Fractal
Home / ΙΣΤΟΡΙΑ / Ο Άρης κάνει ακόμη πόλεμο! (Μέρος Α’)
17/06/2015, 12:03 πμ

Ο Άρης κάνει ακόμη πόλεμο! (Μέρος Α’)

του Τάκη Κατσιμάρδου //

 

Aris_Velouxiotis

 

«Ό,τι συμφέρει το λαό πρέπει να συμφέρει και το κόμμα. Με αυτή τη βάση δεν θα βγούμε ποτέ μπερδεμένοι…»

(Άρης Βελουχιώτης)

 

Εβδομήντα χρόνια συμπληρώνονται από τον τραγικό χαμό του Άρη . Στο μεταξύ ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ έχει εδραιωθεί ως θρύλος και εθνικο-απελευθερωτικό σύμβολο. Έτσι, όπως συχνά συμβαίνει στην ιστορία, διαφορετικές εποχές τροφοδοτούν τα ηρωικά πρόσωπα συνεχώς και με δικά τους μηνύματα.

Το ίδιο επαναλαμβάνεται και σήμερα, όπως δείχνουν πολυάριθμες εκδηλώσεις αυτή την περίοδο στην επέτειο της θυσίας του Βελουχιώτη.

Το μεγαλείο και η τραγωδία του Άρη (Θανάσης Κλάρας) – τραγωδία και μεγαλείο της Εθνικής Αντίστασης και του λαού τις μεταπολεμικές δεκαετίες – έχουν περιγραφεί αναλυτικά από ιστορικούς και μη. Θαυμαστές και εχθρούς.

Από ιστορική άποψη σχεδόν όλα είναι γνωστά γύρω από το θάνατό του το βράδυ της 15ης προς τη 16η Ιουνίου 1945. Το ίδιο οι τελευταίες μέρες του, μαζί με την αποτρόπαιη δημόσια επίδειξη των κομμένου κεφαλιού του στα Τρίκαλα τα επόμενα κανιβαλικά εικοσιτετράωρα (18- 20 Ιουνίου).

Το δυσπρόσιτο σημείο στο φαράγγι του Φάγγου στη Μεσούντα Άρτας, όπου έπεσε, διωκόμενος τότε απ΄ όλους αποκηρυγμένος από το Κόμμα του το ίδιο ως προδότης, έχει αναδειχθεί εδώ και καιρό ιστορικό μνημείο.

Αν και οι περιγραφές για τις ακριβείς συνθήκες του θανάτου του εμφανίζουν μεταξύ τους μερικές διαφορές δεν υπάρχουν κρίσιμα ερωτηματικά . Δεν συμπίπτουν, βεβαίως, αν αυτοκτόνησε με το πιστόλι του ή με χειροβομβίδα του Τζαβέλα – το πρωτοπαλίκαρο που τον συνόδευσε ως το φανοστάτη των Τρικάλων!

Για το γεγονός της αυτοκτονίας και την έκρηξη της χειροβομβίδας όλες οι μαρτυρίες και πηγές συμφωνούν.

Ο Άρης αυτοπυροβολήθηκε. Ύστερα τράβηξε την περόνη της χειροβομβίδας δίπλα του ο Τζαβέλας και βάδισαν μαζί στο θάνατο. Οι ήρωες δεν ηττώνται, δεν παραδίδονται. Αυτοκαταστρέφονται ή δολοφονούνται, όπως έχει αποδοθεί μ΄ επικό τρόπο η συγκεκριμένη επιλογή.

 

Με τον Σαράφη στα ελεύθερα Γιάννενα.

Με τον Σαράφη στα ελεύθερα Γιάννενα.

 

Ο “δήμιος του λαού”

Μόνο οι στρατιωτικές και κρατικές αρχές της εποχής για να εξάρουν το «κατόρθωμα» της 16ης Ιουνίου 1945, όταν βρήκαν τα πτώματα, είδαν τότε σκληρές μάχες εκ του συστάδην με το «δήμιο του λαού» και τον «αρχιληστή». Γράφτηκαν εκείνο τον καιρό και αργότερα αμέτρητες αθλιότητες στο πλαίσιο της αντικομουνιστικής υστερίας, μερικές από τις οποίες επαναλαμβάνονται κατά καιρούς. Αλλά κανείς, πια, δεν τους δίνει σημασία…

Τόσο οι αντιΕΑΜικές, όσο και οι ΕΑΜικές εφημερίδες κινούνταν στο πλαίσιο του …υπερκομματικού συνθήματος «ούτε γουλιά νερό, ούτε μπουκιά ψωμί στον Αρη!» (κωδικοποίηση της εσωκομματικής εντολής μετά την καταγγελία του ΚΚΕ για την “προδοσία” του Βελουχιώτη) . Κυνηγημένος και απομονωμένος από παντού βαδίζει συνειδητά προς το θάνατο και την ιστορία. Οι πολίτες καταπονημένοι και εξουθενωμένοι από τον πόλεμο και τα όσα ακολούθησαν αμέσως μετά επιθυμούν την ειρήνευση. Πολλών η καρδιά βρίσκεται με το μέρος του Αρη, ο οποίος μετά τη Βάρκιζα (Φεβρουάριος 1945) δεν καταθέτει τα όπλα και θέλει να δημιουργήσει το Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας – το νέο ΕΑΜ ή αντάρτικο. Μένει πιστός στον όρκο του αντάρτη του ΕΛΑΣ να μην παραδώσει τα όπλα «μέχρι να γίνει ο λαός νοικοκύρης στον τόπο του». Αλλά οι καθημερινές ανάγκες σ΄ άλλα ωθούν το λαό…

 

aris2

Από την ιστορική ομιλία στην απελευθερωμένη Λαμία.

Από την ιστορική ομιλία στην απελευθερωμένη Λαμία.

 

Αδύνατο των αδυνάτων

Το άγγελμα από το σκοτωμό του συγκλονίζει. Απεσταλμένος δημοσιογράφος στη γενέτειρα του Άρη (Λαμία) δίνει μια συνταρακτική εικόνα: «Είδα με τα μάτια μου ανθρώπους να κλαίνε για τον Άρη. Είδα φωτογραφίες του βαλμένες στα εικονίσματα. Άκουσα γυναίκες και γριούλες να καταριούνται τους φονείς του και να τον αποκαλούν Άγιο. Άκουσα πολλούς να ελπίζουνε ότι δεν πέθανε. Σήμερα που δημοσιεύτηκαν οι φωτογραφίες με τα κρεμασμένα κεφάλια, πένθος απλώθηκε σε όλα τα πρόσωπα…»

Αλλά το λαϊκό παλμό θα «πιάσει» ο σύντροφός του λογοτέχνης Γ. Κοτζιούλας,, ένα χρόνο αργότερα στο πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε για τον Άρη:

«Κοντεύει να κλείσει πια ένας χρόνος από τότε που μαθεύτηκε ο σκοτωμός του Άρη.

Στην αρχή κανένας δε θέλησε να πιστέψει το απαίσιο μαντάτο. Για βδομάδες και μήνες έλεγαν πως θα ήταν ψέμα, θα είχε γίνει λάθος. Ισως επίτηδες το έγραψαν οι φημερίδες για να κρύψουν τη διαφυγή του στο εξωτερικό ή κάτι τέτοιο. Ήταν των αδυνάτων αδύνατο να σκοτωθεί ο Άρης, ο πρωτοστάτης της ανταρτοσύνης. Τόσο πολύ τον είχε πιστέψει ο λαός, είχε συνδέσει τ’ όνομά του με την ιδέα της παλικαριάς, με το μεγαλείο του αγώνα.

Και όμως το φριχτό μήνυμα επιβεβαιώθηκε με τον καιρό. Ήταν αλήθεια: ο Άρης είχε σκοτωθεί! Το είπαν άνθρωποι που πολέμησαν ως τα τελευταία μαζί του. Άλλοι είχαν ιδεί με τα μάτια τους το κομμένο κεφάλι του. Και όλοι πια άρχισαν να δέχονται το θάνατό του σαν ένα γεγονός. Μονάχα λίγοι πιστοί, φανατικοί λάτρες του, που τον γνώρισαν από κοντά, ή τον άκουγαν από μακρυά, μόνο αυτοί δεν εννοούν ακόμα να το παραδεχτούν. Γι’ αυτούς ο Άρης ζει ακόμα. Οι ήρωες, οι υπεράνθρωποι δεν πεθαίνουν σαν τους άλλους ανθρώπους.

Στο μεταξύ, γύρω από το πρόσωπο του σκοτωμένου αρχηγού άναψε μια φοβερή πολεμική από μέρος της αντίδρασης που, για να πούμε το σωστό, πάντα τον είχε καρφί στο μάτι της τον Άρη. Πόσα δεν έγραψαν με φαρμακερό μελάνι, πόσα δεν αλύχτησαν γι’ αυτόν οι εχτροί του, κι όταν ακόμα ζούσε κι ύστερα απ’ το θάνατο του. Συγκεντρώνουν απάνω του τα πυρά, γιατί ξέρουν πως αυτός αντιπροσώπευε την επανάσταση καλύτερα από κάθε άλλον, σαν αρχηγός του λαϊκού στρατού μας στα βουνά.

Οι φίλοι τον λατρεύουν. Οι αντίπαλοι τον αναθεματίζουν. Τ’ όνομά του απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα και δεν πρόκειται να σβήσει ποτέ. Τον ξέρουν γέροι και παιδιά, έγινε το θιάμασμα των γυναικών. Έκανε τόσους ανθρώπους να δακρύσουν, από χαρά, από συγκίνηση, από περηφάνια. Και οι αντίθετοι τον παρουσιάζουν σαν άσπλαχνο κακούργο, σαν έναν ματοβαμμένο αρχιληστή. Το μίσος κ’ η χολή τους δεν ξεθύμαναν ούτε με το θάνατό του…

( Από τον πρόλογο του Γ. Κοτζιούλα στις αναμνήσεις του “Οταν ήμουν με τον Αρη”)

 

Με μαυροσκούφηδες στην Πελοπόννησο.

Με μαυροσκούφηδες στην Πελοπόννησο.

 

Αλλά και εχθροί του που γλεντούν με την αναγγελία του θανάτου, αναρωτιούνται ρητορικά, απηχώντας αυτή ακριβώς τη λαϊκή αίσθηση: «Το σκότωσαν; Είναι αλήθεια; Ο κοσμάκης δεν θέλει να το πιστέψη. Το έχει ακούσει πολλές φορές… »

Το συνηθισμένο επικήδειο “αθάνατος” για τον Άρη δεν είναι ένα τυπικό μεταθανάτιο επίθετο, όπως δείχνουν εφτά ολόκληρες δεκαετίες από τότε.

 

Στην απελευθέρωση της Πάτρας με τον Π. Κανελλόπουλο.

Στην απελευθέρωση της Πάτρας με τον Π. Κανελλόπουλο.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top