Fractal
Home / ΣΙΝΕΜΑ / «Ο κόσμος του χθες»
17/05/2017, 12:14 μμ

«Ο κόσμος του χθες»

Γράφει ο Δημήτρης Κιαχίδης //

 

 

«Πριν τη χαραυγή» (Στέφαν Τσβάιχ: Aποχαιρετισμός στην Ευρώπη)

Σκηνοθεσία: Μαρία Σράντερ

Σενάριο: Μαρία Σράντερ,  Γιάν  Σιόμπουργκ

Ερμηνείες: Γιόζεφ Χάντερ (Στέφαν Τσβάιγκ), Αένε Σβαρτζ (Λότε Τσβάιγκ), Μπάρμπαρα Σούκοβα (Φριντερίκε Τσβάιγκ)

 

(Μία επισήμανση: προτιμήθηκε η μετάφραση του γερμανόφωνου τίτλου της ταινίας και το σημαντικότερο, η ορθή εκφορά του επωνύμου του συγγραφέα που είναι Τσβάιγκ και όχι Τσβάιχ όπως εσφαλμένα έχει επικρατήσει σ’ όλες τις ελληνικές μεταφράσεις, παραμένοντας ανεξήγητο φαινόμενο)

 

 

Μία από τις σπουδαιότερες φωνές της γερμανόφωνης λογοτεχνίας ήταν ο εβραϊκής καταγωγής Αυστριακός Στέφαν Τσβάιγκ. Γεννημένος το 1881 από  μεγαλοαστική οικογένεια, με υψηλού επιπέδου σπουδές, ενεργός λογοτεχνικά από φοιτητής, με έργο μεγάλο σε όγκο που χαρακτηρίζεται από απλότητα, ανθρωπισμό, αμεσότητα και ρομαντισμό, μεταφρασμένος σε πολλές γλώσσες και με εκατομμύρια πωλήσεις, φιλειρηνιστής ήδη από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο (χαρακτηριστική η αλληλογραφία του με τον Γάλλο συγγραφέα Ρομέν Ρολάν).

Οραματιζόταν μία ενωμένη Ευρώπη του πνεύματος μακριά από την πολιτική και σίγουρα θα έφριττε μπροστά στην εικόνα αυτού του  οικονομικού μορφώματος που ονομάζεται Ευρωπαϊκή  Ένωση.

Όχι μόνο εξ’ αιτίας της εβραϊκής καταγωγής του αλλά και του φιλειρηνικού πνεύματος του, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία και κατ’ επέκταση στην Αυστρία, αυτοεξορίστηκε μαζί με την πρώην γραμματέα του και νυν δεύτερη  σύζυγό του Λότε-κατά πολύ νεώτερη του-  πρώτα στην Αγγλία και στη συνέχεια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ελπίζοντας να βρει μία καινούργια πατρίδα στην Βραζιλία θεωρώντας την χώρα πρότυπο όπου συνυπήρχαν άτομα διαφορετικών φυλών και αντιλήψεων.

Ακριβώς στα χρόνια της εξορίας και διαρθρωμένη σε πέντε κεφάλαια εκτείνεται η ταινία της Μαρίας Σράντερ. Στο πρώτο μέρος βλέπουμε τον Τσβάιγκ στο Ρίο το 1936,στο παγκόσμιο συνέδριο λογοτεχνών. Αν και θα δεχτεί  πιέσεις θα αρνηθεί να πάρει σαφή θέση εναντίον του καθεστώτος στη Γερμανία πιστεύοντας ότι για να εκφέρεις άποψη πρέπει να διακινδυνεύεις ,  και όχι όντας στην ασφάλεια μιας μακρινής χώρας. Στο δεύτερο μέρος βρίσκουμε τους Τσβάιγκ να περιφέρονται στην επαρχία Μπαϊα, το 1941, μέσα στην αφόρητη ζέστη και να πρέπει να υποστούν τη γραφική υποδοχή  ενός επαρχιακού δημάρχου. Από εκεί στην παγωμένη Νέα Υόρκη όπου η Φριντερίκε, η πρώτη σύζυγος του συγγραφέα θα του δώσει μία λεπτομερή αναφορά των γεγονότων στην πατρίδα. Πάλι  πίσω στη Βραζιλία, στην Πετρέπολη για τα γενέθλια του συγγραφέα και ο επίλογος θα έρθει στις 22 Φεβρουαρίου 1942 με την αυτοκτονία του ζεύγους. Μ’ αυτήν την αποσπασματική, λογοτεχνική κατά κάποιον τρόπο, αφήγηση η σκηνοθέτις και σεναριογράφος, δίνοντας λίγη προσοχή στη διαδικασία της γραφής, καταφέρνει να σχηματίσει το πορτρέτο του ανθρώπου Τσβάιγκ με όλα τα πιστεύω του: τον ανθρωπισμό του, την αγωνία για την παλιά πατρίδα και τους φίλους του, τη μάταιη ουσιαστικά, ελπίδα για την εύρεση μιας καινούργιας στο πρόσωπο της Βραζιλίας, την τραγική επίγνωση ότι τίποτε πια δεν θα είναι όπως παλιά, γεγονός που θα τον οδηγήσει να μην περιμένει ”να δει την χαραυγή” όπως ευχόταν στους φίλους του στο αποχαιρετιστήριο σημείωμά του  Παράλληλα η Σράντερ δομεί τους χαρακτήρες των δύο γυναικών της ζωής του: της δυναμικής Φριντερίκε, και της χαμηλότονης, αλλά ολοκληρωτικά αφιερωμένης στον συγγραφέα Λότε.

 

Κάποια προβλήματα από άποψη κινηματογραφικού ρυθμού παραβλέπονται χάρη σε μία εικαστικά άψογη ταινία, με πειστική αναπαράσταση της εποχής σε κάθε επίπεδο, με ολοκληρωμένες ερμηνείες και βέβαια με συγκλονιστικό θέμα και κατά κάποιο τρόπο επίκαιρο, αναλογιζόμενοι την κατάσταση στη σύγχρονη Ευρώπη. 7,5/10

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top