Το προσωπείο και το Πρόσωπο
Γράφει η Ελένη Σ. Αράπη //
Γιώργος Λίλλης «Αρλεκίνος», εκδ. «Περισπωμένη», σελ. 40
Το ποίημα του Γιώργου Λίλλη «Αρλεκίνος» από τις εκδόσεις Περισπωμένη είναι ένας ύμνος στον Έρωτα.
«Άκουσε με, δεν έχει περιθώριο η φωνή να επιστρέψει πίσω
στην πετρωμένη μου συνείδηση.
Το αίμα μου καταιγίδα του ισημερινού
κεραυνοβολεί τα δέντρα, γονατίζει τα αδύναμα σπαρτά.
Ένα άγριο ποτάμι το αίμα μου, μαβί.
Επικαλούμαι την προσοχή σου, όπως τα πουλιά
όταν σιωπούν
τρομαγμένα μετά από έναν πυροβολισμό.»
Ο ποιητής επικαλείται τη Μούσα του. Καταθέτοντας το προσωπικό του αδιέξοδο εκφράζει το συλλογικό που χαρακτηρίζει τη σημερινή μας κοινωνία. Μοναδική λύση για την σωτηρία μας ο Έρωτας, ο οποίος στην περίπτωση του λαμβάνει σάρκα και οστά στο πρόσωπο της αγαπημένης.
Έκδηλη είναι η αδυναμία του ποιητή να ορθώσει το ανάστημα του απέναντι στο κοινωνικό αδιέξοδο.
«Οι πρίγκιπες αδυνατούν να υψώσουν ανάστημα.
Οι σιδερόφραχτοι νάνοι τους φίμωσαν.
Κι όμως, αυτούς
εμπιστεύομαι, ανάβοντας κερί στο πιο απόκρημνο
εκκλησάκι.»
Νιώθει παραδομένος.
«Δεν υπάρχει απόλυτος έλεγχος
δεν υπάρχει επιστροφή.»
Υποφώσκει όμως πάντοτε η ελπίδα ότι η αγαπημένη, η Μούσα του παραμένει διαυγής, άστρο της αυγής, γι’ αυτό συνεχίζει να την εκλιπαρεί να τον ακούσει, να εναποθέσει την ουσία, τη φλόγα της πλάι του.
«Το ότι ακόμα παραμένεις διαυγής, ξεκάθαρη, άστρο της αυγής
με βοηθά, κι ας αμφιβάλλω, να συνεχίζω την αναζήτηση.
Λίγο χώμα, μωρέ, και λίγο νερό, αρκεί να προσπαθήσουμε ξανά
απ’ την αρχή.»
Ο Αρλεκίνος έχει φως, η ελπίδα, η ζωή, παρόλη την θλίψη τον διαποτίζει.
Η επιλογή του τίτλου δεν είναι φυσικά τυχαία. Φορώντας το προσωπείο του Αρλεκίνου ο ποιητής αλλάζει μορφές στο θέατρο του σύγχρονου παραλόγου, για να μην προδώσει το αληθινό του πρόσωπο.
«Στο θέατρο που μου υπέδειξες να παίξω, υποδύομαι τον Πρωτέα.
Αλλάζω μορφές, για να μην προδώσω το αληθινό μου πρόσωπο.
Προφάσεις οι λέξεις
σμιλευμένες στην πέτρα, χαραγμένες στο δέρμα
ανεξίτηλη προσευχή.»
Μας θυμίζει την περιλάλητη φράση του Sartre «Ο άνθρωπος αναγκάζεται να φοράει σε όλη του τη ζωή προσωπείο και, όταν θελήσει να το βγάλει, ανακαλύπτει με φρίκη και οδύνη ότι δεν υπάρχει πρόσωπο».
Ο ποιητής διακατέχεται από αυτήν την υπαρξιακή αγωνία να ξαναβρεί το πρόσωπο του, γι’ αυτό επικαλείται την Μούσα του.
«Σώσε με. Φοβάμαι τα πρόσωπα των θεατών».
Παντού παρούσα, αιώνιο αρχέτυπο Γυναίκας, η Βερενίκη του, που θα τον οδηγήσει ως άλλο Δάντη εν ζωή στον Παράδεισο του.
Σκάβοντας μέσα του, ασκώντας την πιο οδυνηρή αυτοκριτική, τη μοναδική που μπορεί να δώσει λύση στο σημερινό αδιέξοδο, αποθεώνοντας τον Έρωτα, ο ποιητής καθαίρεται και εξυψώνεται.
«Στον βωμό της λογικής δεν σε είδα ποτέ να θυσιάζεσαι.
Μόνο εγώ
ο αφελής, ο χτίστης γεφυριών, ενώνοντας
το τίποτα με το παν, εγώ
που έριχνα το αγκίστρι
και το μόνο που ψάρευα ήταν την υπόνοια ενός κεραυνού.
Ο γεωργός που σφάλιζε στις χούφτες του σπόρους
κι όμως δεν είδε ποτέ
να καρπίζει η γη του.
Ενώ εσύ, με πόση ευκολία ρυμουλκούσες
το αδύνατο στο δυνατό
θεϊκή και συνάμα γήινη
με το δόρυ του μισού φεγγαριού στην κατοχή του
διώχνοντας μακριά τους υφαντές δυσοίωνων ονείρων.»
Ο ποιητής απογοητεύεται μα δεν παραδίδεται, ελπίζει, φιλοσοφεί.
«Η αυτογνωσία θεωρείται αμαρτία
η δικαιοσύνη αυταπάτη.
Θα μου πεις, έτσι ήταν πάντοτε.
Πίστευα, είχα την ελπίδα – ακόμα την έχω-
πώς μετά από τόσους νεκρούς
κρεματόρια, βόμβες ουρανίου
μετά από τόσο πόνο
θα μαθαίναμε.
Τίποτα δεν μάθαμε. Το στόμα μου πικρό
το δάκρυ
διαστέλλει τον θυμό, όχι για εκείνους, αυτό θα το
διαχειριζόμουν
αλλά για μένα που ενέδωσα σιωπώντας.»
Στέκει ενώπιον των ευθυνών του. Η σιωπή μέγιστο αμάρτημα.
«Αδικεί πολλάκις ου μόνον ο ποιών τι αλλά και ο μη ποιών» λέει ο Μάρκος Αυρήλιος και δείχνει να βρίσκει σύμφωνο τον ποιητή.
Εκφράζει την λαχτάρα του, την βαθύτερη επιθυμία του για γόνιμο διάλογο.
«Αυτό που επιθυμώ είναι ο γόνιμος διάλογος.
Να βγάλουμε τις μάσκες, να αποθέσουμε τα σπαθιά στο έδαφος.
Οι γύπες χόρτασαν από σάρκες.
Ας δώσουμε την ευκαιρία στα αηδόνια να τραγουδήσουν.»
Μια ποιητική συλλογή γεμάτη λυρισμό, εικόνες, ήχους. Μια ποιητική συλλογή που γαληνεύει την ψυχή, γεμάτη εξαιρετικές μεταφορές που σε ταξιδεύει, σε ξεδιψάει, σε κάνει να πιστεύεις στο ανέλπιστο, να διεκδικείς και εντέλει να αλλάζεις ζωή. Μια ποιητική συλλογή που αποθεώνει τη Γυναίκα. Είναι αυτή που μπορεί να συγχωρεί, ακόμα και να θυσιαστεί για το ύψιστο, τον Έρωτα, τη μοναδική δύναμη που μπορεί να εξανθρωπίσει τον άνθρωπο, να τον βγάλει από τα συλλογικά του αδιέξοδα.
Η Γυναίκα σε αυτήν την ποιητική συλλογή λαμβάνει σάρκα και οστά, γίνεται Ήλιος, γίνεται φως, γίνεται Παναγία, ακούει στο όνομα Μαρία.
«Να σε αγγίζω και να πέφτει στα χέρια μου η αγνότητα.
Να σε μυρίζω και να ελευθερώνεται θυμωμένος ο λίβας.
Να σε γεύομαι και να σουρουπώνουν τα χείλη μου.
Να σε ακούω και να τρίζει το στήθος σαν κατάρτι.
Να σε βλέπω και να γεμίζουν οι δεξαμενές της νοσταλγίας.»
Ο Γιώργος Λίλλης για μια ακόμη φορά με τον «Αρλεκίνο» του μας παραδίδει μαθήματα υψηλής ποίησης, της μόνης που μπορεί τον άνθρωπο μέσα μας να αφυπνίσει.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
“Άξιζε…” της Νίτσας Λουλέ: μια ζωή και μια εποχή μέσα από γράμματα
Ρεπορτάζ: Ελένη Γκίκα // “Είναι δικά σου”, μου είπε η μάνα μου, η κυρά Μαρία, ένα πρωί πριν από τρία χρόνια και μου έδωσε στο χέρι μια τσάντα. “Εγώ τα έμαθα απέξω. Τα διάβασα και τα ξαναδιάβασα. Είναι
Περισσότερα -
Ένα διπλό παιχνίδι για γερά νεύρα
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Camilla Lackberg «Θάρρος ή αλήθεια», Μετάφραση: Αγγελική Νάτση, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 112 Αυτή τη φορά, η συγγραφέας που έκανε διάσημη τη γενέθλια πόλη της, ένα ψαροχώρι, τη Φιελμπάκα και καθιέρωσε τη σκανδιναβική αστυνομική
Περισσότερα -
ΕΞΩ-ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Η ζωή εν τάφω, ΙI
Γράφει η Αγγελική Κώττη // «Για να χρονολογήσεις τα αγάλματα πρέπει να τα χαϊδέψεις» έλεγε ο πρόσφατα εκλιπών Δάσκαλος Γιώργος Δεσπίνης. Εν μέρει κυριολεκτούσε. Εν μέρει, υπονοούσε πως πρέπει να αποκτήσεις μαζί τους σχεδόν σαρκική οικειότητα, να τα παρατηρήσεις,
Περισσότερα -
Μίλησε, παρελθόν
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος // «Γραφικός χαρακτήρας» του Νίκου Παναγιωτόπουλου, σελ. 184, Εκδ. Μεταίχμιο Μια παλιά ρωσική παροιμία λέει πως «το μόνο σίγουρο είναι το μέλλον, το παρελθόν μεταβάλλεται». Υπήρξε αυτό που ζήσαμε; Ναι, αλλά η μνήμη όταν
Περισσότερα -
Ήθη και έθιμα του κρητικού γάμου στους Λάκκους Κυδωνίας τον 19ο αιώνα
Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης // Κωνσταντίνου Φουρναράκη: «Το ποίημα του Χατζημιχάλη Γιάνναρη, Γάμος κρητικός εις Λάκκους Κυδωνίας 1864», Χανιά 2018. Υπήρξε αθλητής ο Ελευθέριος Βενιζέλος; Τι σχέση έχει με τις διαβατήριες τελετές της αρχαιότητας ένας κρητικός γάμος;
Περισσότερα -
✩ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Ελληνική πεζογραφία: Ρέα Γαλανάκη «Διηγήματα», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 176 Έντεκα διηγήματα, έντεκα διαφορετικές ματιές στην πραγματικότητα και τον μύθο, στα αισθήματα και τα πάθη, στο όνειρο ή την τιμωρία, στα σύνορα μνήμης
Περισσότερα -
Δύο ποιήματα
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μαρκογιάννης // “Από την ποιητική συλλογή Ίχνη Φωτός (εκδόσεις Βακχικόν)”. Προορισμός Το ξέρω κουράστηκες… Θέλεις απλώς να κοιμηθείς έναν ύπνο δίχως όνειρα. Δίχως εφιάλτες… Αόρατος αν μπορούσες θα γινόσουν.
Περισσότερα
