Fractal

Αργύρης Κουνάδης: «Παίζοντας» με τα μουσικά είδη

Γράφει η Βάσω Κιούση //

 

 

Σχετική εικόναO Αργύρης Κουνάδης γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη τον Φεβρουάριο του 1924. Ερχόμενος στην Αθήνα σπούδασε πιάνο με τους Δ. Μαρή και Σ. Φαραντάτο στο Ωδείο Αθηνών. Μαθήτευσε κοντά στον Γιάννη Α. Παπαϊωάννου στο Ελληνικό Ωδείο από τον οποίο πήρε μαθήματα θεωρητικών και σύνθεσης.

 

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής δραστηριοποιήθηκε στην ΕΠΟΝ και το 1943 έγραψε τον πρώτο ύμνο της οργάνωσης σε στίχους Γιώργου Τσαπόγα. Συνελήφθη για τη δράση του και κλείστηκε στις φυλακές της Καλλιθέας. Εκεί, για καλή του τύχη, ήταν διοικητής ένας ιταλός μουσικός, που μόλις έμαθε ότι ο Κουνάδης είναι μουσικός, φρόντισε να τον απελευθερώσει κρυφά τρεις μέρες μετά τη σύλληψή του. Στη συνέχεια έλαβε υποτροφία από το Ι.Κ.Υ. (1958), και συνέχισε τις σπουδές του στη πόλη Φράιμπουργκ της Γερμανίας απ’ όπου πήρε πτυχίο διευθυντού ορχήστρας. Από το 1950 συνεργάστηκε με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλούς Μάνου μαζί με τον Μ. Χατζιδάκι και τον Μ. Θεοδωράκη. Το 1951 συνέπραξε με την ΚΟΑ ως σολίστ ενώ παράλληλα συνέθεσε μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Με υποτροφίες της ελληνικής και της γερμανικής κυβέρνησης πήγε το 1958 στη Γερμανία, όπου συνέχισε τις σπουδές του στην Ανώτατη Μουσική Σχολή του Φράιμπουργκ.

Μετά την αποκήρυξη του πρώιμου έργου, στρέφει το μουσικό του βλέμμα στο ατονικό, το δωδεκάφθογγο, το σειραϊκό και το αλεατορικό σύστημα, επιλέγοντας μια υπερμοντέρνα μουσική τεχνοτροπία βυζαντινής αυστηρότητας, η οποία δίνει έμφαση στον μελοποιημένο λόγο και το δραματικό στοιχείο, που μεταφέρονται ακόμη και στα καθαρώς συμφωνικά του έργα. Ο έμφυτος λυρισμός του, ωστόσο, παραμένει όπως και η πεποίθησή του ότι «η τέχνη πρέπει να συνεχίζει την παράδοση με σύγχρονα μέσα».

Ήταν από τους πρώτους συνθέτες που έδειξε ενδιαφέρον για το ρεμπέτικο τραγούδι, που επηρέασε τα πρώτα του έργα. Το ρεμπέτικο μαζί με τη μουσική των Μπάρτοκ και Στραβίνσκι επηρέασαν βαθιά τα πρώτα έργα του, της περιόδου 1949 – 1957, τα περισσότερα από τα οποία, αργότερα αποκήρυξε. Ο ίδιος ο συνθέτης διέσωσε από εκείνη την περίοδο τέσσερα έργα, τα Σχέδια για ένα καλοκαίρι (6 ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη, για βαρύτονο και πιάνο, 1949), Μουσικές στιγμές (για βιολί και πιάνο, 1949-50), Συμφωνιέτα σε μι με πιάνο obligato και Απόσπασμα από τον θρήνο της Αντιγόνης του Σοφοκλή (για γυναικεία φωνή και 5 πνευστά, 1956). Το 1961 έλαβε μέρος στον Διεθνή διαγωνισμό της Εταιρίας Σύγχρονης Μουσικής στη Κολωνία με επιτυχία.

Δύο χρόνια μετά ανέλαβε καθηγητής της μουσικής στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Φράιμπουργκ. Το 1967 έλαβε μέρος στον Διεθνή Διαγωνισμό Μουσικής στο Αμβούργο.

Κατά το αμέσως επόμενο διάστημα 1967-1973 διεύθυνε όλα τα προγράμματα «Βίβα Μούζικα» της ίδιας της Σχολής.

Το 1972 εκλέχτηκε καθηγητής στην Ανώτατη Μουσική Σχολή του Φράιμπουργκ. Έγραψε πολλά είδη κλασσικής μουσικής όπως μουσική δωματίου, μουσική για όπερες, αλλά και μουσική για θέατρο και κινηματογράφο (σε περισσότερες από δέκα ταινίες), καθώς και την μουσική σύνθεση πολλών ελληνικών τραγουδιών των δεκαετιών του 1970 και 1980.

 

Μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη

 

Από το σύνολο των έργων του, ξεχωρίζουν το «Χορικό» για συμφωνική ορχήστρα, τα «Ετεροφωνικά ιδιόμελα» για συμφωνική επίσης ορχήστρα, «Κουϊντέτο για πνευστά», «Κουαρτέτο για έγχορδα» κ.ά.. Επίσης όπερες: «Το λαστιχένιο φέρετρο», «Τα μαγεμένα αναλόγια», «Απόδραση», «Τειρεσίας», «Βάκχαι» κ.ά.

Τα περισσότερα έργα του Α. Κουνάδη, μέχρι το 1980, είχαν παιχτεί σ΄ όλες τις χώρες της Δ. Ευρώπης, καθώς επίσης και στις ΗΠΑ, Καναδά Αργεντινή, Βραζιλία, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ισραήλ, Πολωνία, Ρουμανία , Γιουγκοσλαβία και βέβαια στην Ελλάδα, τόσο στην Εθνική Λυρική Σκηνή όσο και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, κ.α.

Το Χορικόν (1958) ήταν το πρώτο ελληνικό έργο που παίχτηκε στις εκδηλώσεις της Εταιρείας Σύγχρονης Μουσικής (IGNM – SIMC) στην Κολωνία το 1959 και το πρώτο ελληνικό έργο που παίχτηκε από την Φιλαρμονική του Βερολίνου με διευθυντή ορχήστρας τον W. Fortner (1961).

Από τα ελληνικά τραγούδια, που έγραψε τη μουσική, ξεχωρίζουν περισσότερο το ωραίο θαλασσινό τραγούδι «Όρτσα τα πανιά», με τους αλληγορικούς στίχους των ψυχικών δυνάμεων της ελευθερίας, «Στη πλατεία Αβησσυνίας» και το «do you like the Greece» που απέδωσε σε πρώτη εκτέλεση ο Α. Καλογιάννης, «Δεν περισσεύει υπομονή» με την ξεχωριστή ερμηνεία της Σωτηρίας Μπέλλου και η «Λατέρνα» που την τραγούδησε η Ελένη Βιτάλη.

 

Μουσική για κινηματογράφο

1. Ουρανός (1962)

2. Αντιγόνη (1961)

3. Eroica (1960)

4. Της νύχτας τα καμώματα (1957)

5. Κυριακάτικοι ήρωες (1956)

6. Το κορίτσι με τα μαύρα (1956)

7. Θυσία της μάνας (1956)

8. Τζο ο τρομερός (1955)

9. Το ποντικάκι (Το κορίτσι με τα λουλούδια) (1954)

10. Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται (ταινία) (1953)

11. Ο πύργος των ιπποτών (1952)

 

Ο Αργύρης Κουνάδης μαζί με τον Βαγγέλη Γκούφα και την Ελένη Βιτάλη

 

Ο Α. Κουνάδης ομιλούσε επίσης Γερμανικά, Αγγλικά και Γαλλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος της πόλης Φράιμπουργκ της Γερμανίας.

Η νόσος του Πάρκινσον, που τον ταλαιπωρούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, του στέρησε χαρές, όπως να παραστεί στην τιμητική εκδήλωση του Μεγάρου Μουσικής το 2006, αλλά δεν στάθηκε ικανή να τον απομακρύνει από τη μεγάλη του αγάπη στη μουσική. Ο Αργύρης Κουνάδης πέθανε στις 22 Νοεμβρίου 2011, στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top