Fractal

Μπορώ να κάνω αποσχολειοποίηση της ζωής μου;

Του Νίκου Τσούλια //

 

Μιλάνο, 3ο Γενικό Λύκειο Ζωγράφου, με την Έλενα και τη Μαρία

 

Για έναν εκπαιδευτικό το εν λόγω ερώτημα είναι αρκετά προκλητικό. Γιατί εκτός της δυνατότητας ή μη για την υλοποίηση αυτού του ερωτήματος δεν ξέρει αν πρέπει να το κάνει συνειδητά ή να αφήσει το χρόνο να έχει τον πρώτο λόγο. Εδώ πρόκειται για το γνωστό ζήτημα που έχει διπλή όψη α) να κόβεις τις ρίζες του παρελθόντος για να μπορείς να γυρίζεις σελίδα στη ζωή σου και να συμμετέχεις ολοκληρωτικά στη δημιουργία του μέλλοντός σου αφήνοντας πίσω τα βαρίδια του χθες ή να διατηρείς τα ερείσματά σου που έχεις χτίσει για να έχεις ένα λιγότερο αβέβαιο μέλλον;

      Και συνήθως η λύση προσφέρεται στη γνωστή μέθοδο της μεσότητας του Αριστοτέλη – αλλά τι σημαίνει αυτό για κάθε περίπτωση είναι άλυτο πρόβλημα. Και είναι καλύτερο που συμβαίνει αυτό, γιατί πρόκειται για την άσκηση της ζωής και για την καλλιέργεια του εαυτού μας˙ αλλιώς η πορεία μας στην κόσμο θα ήταν και γι’ αυτό το λόγο ανούσια.

      Όταν όμως σχεδόν όλη η συνειδητοποιημένη ζωή σου είναι ζυμωμένη με την έννοια του σχολείου, από τα πρώτα σου χρόνια στο Δημοτικό μέχρι την αφυπηρέτησή σου, πώς μπορείς να επινοήσεις μια άλλη πορεία σου – γιατί περί αυτού τελικά πρόκειται: για τον τρόπο της ζωής σου, για την ερμηνεία της πραγματικότητας, για το πώς βλέπεις τον κόσμο και τον εαυτό σου.

      Μερικές κινήσεις μπορείς να τις κάνεις, γιατί το απαιτεί η λειτουργικότητα της καθημερινότητάς σου. Το γραφείο σου θα αλλάξει όψη. Εκεί που κυριαρχείτο από γραπτά και εργασίες μαθητών, από σχολικά και παράπλευρα των σχολικών βιβλία και από τις δικές σου σημειώσεις, τώρα αυτά θα βρουν μια γωνιά όλα μαζί για να αποτελούν έναν συνεκτικό πυρήνα σχολικής θύμησης. Και η απόκεντρη τοποθέτησή τους δεν έχει να κάνει με κάποια περιφρόνησή τους ή περιθωριοποίησή τους αλλά με ένα παιχνίδι μνήμης και νοσταλγίας, ένα παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού… Γιατί ποιος δεν χαίρεται όταν «βρίσκει» και σκαλίζει μετά από χρόνια απτά σημεία που σε ταξιδεύουν σε θύμησες όμορφες, γιατί μόνο και μόνο είναι πάντα προς της νιότης τις χαμένες πατρίδες;

      Θα μετασχηματιστούν και τα διαβάσματά μου και τα γραψίματά μου. Δεν θα διαβάζω τώρα τα παράλληλα της επιστήμης μου βιβλία, εκείνα που μου έδιναν επιστημονική και παιδαγωγική ανανέωση. Τώρα θα έλθουν στο προσκήνιο βιβλία επιστημών και φιλοσοφίας – όχι η λογοτεχνία θα συνεχίσει κανονικά το ταξίδι της αφού πάντα ήταν ο συνοδοιπόρος μου από τα φοιτητικά χρόνια. Σε αυτήν άλλωστε όφειλα τον όμορφο πυρήνα του όποιου μορφωτικού πλούτου παρουσίαζα στην εκπαιδευτική μου διαδρομή, που τόσο πολύ με ενίσχυε στης σχολικής αίθουσας τις νοητικές και στοχαστικές επινοήσεις αλλά και στων γενικών συνελεύσεων και στων συνεδρίων τις πολλαπλές απαιτήσεις δίνοντάς μου εκείνο το πνευματικό υλικό που δεν θα επέτρεπε ποτέ να γίνει ο λόγος μου ξύλινος αλλά και να αποδεικνύω ότι ο συνδικαλιστής της εκπαίδευσης δεν είναι αυτός που λένε τα ισχυρά στερεότυπα και οι εύκολες προκαταλήψεις…

      Ίσως το πεδίο που θα παίξει τον πιο σημαντικό ρόλο στην μετεξέλιξη της ζωής μου να είναι οι παρέες μου. Αν αυτές παραμείνουν οι ίδιες με εκείνες της εκπαιδευτικής / σχολικής διαδρομής μου, θα είναι κυρίως η βαριά σκιά του χρόνου που θα αλλάζει τις χθεσινές εικόνες. Αν όμως οι παρέες αλλάξουν έστω και εν μέρει, τότε η ίδια η καθημερινότητα θα έχει μεταλλαχθεί και θα μεταμορφωθώ χωρίς να το καταλάβω, χωρίς να το επιδιώξω.

      Βέβαια η έλλειψη μαθητών και η σταδιακή συνειδητοποίησή της ίσως είναι το πιο ανατρεπτικό πεδίο για τη μετεξέλιξή μου. Όσο έβλεπα γύρω μου ενεργούς μαθητές και ενεργές μαθήτριες ένιωθα τη ζωντάνια της εκπαιδευτικής μου φυσιογνωμίας – ένιωθα ότι όποια συζήτηση και αν έκανα μαζί τους, θα ήταν προέκταση της αίθουσας και του σχολείου, θα ήταν η επιβεβαίωση του ρόλου μου ως εκπαιδευτικού και μόνο. Τώρα που αρχίζουν οι σχετικές συζητήσεις να έχουν λιγότερη σχέση με τη σχολική αίθουσα, η ροή των μετασχηματισμών έχει περισσότερη κίνηση και η παραδοσιακή κοίτη αποκτά άλλα παράλληλα ρεύματα…

      Η αποσχολειοποίηση έρχεται ούτως ή άλλως από την ίδια τη ζωή, και είναι μια πρόκληση να παίζεις με τους μετασχηματισμούς που φέρνει η πορεία του χρόνου. Είναι οι μεταμορφώσεις σου άλλωστε εκείνες που ανανεώνουν τη ροή των πραγμάτων σου, την ίδια την εξέλιξη του εαυτού σου. Και η αποσχολειοποίηση μπορεί να προκαλεί συναισθηματικούς κραδασμούς αλλά είναι βέβαιο ότι είναι η πιο σοβαρή περίπτωση μετασχηματισμού στη ζωή ενός εκπαιδευτικού – και δεν μπορεί παρά να συμμετάσχει ενεργητικά μαζί με τις ταλαντεύσεις του και τις αμφιβολίες του, με τις παλινδρομήσεις του και με τους αυτοσχεδιασμούς του…

Στο CERN με το 3ο Γενικό Λύκειο Ζωγράφου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top