Fractal

Από τον Πλάτωνα και τον Καβάφη, στις μέρες μας!

Γράφει ο Όμηρος Αβραμίδης // *

 

Άρωμα Εθνικής Σωτηρίας (δοκίμιο, 2017) – του  Μιχάλη Α. Μελετίου, ιδιωτική έκδοση, σελ. 244

 

«Άρωμα εθνικής σωτηρίας» είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Μιχάλη Μελετίου.  Διαβάζοντας τον τίτλο, το μυαλό τρέχει στα προβλήματα της εποχής μας, στη σημερινή οικονομική κρίση  και τις συνέπειές της. Και πράγματι έτσι είναι,  μόλις όμως ξεκινήσει το διάβασμα ο αναγνώστης καταλαβαίνει πως ο συγγραφέας δεν πρόκειται να μας πει τα τετριμμένα. Μας εισάγει στο θέμα με πέντε στίχους του Καβάφη «Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή, Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις  αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις να τις ακολουθείς. Κι όσο μπροστά προβαίνεις, τόσο εξεταστική να είσαι».

Αμέσως μετά θα γυρίσουμε δυόμισι χιλιάδες χρόνια πίσω, θα πάμε στον Πλάτωνα και το Σωκράτη, την Αθηναϊκή κοινωνία εκείνης της εποχής, τις αρετές και τα ελαττώματα των πανάρχαιων προγόνων μας , για ν’ ακούσουμε από τα σοφά «στόματα» των φιλοσόφων εκείνης της εποχής  κάποιες αλήθειες που ίσχυαν τότε, και ισχύουν και σήμερα.

ΓΝΩΘΙ Σ’ ΑΥΤΟΝ είναι η βασική  ρήση που λέει και επαναλαμβάνει ο συγγραφέας. Αυτή η αρχαία φράση, που άλλοι αποδίδουν στον Χείλωνα κι άλλοι στον Πλάτωνα, είναι  για το συγγραφέα του συγκεκριμένου βιβλίου η βάση της ύπαρξης. Μάθε πρώτα ποιος είσαι, τι είσαι, τι δυνατότητες έχεις, πριν επιδιώξεις ν’ αναλάβεις  ηγετική  δράση, πριν αναμειχθείς  στα κοινά , πριν προσπαθήσεις να γίνεις σημαντικός παράγοντας  στην κοινωνία που ζεις.      Το ποιος είσαι από την άποψη της  καταγωγής σου, της εξωτερικής σου εμφάνισης, ακόμα και της ευγλωττίας σου, δεν μετράνε, ιδιαίτερα  αν πρόκειται ν’ ασχοληθείς με τα κοινά. Σημασία, μας  λέει ο συγγραφέας, έχει η γνώση, και πριν απ’ όλες τις γνώσεις, η γνώση του  εαυτού σου.

Τις θέσεις  του ο συγγραφέας  στηρίζει σε μεγάλο βαθμό στους διαλόγους του Πλάτωνα. Βλέπουμε το  Σωκράτη να  προσπαθεί να κάνει τον ευγενούς καταγωγής Αλκιβιάδη να καταλάβει ποιος είναι, όχι εξωτερικά ούτε από άποψη καταγωγής – αυτά εξάλλου τα ξέρει, είναι εύκολα – αλλά από την άποψη των γνώσεων και ικανοτήτων του. Πόσο επίκαιρο είναι, σκέφτεται κανείς όταν διαβάζει αυτούς τους διαλόγους, πόσο μας θυμίζει τη σημερινή οικογενειοκρατία, τη σημερινή κατάσταση όπου σημαντικό μέρος των πολιτικών μας φτάνουν μέχρι τα ανώτατα πολιτικά αξιώματα,  γίνονται υπουργοί ή και πρωθυπουργοί, όχι γιατί γνωρίζουν και έχουν αποδείξει  τις ικανότητές τους, αλλά γιατί είχαν πατέρα ή παππού πολιτικό, υπουργό ή πρωθυπουργό.  Μα κι εμείς, σαν πολίτες,  δεν είμαστε απαλλαγμένοι ευθυνών, όταν το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι το δικό μας συμφέρον κι αδιαφορούμε για το συνάνθρωπό μας και το έθνος μας.

O Μιχάλης Mελετίου, ξεκινώντας από την αρχαία Ελλάδα  και φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας,  με παραδείγματα βασισμένα σε ιστορικά γεγονότα, τεκμηριώνει  τη διαφορά ανάμεσα στην πραγματική αξία  και τη φαινομενική, μας λέει ότι  οι πραγματικά μεγάλοι  άντρες  χαρακτηρίζονται από τόλμη και αυταπάρνηση, όχι από μεγάλα λόγια και πράξεις που απλά θαμπώνουν. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του στο Μέγα Αλέξανδρο και το επεισόδιο με το νερό που του έφεραν να πιει την ώρα που εκείνος  κι ολόκληρος ο στρατός του πέθαιναν στη δίψα μέσα στην έρημο. Ο μεγάλος στρατηλάτης, όταν του έδωσαν το νερό, ρώτησε αν υπάρχει για όλους, κι όταν η απάντηση ήταν αρνητική, έχυσε το νερό κι έμεινε διψασμένος, δε δέχτηκε να κορέσει τη δική του δίψα  αφού δεν υπήρχε νερό για όλους  τους στρατιώτες του.

 

Μιχάλης Α. Μελετίου

 

Πολλά είναι τα παραδείγματα ψυχικής ανωτερότητας που αναφέρει ο συγγραφέας καθώς διανύει τη μακρά του πορεία μέσα στο χρόνο, μα και πολλά τα παραδείγματα  ευτέλειας και μικρότητας με σημαντικότερο ίσως παράδειγμα ευτελείας  την καταδίκη του Κολοκοτρώνη.

Στη μακρόχρονη ιστορική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας,  ο αναγνώστης θα δει να παραλληλίζονται η ανωτερότητα και η μικρότητα, η πραγματική αξία κι η φαινομενική, οι αρετές και τα ελαττώματα της φυλής μας που ίσχυαν από αρχαιοτάτων χρόνων και ισχύουν μέχρι σήμερα.  Με τον τρόπο και τις αναλύσεις του ο Μιχάλης Μελετίου θα μας πει, φτάνοντας στο σήμερα,  πως δεν μας φταίνε οι άλλοι λαοί για τα προβλήματα και τις ταλαιπωρίες μας, όπως πιστεύουν μερικοί, μα εμείς οι ίδιοι, γιατί όπως όλοι οι άλλοι ενδιαφέρονται για την ευημερία της χώρας  τους , έτσι  κι εμείς, πρέπει να φροντίζουμε για τη δική μας ευημερία, την ευημερία του δικού μας λαού.  Κι αυτό πρέπει να προέλθει από μας, όχι από τους άλλους.

Μα για όλα αυτά χρειάζονται ηγέτες. Και ηγέτες, μας λέει είναι   «εκείνοι που έχουν την  δεξιότητα  να αντανακλούν το φυσικό δίκαιο στην κοινωνία, αλλά και όσοι θα είναι σε θέση να μεταφυτέψουν τους κοινωνικούς κανόνες που θα θεσπίσουν ως μια δεύτερη φύση στους πολίτες. Βασική ικανότητα του ηγέτη είναι η ικανότητά του να λαμβάνει αυτοφυείς αποφάσεις κατόπιν ορθής μελέτης και κρίσης προκειμένου αυτές ν’ αποβούν επωφελείς για την κοινωνία…»

 

Τελειώνοντας ας μου επιτραπεί να πω πως πριν αρχίσω να γράφω αυτές τις γραμμές σπρωγμένος από τη φοβερή εντύπωση που μου έκανε το συγκεκριμένο έργο, το σκέφτηκα και το ξανασκέφτηκα,  γιατί φοβόμουν πως όσο και να προσπαθήσω υπάρχει κίνδυνος να το αδικήσω. Γι’ αυτό, σας παροτρύνω να μην αρκεστείτε στα γραφόμενά μου, να το διαβάσετε.

 

 

* Ο Όμηρος Αβραμίδης είναι συγγραφέας

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top