες το κομμάτι σου, το οποίο τελικά τιτλοφόρησες “Λευκά διαστήματα”, ο πατέρας σου πέθανε στην αγκαλιά της φιλενάδας του. Η μακάβρια τριγωνομετρία του πεπρωμένου. Ακριβώς τη στιγμή που εσύ ξαναγυρνούσες στη ζωή, η ζωή του πατέρα σου έφτανε στο τέλος της».

Η μουσική της ζωής και η μουσική της γραφής: «Προκειμένου να κάνεις ό,τι κάνεις, πρέπει να περπατάς. Το περπάτημα είναι αυτό που σου φέρνει τα λόγια, αυτό που σου επιτρέπει να ακούς τους ρυθμούς του κόσμου καθώς τους γράφεις στο κεφάλι σου. Ένα πόδι μπροστά, κι έπειτα το άλλο πόδι μπροστά, η διπλή τυμπανοκρουσία της καρδιάς σου. Δυο μάτια δυο αυτιά, δυο μπράτσα, δυο πόδια. Αυτό κι έπειτα εκείνο. Εκείνο κι έπειτα αυτό. Το γράψιμο ξεκινά μέσα στο σώμα σου, είναι η μουσική του σώματος, κι έστω κι αν τα λόγια έχουν νόημα, η μουσική των λόγων βρίσκεται εκεί όπου αρχίζουν τα νοήματα. Κάθεσαι στο γραφείο σου για να καταγράψεις λόγια, μα στο μυαλό σου ακόμη περπατάς πάντα, και ό,τι ακούς είναι ο ρυθμός της καρδιάς σου, ο κτύπος της καρδιάς σου. Μαντελστάμ: Αναρωτιέμαι πόσα ζευγάρια σανδάλια έλιωσε ο Ντάντε όσο δούλευε τη Θεία Κωμωδία. Το γράψιμο είναι μια μορφή χορού».

Το «Ημερολόγιο του Χειμώνα» τελειώνει Χειμώνα όταν ο Όστερ είναι 66 χρονών. Στο φινάλε του έχει ξανακερδίσει όλο του τον χαμένο χρόνο, επιτρέποντας στα εναπομείναντα αινίγματα να τον εκπλήσσουν, στα τραύματα να ξαναματώνουν διότι στο κάτω- κάτω αυτό είναι η ζωή. Και φυσικά κατορθώνει να τον κάνει κοινό τόπο για όλους, γραφή. Επινοώντας ξανά την ίδια του την διαδρομή.

 

imerologio

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top