«Καθώς μεγάλωνα»: Ένα ποίημα του Λάνγκστον Χιουζ
Απόδοση-Σχόλια: Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //
«Καθώς μεγάλωνα»
Ήταν πριν από πολύ καιρό.
Κι’ έχω σχεδόν ξεχάσει τ’ όνειρό μου.
Αλλά ήταν εκεί τότε,
Μπροστά μου,
Φωτεινό σαν έναn ήλιο
Τ’ όνειρό μου.
Και τότε ο τοίχος ρόδισε,
Ρόδιζε σιγά-σιγά,
Σιγά-σιγά,
Ανάμεσα σε μένα και το όνειρό μου.
Ρόδισε μέχρι να αγγίξει τον ουρανό
Ο τοίχος.
Σκιά.
Είμαι μαύρος.
Είμαι ξαπλωμένος στη σκιά.
Δεν υπάρχει πλέον το ονειρικό φως μπροστά μου,
Από πάνω μου.
Μόνο ο παχύς τοίχος.
Μόνο η σκιά.
Τα χέρια μου!
Τα μαύρα χέρια μου!
Να σπάνε τον τοίχο!
Να βρουν τ’ όνειρό μου!
Βοήθησέ με να συντρίψω αυτό το σκοτάδι,
Να συντρίψω αυτό το βράδυ,
Να σπάσω αυτή τη σκιά
Σε χίλιες ακτίνες του ήλιου,
Σε χίλια όνειρα στροβιλισμένα
Του ήλιου!
‘As I Grew Older’
It was a long time ago.
I have almost forgotten my dream.
But it was there then,
In front of me,
Bright like a sun—
My dream.
And then the wall rose,
Rose slowly,
Slowly,
Between me and my dream.
Rose until it touched the sky—
The wall.
Shadow.
I am black.
I lie down in the shadow.
No longer the light of my dream before me,
Above me.
Only the thick wall.
Only the shadow.
My hands!
My dark hands!
Break through the wall!
Find my dream!
Help me to shatter this darkness,
To smash this night,
To break this shadow
Into a thousand lights of sun,
Into a thousand whirling dreams
Of sun!
Ο αφηγητής ξεκινά περιγράφοντας ένα όνειρο που είδε ‘εδώ και πολύ καιρό’ και που σχεδόν έχει ξεχαστεί. Ένας τοίχος σηκώθηκε αργά μέχρι να αγγίξει τον ουρανό. Το τείχος είναι σκιά. Ο ποιητής διακηρύσσει ευθέως, ‘είμαι μαύρος’. Βρίσκεται ξαπλωμένος στη σκιά, που εμποδίζει το φως του ονείρου να λάμπει από πάνω του. Το μόνο που μπορεί να δει είναι ο χοντρός τοίχος και η σκιά. Φωνάζει δυνατά και αναφέρεται στα μαύρα χέρια του. Το ποίημα ‘As I Grew Older’ περιέχει μια αφήγηση για τον αγώνα και την ενδυνάμωση που θυμίζει κάποιες θεματικές ομοιότητες άλλων ποιημάτων του Λάνγκστον Χιουζ, όπως τα ‘Dreams’ και ‘Harlem’. Ο συμβολισμός είναι προφανής. Ο ποιητής εδώ εκπροσωπεί όλους τους αφροαμερικανούς οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα όνειρά τους, λόγω της διάχυτων διακρίσεων και διώξεων στις αρχές του 20ου αιώνα στην αμερικανική κοινωνία. Τα παιδιά των αφροαμερικανών μπορεί να έχουν βιώσει μερικά σύντομα χρονικά διαστήματα άγνοιας, αλλά τελικά έφτασαν σε επίγνωση της ιδιότητάς τους ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, με ένα τοίχο αδικίας να ανεβαίνει σταδιακά και να εμποδίζει το φως του ήλιου. Όμως, επειδή ο τοίχος έχει ξεσηκωθεί, αυτό δεν σημαίνει ότι το όνειρο παύει να υπάρχει. Απλώς o αφηγητής δεν μπορεί να το δει πλέον. Ο Χιουζ, σκόπιμα χρησιμοποιεί το σύμβολο της σκιάς ως τρόπο για να δείξει την κατάσταση του χαρακτήρα του, επειδή η φυλή του αποτελεί εμπόδιο που τον κρατά μακρυά από την επίτευξη των ονείρων του.
Όπως το ποίημα εξελίσσεται, όμως, η νωθρότητα και η απάθεια του αφηγητή μετατρέπεται σε αποφασιστικότητα και σθένος, δημιουργώντας κατά κάποιο τρόπο, μετατόπιση της σχετικής ενέργειας. Δίνει αυστηρή εντολή στα μαύρα χέρια του να σπάσουν τον τοίχο ώστε να μπορεί να έχει άνετα πρόσβαση στο όνειρό του. Είναι αποφασισμένος να μην το αφήσει να μαραζώσει. Θέλει να συντρίψει, όχι μόνο αυτό το σκοτάδι αλλά κι’ αυτό το βράδυ. Ο Χιουζ χρησιμοποιεί αυτή τη βίαιη γλώσσα για να δείξει ότι ο αφηγητής αποκτά ξαφνικά δύναμη και εξουσία και δεν νιώθει καμία υπεκφυγή ή άγχος για το τι πρέπει να κάνει. Η καταληκτική εικόνα είναι φανταστική, εκείνη μέσα στην οποία ο αφηγητής φαντάζεται τη σκιά να σπάει σε χιλιάδες κομμάτια ηλιακού φωτός και την απελευθέρωση, τελικά, των ‘στροβιλισμένων ονείρων’ του ήλιου! Με την αντιμετώπιση του εμποδίου μπροστά του, ο αφηγητής έχει βρει τη φωνή και το σκοπό του. Αυτός είναι ένας πιθανός υπαινιγμός για τον ελληνικό μύθο του Ικάρου. Ο ενθουσιασμός του τον ανάγκασε να πετάξει πάρα πολύ κοντά στον ήλιο, τα φτερά του έλιωσαν, και αυτός έπεσε κατακόρυφα στη θάλασσα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει εγγενής κίνδυνος στην απόφαση του ποιητή για να συντρίψει το χοντρό τοίχο, το δεύτερο μισό του ποιήματος φαίνεται να δείχνει ότι, ακόμη και αν αποτύχει στο σκοπό του, προσπαθεί να έρθει πολύ κοντά στο όνειρο πολλών και πολλών γενεών.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
-
-
-
H Κατερίνα Ανδριανάκη στο εργαστήρι του συγγραφέα
23/04/2024, 9:54 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ένα ποίημα: “Τ’ άστρο του πολέμου”
Της Σοφίας Δ. Αγραπίδη // Τ’ άστρο του πολέμου Α Μέρος Κλείνουν ξαφνικά τα βλέφαρα του χρόνου οι φλέβες του, αρχίζουν αίμα να κυλούν. Ποτίζουν με αίμα αθώων, τις ανύχτωτες θάλασσες των ονείρων που
Περισσότερα -
Στο μεταίχμιο ενός ρευστού και αβέβαιου κόσμου
Γράφει ο Αρίστος Τσιάρτας // * Βίβιαν Στεργίου «Μπλε υγρό», εκδ. Πόλις Με την πρώτη της λογοτεχνική εμφάνιση η Βίβιαν Στεργίου ακτινογραφεί μια κοινωνία και μια γενιά σε κατάσταση κρίσης. Οι δεκαέξι αυτοτελείς ιστορίες της συλλογής διηγημάτων «Μπλε
Περισσότερα -
Ιστορίες Μέλλοντος: “Αύριο”
Της Μαρίας Ξυλούρη // * στον Θάνο Μυλωνέρο Όταν πρωτόρθανε, ο παλιός είπε ότι ήτανε οι πρόγονοί μας, οπότε σαν σκοτώσανε τον πρώτο, είπαμε πως θα του άξιζε. Μετά ξανάρθανε, μικροί στις μεγάλες βάρκες τους, μεγάλοι στα μικρά
Περισσότερα -
«Το εσωτερικό βουητό και η περιδιάβαση της μνήμης»
Γράφει η Δήμητρα Γ. Μπεχλικούδη // * Γιώργος Βέης, «Καταυλισμός», εκδόσεις Ύψιλον, Αθήνα 2023 Τι είναι ο καταυλισμός; Η πρόχειρη και προσωρινή εγκατάσταση και κατοίκηση σε έναν τόπο. Από αυτόν και γι’ αυτόν τον τόπο και
Περισσότερα -
Ταξίδι στον κόσμο
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // * Αγγελική Λάλου «Τα τυρομπλεξίματα του Τσιζ», Εικονογράφηση: Στάθης Πετρόπουλος, εκδ. Κόκκινη κλωστή δεμένη, σελ. 32 Γίνεται ένα ποντίκι να έχει συναισθήματα; Nα νιώθει αδικημένο και να προσπαθεί να βρει το δίκαιο του;
Περισσότερα -
«H φωνή των ποιητών είναι η μόνη που ακόμα αξίζει να ακούγεται»
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // «Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας», Κώστας Αξελός , μετάφραση: Κατερίνα Δασκαλάκη, εκδ. Νεφέλη, 2010. 65 σελ Μπορεί ένα κείμενο που γράφτηκε τη δεκαετία του ‘50 να είναι τόσο διεισδυτικό και εύστοχο ώστε να συνδιαλέγεται
Περισσότερα -
Δοκίμιο: “Ενδιάμεση Τέχνη”
Γράφει ο Κώστας Βουλαζέρης // * Η συνηθισμένη αντίληψη για την τέχνη μάς οδηγεί στα άκρα, είτε της υψηλής είτε της δημοφιλούς μορφής Μπορείς, πολύ γενικά, να χωρίσεις την τέχνη σε δύο μεγάλες κατηγορίες, που και οι
Περισσότερα