Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Εισαγωγή στην Ανατομία ενός Αθύρματος
09/11/2016, 1:06 μμ

Εισαγωγή στην Ανατομία ενός Αθύρματος

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας // *

 

athyrma«Άθυρμα» της Ματίνας Καρελιώτη, Ποίηση, εκδόσεις ΑΩ, 2015

 

«Ο ποιητής είναι ένα υποχείριο, ένα ευκαιριακό όργανο του ποιήματος που γράφει» λέει ο Μπόρχες στην Ποιητική Τέχνη, άρα εξομολογείται πως ο ποιητής είναι στην ουσία άθυρμα του ποιήματος που γράφει, χωρίς τις περισσότερες φορές να το συνειδητοποιεί!

Άθυρμα. Η πρώτη  συλλογή ποιημάτων της Ματίνας Καρελιώτη.

Άθυρμα. 3 φωνήεντα, 3 σύμφωνα. Αρχίζει και τελειώνει με το πρώτο γράμμα του αλφαβήτου. Α: Αρχή, Αγάπη. Τα υπόλοιπα; Ίσως: Θ: Θυσία. Υ: Υποταγή. Ρ: Ράκος. Μ: Μοναξιά. Α: Αγριότητα. Όποιος διαβάσει το ομότιτλο ποίημα, θα καταλάβει.

 

Τι να σημαίνει άραγε; Αθύρω σημαίνει «παίζω». Άθυρμα είναι το παιχνίδι και κυρίως το παιδικό παιχνίδι. Μεταφορικά όμως έφτασε να σημαίνει πιόνι, μαριονέτα, έρμαιο. Το λέμε για κάποιον που είναι υπό τον έλεγχο, την επιρροή, το έλεος, ή την εξουσία κάποιου άλλου ανθρώπου ή κατάστασης, είναι υποχείριός του και εξαρτώμενος.

Για να τελεστεί η πράξη του αθύρματος, απαιτείται καταρχήν άσκηση εξουσίας, βίας:

«Με βούνευρο μαστίγωσες και πάλι την επιθυμία μου,

χαράζοντας με βία τη δική σου επιταγή». ([Το βούνευρο])

Επισημαίνω όμως εδώ πως εκτός από ειδικές περιπτώσεις, πολλές φορές, άνθρωποι γίνονται αθύρματα στα χέρια άλλων από αδυναμία, από έλλειψη τόλμης, από συνήθεια ή ακόμη και από δική τους συνειδητή (ή όχι) επιλογή.

 

Δύο στίχοι από το ποίημα «Υπόσχεση», έσπασαν στα καλά καθούμενα τα χαλινάρια της φαντασίας μου:        «Ο κύκλος μου ταράζεται, διαστέλλεται με ορμή /

                         κι άνισος εστί ο αγών μου προς την αέναη γραμμή».

«Κύκλος»: έμμηνος, κύκλος των χρεών, φίλων και γνωστών, της ύπαρξης, της μονοτονίας, της συνήθειας, της αρρώστιας, της ζωής, της γνώσης, ερωτικός, …

«Προς» à «Γραμμή»: της σύλληψης, της μοναξιάς, της επιβολής, της υγείας, της καθημερινότητας, του θανάτου, της εξόφλησης, της ολοκλήρωσης, της γνώσης…

Κλειδί η λέξη «προς». Ίσως : [Κύκλος = Θηλυκό, Ωάριο], προς [Γραμμή = Αρσενικό, Σπερματοζωάριο]. Γραμμή εκτός κύκλου = Μοναξιά. Γραμμή εφαπτόμενη του κύκλου = Σχέση, Ζευγάρωμα, Επαφή. Γραμμή με διάτρηση του κύκλου = Έρωτας, Ζωή. Ίσως…

 

Ευρύτατο φάσμα ερμηνειών, συμπυκνωμένο σε αυτούς τους 2 στίχους. Δύο στίχοι είναι ικανοί να μας κάνουν ν΄ αναλογιστούμε όλη μας τη ζωή. Ιδού η ομορφιά της ποίησης και η απάντηση στο αν προσφέρουν κάτι οι ποιητές, ειδικά σήμερα!

 

Ματίνα Κ. Καρελιώτη

Ματίνα Κ. Καρελιώτη

 

Η ποιητική συλλογή κινείται γύρω από ορισμένα ζωτικά – ενεργειακά κέντρα. Κάποια από αυτά είναι και αισθήσεις.

Το πρώτο κέντρο είναι τα μάτια.  «Κι ανοίγω τα μάτια μου καλά κι ακόμα παραπάνω, / ψάχνοντας το μέσα τους να δω, το πιο βαθύ. /  Κι έτσι, χιλιάδες μάτια σχηματίζονται το ένα μέσα στ’ άλλο, …» [Ο καθρέφτης]

Ο καθρέφτης του Πωλ Ελυάρ [Στον Πάμπλο Πικάσο] (μετάφρ. Ανέστη Μελιδώνη) :  «Καθρέφτης τρυφερός / Καθρέφτης κάθε αλήθειας / Κάθε πρωινού παράθυρου».

Το δεύτερο κέντρο είναι η καρδιά.

«Φυγαδεύω, λοιπόν, τα σχέδιά μου, / που ακροβατούν σε ίνα υλιστική /

και παίρνω πίσω την καρδιά μου, /διαγράφοντας τροχιά ανοδική». ([Υπόσχεση])

Το τρίτο «ενεργειακό» κατ’ εμέ κέντρο, είναι η ψυχή.

«Κάθε μαστίγωμα στοιχίζει κάτι απ’ τη δική σου την ψυχή» ([ Το βούνευρο]).

Μετά τα μάτια, την καρδιά και την ψυχή, σειρά έχουν τα όνειρα:

«Τ’ άστρα φάροι, στα όνειρα που χάνονται» ([Νυκτωδία]).

Υπάρχουν και άλλοι επιμέρους πόλοι γύρω από τους οποίους κυλάει η ζωή όπως π.χ. της αίσθησης του αγγίγματος: «Αγγίζεις διάφανα την ύπαρξη μου…» ([Αισθαντικό]), του φιλιού: «Ένα φιλί. Αυτό το φιλί./ … / Μα ήταν το μόνο, που έκανε τον θάνατο να φοβηθεί!» ([Ένα φιλί]) και άλλων.

Ανάμεσα τους περιφέρεται ανυπόδητος ο Έρωτας. Ουσία, ζωή, φως. «Φιλάς τα χείλη μου με τη ματιά σου / απογειώνεις των αισθήσεων το ρυθμό» ([Αισθαντικό]).

Η άλλη πραγματικότητα παρόλα αυτά δεν αποφεύγεται : «Η δύσοσμή του μοναξιά» ([το ειδώλιο]), «…τις νυχιές της απελπισίας…» ) [Η καρέκλα]), «κόλαση της μοναξιάς» ([Εράσμιες μορφές]), «Ψεύτικες υποσχέσεις» ([Ρυπογόνα στοιχεία]), «Αιώνια θανατίλα επικρατεί…» ([άτιτλο]), «Τοιχία μαζεύονται ολόγυρά μου» ([Τοιχίο]).

Όμως, «το πάθος για ζωή», «η επιμονή για μια ακόμη αναπνοή», «τα όνειρα», «η σύγκρουση με το «ΕΓΩ», «το άνοιγμα της ψυχής» και των «ματιών», «τα αγγίγματα», «τα φιλιά», αλλά και «ένα ταγκό» είναι κάποια από τα λεπτά νήματα της συλλογής που όχι μόνο κινούν, αλλά έχουν τη δύναμη ν’ αλλάξουν τη μοίρα.

 

Ο ποιητικός λόγος της Ματίνας Καρελιώτη είναι ενεργός, ειλικρινής, αυτοκριτικός, αποκαλυπτικός, εύστοχος, συνεκτικός και κυρίως πηγαίος.

 

Σταματώ, ακούω το “YOU DON’T OWN  ME” της Grace, ( “You don’t  own me / I’ m not just one of your many toys” ) και μετά, διαβάζω, νοιώθοντας τη φωνή μου να γίνεται άθυρμα των διαθέσεων της νυχτερινής σιωπής:

 

«Ο κύκλος μου ταράζεται, διαστέλλεται με ορμή

κι άνισος εστί ο αγών μου προς την αέναη γραμμή.

Φυγαδεύω, λοιπόν, τα σχέδιά μου, 

που ακροβατούν σε ίνα υλιστική

και παίρνω πίσω την καρδιά μου,

διαγράφοντας τροχιά ανοδική.

Υπόσχομαι να συγκρουστώ με το Εγώ μου,

τηρώντας απόλυτη σιγή.

Με παρρησία, τα πάθη μου να υποτάξω,

στοχεύοντας σ’ αφύπνιση άκρως πνευματική». ([Υπόσχεση])

 

 

* Ο Γιώργος Ρούσκας, έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές:  Αχλύς  2, εκδόσεις ΑΩ, 2010 / Αλεξίλυποι Σκιαλύτες, εκδόσεις ΑΩ, 2012 / Άυλο Πύαρ, εκδόσεις Χίλων, 2013

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top