Fractal

Η χαρτογράφηση του εαυτού ή του Χάους

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Είναι ένα σύμπαν μέσα στο κεφάλι μας. Και είναι και ένα καινούργιο βιβλίο που επαληθεύει την εξίσωση επακριβώς. Είναι το μυθιστορηματικό χρονικό μιας ψυχανάλυσης. Οι «συμβαλλόμενοι», η ψυχαναλύτρια και ο συγγραφέας ψυχαναλυόμενος, σε ένα διάστημα μιας δεκαετίας, συναντούνται στο ίδιο δωμάτιο, κάθονται στην ίδια πολυθρόνα και στο ίδιο ντιβάνι και κάνουν μαζί σχεδόν τον γύρο της γης: ευρωπαίοι, αμερικανοί, αφρικανοί κι ασιάτες, επιστήμονες κι εργάτες, άνδρες και γυναίκες, από τις φυλακές της Μόσχας ή από ένα σαλόνι στη Βόνη, από ένα νεκροταφείο στη Σόφια ή από ένα παζάρι στη Σριναγκάρ, ένα πρωί στο Μιλάνο ή το απόγευμα από το Σαντιάγο, με γαζούλα τις λέξεις προσπαθούν να λύσουν το παρόμοιο αίνιγμα, να θεραπεύσουν το αρχετυπικό τραύμα, με μια γάτα να μπαινοβγαίνει ανάμεσα με ένα χαμόγελο- κλειδί σαν την γάτα του Τσέσαϊρ. Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Μισέλ Φάις στη χώρα των Τραυμάτων φαίνεται να το γνωρίζει καλά.

 

«Από το Πουθενά» του Μισέλ Φάις. Εκδ. Πατάκη, σελ. 211

 

fise

 

«Βάλε σ’ έναν άνθρωπο μια μάσκα και θα σου πει όλη την αλήθεια. Αν μιλήσει με γυμνό το πρόσωπο, τα περισσότερα που θα σου πει θα είναι ψέματα» [Όσκαρ Ουάιλντ]

Παρ’ ότι η σύγχρονη ψυχανάλυση δεν μοιάζει να το ενστερνίζεται πλήρως, εντούτοις κάθε αληθινός συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του και διαθέτει βαριά σκιά, δείχνει να το γνωρίζει καλά. Και ο Μισέλ Φάις ήδη το έχει αποδείξει. Καθώς και μιαν άλλη αλήθεια, εντελώς ψυχαναλυτική αυτή τη φορά: «Ποτέ τα ίδια δεν είναι τα ίδια όταν τα ξαναλές».

Ακολουθώντας πιστά, λοιπόν, τους δυο μεθοδολογικούς τρόπους, στήνει μια συνάντηση δωματίου για μια δεκαετία, δυο φορές την εβδομάδα ανάμεσα σε έναν συγγραφέα – ψυχαναλυόμενο και την ψυχαναλύτριά του και παρεμβάλει τα χίλια προσωπεία του κάθε ανθρώπου για να «φωτογραφίσει» το πρόσωπο αυτή τη φορά.

Σε μια πρόζα που επαναλαμβάνεται, εναλλάσσεται, διανοίγεται σε απύθμενα βάθη, αντικρίζει κατάματα και κατάσαρκα ψυχικές περιπέτειες και αρχαία τραύματα, αφουγκράζεται ένα χαοτικό πλήθος φωνών απ’ όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, για να αποδείξει ότι ο κόσμος εν τέλει είναι η αυτοπροσωπογραφία μας. Ένας καθρέφτης αλλόκοτος χωρίς τον οποίο τα πιο μύχια δικά μας δεν θα ήταν για μας ούτε προσβάσιμα, ούτε ορατά.

Με εμμονικό τρόπο, πυρετικά κι ασθματικά, ανάμεσα ύπνο και ξύπνιο, σαν υπνοβάτες οι «συμβαλλόμενοι» θα προσεγγίσουν ζωή και θάνατο, φόβο και πόνο, μοναξιά και έρωτα, ονειρικό κι ανείπωτο, την προσμονή, την προδοσία και το ανέφικτο, την επιβίωση και το άλγος της ύπαρξης, το μυστήριο πένθος, την επιθυμία και την ενοχή.

fais

 

Ο Μισέλ Φάις διαχειριζόμενος αριστοτεχνικά ένα πολυφωνικό αφηγηματικό υλικό, κατορθώνει να φτάσει μέσα από υπαινικτικές, τραγικές, ειρωνικές ή κωμικές, αλληγορικές, ονειρικές, γκροτέσκο ή παράδοξες ιστορίες στον καθαρό, γυμνό, διάφανο σχεδόν εαυτό.

Λες κι ήταν απολύτως αναγκαίες όλες αυτές οι μεταμορφώσεις στο έσω δωμάτιο γι’ αυτό. Εξάλλου τα ίδια τα πρόσωπα του δράματος τ’ αναγνωρίζουν:

«Κι όλα αυτά τα κάνετε γιατί υποφέρετε από πολύ εαυτό. Είστε μπουκωμένοι από τον εαυτό σας, ξεχειλίζει, βγαίνει πια απ’ το στόμα σας, απ’ τα αυτιά σας, είστε θαμμένοι κάτω από πολύ εαυτό. Είστε-»

«Δεν ξέρετε ότι κάποτε σκάει ο εαυτός, από τον πολύ εαυτό, και τότε αναλαμβάνει ο καθόλου εαυτός;»

Στο μεταξύ, όμως, και κατά την διάρκεια της δεκαετίας έχουν γίνει οι δυο, χίλιοι δυο: εσκιμώοι και ιάπωνες, εραστές και ανταγωνιστές, φίλοι και γείτονες, άγιοι και παραβατικοί, ομοφυλόφιλοι, άστεγοι και απλοί κολυμβητές, ταξιδιώτες ή περιπατητές, Εκείνοι οι Ίδιοι. Γυμνοί και απολύτως ιάσιμοι, χαρτογραφώντας το έξω και μέσα χάος με πυξίδα την «πυρόξανθη» Μελάνη κι ένα τραγούδι νοσταλγικό. Τον μίτο σε όλον αυτό τον κυκεώνα, όπως έχει ήδη αναγνωρίσει ο συγγραφέας τον κρατάει η γάτα της ψυχαναλύτριας , αλλά και ένα τραγούδι νοσταλγικό το «Out of nowhere» που του χαρίζει τον τίτλο.

Ένα μυθιστόρημα ξεχωριστό, αριστοτεχνικό, κατακερματισμένο, σα λέγκο, μαγεμένο και μαγικό. Το αντικαθρέφτισμα στο μέσα και έξω χάος δεν είναι εύκολο, ούτε ο γύρος του κόσμου σ’ ένα δωμάτιο, ούτε οι άπειρες εναλλαγές του ενός. Αλλά και δεν υπάρχει άλλος τρόπος για το Ένα αυτό.

O συγγραφέας Μισέλ Φάις

 

Δημοσιεύθηκε στο ethnos.gr

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top