Fractal

Χαρμολύπη

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Πασχάλης Καραθανασόπουλος «Ασκήσεις Ισορροπίας» Εναλλακτικές Εκδόσεις

 

Με τον Πασχάλη δεν μας συνδέει μακρόχρονη φιλία. Η γνωριμία μας έγινε σ’ έναν άσχετο με την λογοτεχνία, χώρο. Έμαθε πως έγραφα μυθοπλασία κι έμαθα πως έγραφε άρθρα. Σαν πειστήριο των λεγομένων του είχε έρθει στα χέρια μου (μου είχε παραδώσει δηλαδή) το άρθρο «τι είναι το ΠΑΣΟΚ» και το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Ήταν σωστά δομημένο, με τις λέξεις τοποθετημένες στη σωστή σειρά.

Πέρασε ο καιρός, μισό καλοκαίρι και μισός χειμώνας κι ο Πασχάλης ήρθε μάλλον χαμογελαστός ανακοινώνοντάς μου πως τα άρθρα του, οι επιφυλλίδες του, θα εκδίδονταν. Ήταν η δικαίωση του; Όχι δεν το είδε σαν δικαίωση. Ο Πασχάλης δεν περιμένει δικαίωση, τουλάχιστον από την έκδοση ενός βιβλίου. Είναι η αποτυπωμένη σε χαρτί,  ματιά του απέναντι στα πράγματα. Η έκδοση… ένα πιο μεγάλο βήμα, προς ένα μεγαλύτερο κοινό,  ίσως η δική του παρακαταθήκη. Ίσως ένας τρόπος αντιμετώπισης των δικών του πεπραγμένων. Μια κριτική, μια σκληρή κριτική της δικής του γενιάς.  Αλλά και των παλαιότερων και των νεότερων.

Χρησιμοποιώντας ως όχημα την πολιτική, ή έστω τις πράξεις των πολιτικών ή έστω την πολιτική κατάσταση  φέρνει μπροστά στον αναγνώστη την κοινωνία, μια παρουσίαση της κοινωνίας μας, χωρίς φτιασίδια και μεταξωτές κορδέλες. Της κοινωνίας της οποίας είμαστε μέλη. Μέσα από την εξέλιξη της πολιτικής ιστορίας, τα λάθη, τα πάθη και τις ανόητες ίντριγκες του παρελθόντος εμφανίζεται άλλοτε σε μπροστινό φόντο, άλλοτε σε φλου, για να χρησιμοποιήσω σκηνοθετικούς όρους, η εξέλιξη κυρίως των αστών (δεν ξέρω καν αν υφίσταται πια αυτός ο όρος)  μέσα στο κάδρο του κοινωνικού ιστού. Ξεκινώντας από το παλαιό ΠαΣοΚ, το ορθόδοξο, μέχρι το σήμερα, την εποχή της «πρώτη φορά αριστερά», κάνοντας ασφαλώς συχνές στάσεις στις κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας και την κυβέρνηση του πρώτου μνημονίου.

Το ίδιο τέχνασμα χρησιμοποιεί αντίστροφα. Το όχημά του είναι η κοινωνία για να καταλήξει στις παθογένειες του πολιτικού συστήματος, των κομμάτων και των πολιτικών.

Δεν μένει κανείς αλώβητος από την κριτική ματιά και την καυστική πένα του Πασχάλη. Τα κακώς κείμενα της κοινωνίας και της πολιτικής, αλλά και των πολιτικών προσώπων είναι η αγαπημένη του θεματολογία. Κάνοντας βουτιά στο παρελθόν, αλλά και κολυμπώντας με άνεση στο παρόν. Εντός κι εκτός συνόρων. Με βεβαιότητες και ερωτηματικά. Βάζοντας τον αναγνώστη σε διαδικασία σκέψης. Τίποτα δεν χαρίζεται με ευκολία. Ερωτήματα τίθενται.

Δεν υπάρχει αισιοδοξία στα κείμενα του Πασχάλη. Με την πρώτη ανάγνωση. Αλλά ο προσεκτικός αναγνώστης θα διακρίνει κάποιες ακτίδες οπτιμισμού. Αν απαντηθούν τα αν, αν τα αν γίνουν βεβαιότητες, ώριμοι καρποί στο δέντρο της ελπίδας. Με το σύνολο της κοινωνίας να μετέχει και να συμμετέχει στις ζυμώσεις και στις πιθανές ανατροπές.

Ο γράφων ρίχνει ανάθεμα σε όλα όσα τον πληγώνουν. Ίσως να υπάρχουν συγκεκαλυμμένοι αφορισμοί. Σε όλα εκείνα που τον «χαλάνε» και μας «χαλάνε» τον ψυχισμό.

Υπάρχει στα κείμενα μία άρνηση που όμως καλύπτει την κατάφαση. Το θετικό που καραδοκεί, αρκεί να γίνει η προσπάθεια, η προσπάθεια της κοινωνίας για να αλλάξει τα πράγματα. Υπάρχει τέλος μια υποβόσκουσα επαναστατική διάθεση.

Ξεχώρισα αρκετά κομμάτια. Ενδεικτικά:

Το «Φούρνοι, καφέ και σουβλάκι» αποτυπώνεται εν πολλοίς το ελληνικό επιχειρείν. Από την πλευρά της εύκολης λύσης. Ο δρόμος που έχει πάρει κοινωνία. Ο τρομερός και τρομαγμένος δρόμος της.

Στο «ο νεοέλληνας… με λίγα επίθετα» μέτρησα στις 515 λέξεις του άρθρου κοντά στα 60 επίθετα και κάμποσους επιθετικούς προσδιορισμούς. Η χρήση των πολλών επιθέτων απαγορεύεται δια ροπάλου στη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων, θεωρείται ως μια εύκολη λύση, ως ανεπάρκεια του συγγραφέα. Στα άρθρα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στο κείμενο του Πασχάλη κρίνονται ως απαραίτητα ώστε να προσδώσουν στο κείμενο την απαραίτητη γλαφυρότητα.  Έπιασα τον εαυτό μου να χαμογελάει με τον δεικτικό σχολιασμό του Πασχάλη.

Στο «τι είναι το ΠαΣοΚ» ήταν σαν να βλέπω να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μου όλη εκείνη η επίπλαστη φαντασιακή κατάσταση, στα όρια της ονείρωξης και της ρεύσης, της δεκαετίας του ογδόντα και κυρίως της δεκαετίας του ενενήντα.  Συμφώνησα μέχρι τελείας. Την έζησα άλλωστε την εποχή ως παιδί κι ως έφηβος. Θυμάμαι πάρα πολύ καλά.

Τελειώνοντας:

Τα κείμενα μπορούν να διαβαστούν με τη σειρά, χωρίς διακοπή. Ή χωρίς από τα πριν ορισμένη σειρά. Κι αυτό είναι καλό, από την άποψη πώς δεν υπάρχουν χρονικοί ή άλλου είδους περιορισμοί. Αξίζει λοιπόν να διαβαστεί, για να συμφωνήσεις ή να διαφωνήσεις, αν κι οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν με τον Πασχάλη, αξίζει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη σου για να μπορείς έπειτα από μερικά χρόνια να ρίχνεις κλεφτές ματιές στα κείμενα και να χαμογελάς μ’ ένα χαμόγελο χαρμολύπης.

 

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top