Fractal

Μικρές αλήθειες και μεγάλη νοσταλγία

Γράφει ο Φώτης Δημητρόπουλος // *

 

feggitiΣοφία Παπαχριστοφίλου «Από φεγγίτη μικρό», εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 62

 

«Από φεγγίτη μικρό» παρατηρώντας τα θύραθεν της ψυχής της η Σοφία Παπαχριστοφίλου ανακαλύπτει τη βαθύτερη ουσία της θεωρητικής προσπέλασης εμπειριών και δράσεων καθημερινής ζωής και ταυτόχρονα από τον ίδιο “μικρό φεγγίτη” αποκαλύπτει λαχτάρες και συναισθήματα του άβατου ψυχισμού της σφυρηλατημένα με τη συγκινησιακή αξία του ποιητικού λόγου. Ένας ολόκληρος κόσμος αισθητικής θέασης και ιστορικής, ισχυρότατης μάλιστα, μνήμης (Κωνσταντινούπολη), και η διάχυση ενός εσαεί ανολοκλήρωτου έρωτα συναντώνται στο “μικρό φεγγίτη”, συγκλίνουν και κλείνονται σε μορφή οργανικά, ποιητικά δεμένη, και εναρμονίζονται με τις αισθητικές και πνευματικές μυστικές αναζητήσεις τις προερχόμενες από αναρίθμητους μικρούς φεγγίτες προσώπων κλειδωμένων «δια τον φόβον» των «πολιτικών ζώων». Ευτυχώς υπάρχει ακόμη το άλας της γης που εμπιστεύεται με υπομονή και επιμονή τα μελωδικά μοτίβα της ποίησης και γενικότερα της τέχνης εναποθέτοντας σ’ αυτήν τις ελπίδες όχι μόνον της ψυχικής ευφορίας της αισθητικής απόλαυσης αλλά και του επαναπροσδιορισμού της κοινωνικής αναγκαιότητας.

Και θα χρειαστούν, ίσως, αιώνες παιδείας και εκπαιδεύσεως, για να διερευνηθεί ο ‘’μικρός φεγγίτης’’, να γίνει απέραντη πύλη αμφίδρομης και ελεύθερης διάβασης  επικοινωνίας και θέασης του ένδον και εκτός των τειχών της ψυχής μας.  Και ακριβώς προς αυτόν τον σκοπό συνεισφέρει ‘’ο μικρός φεγγίτης’’. Μία δέσμη ακτίνων εισέρχεται και φωτίζει τα ψυχικά δώματα και μία λάβα συναισθημάτων εκρήγνυται και εξέρχεται απελεύθερη από τα δεσμά του φροϋδικού πύργου id-ego-superego. Aυτά τα δεσμά σπάζει η τέχνη και στην προκειμένη περίπτωση η ποίηση. Η Σοφία  Παπαχριστοφίλου με τους στίχους της ντύνει το μικρό φεγγίτη με φως· με το φως του λόγου. Και χάρη στην ποίηση της δεν μένει απλός θεατής του δάσους των εικόνων της «Πόλης των πόλεων» αλλά  οσφραίνεται  και  αρώματα , ακούει μυστικούς ήχους και ψηλαφεί πληγές. «Πόλη του ονείρου/ και του στεναγμού/ της ιστορίας και της θύμησης/… μοναδική, πορφυρογέννητη… που μύρια  έχει να αφηγηθεί/ να κρύψει και να αποκαλύψει…» Και ταυτόχρονα από φεγγίτη μικρό ξεχύνεται και το κύμα των στιγμών που η ποιήτρια συνωθούσε και απωθούσε στις κρυφές σοφίτες του δικού της βασιλείου, της δικής της βασιλεύουσας. Με «λέξεις εύηχες, ευφάνταστες, μικρές, μακροσκελείς» σημαδεύει την ατέρμονη πορεία του Εγώ προς το Εσύ. Δυνατή η γροθιά της απουσίας του άλλου και νιώθει τη μοναξιά. «Ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον…» διαβάζουμε άλλωστε και στους πρώτους στίχους της Βίβλου. Προσμένει και ονειρεύεται τον ερχομό των ανεξίτηλων χρωμάτων που θα γεμίσουν το κενό και αγωνίζεται να οικοδομήσει το αρραγές δίδυμο των ονείρων της. ‘’Και ωκοδόμησε ο θεός τήν πλευράν…’’ συνεχίζει η Βίβλος!

Γιατί και στο Α’ μέρος της συλλογής -’’Φεύγοντας τα καΐκια’’- και στο Β’  -’’Συλλέγοντας στιγμές’’-  κυριαρχεί και οικοδομείται το ονειρικό της δίδυμο μ’ ένα βαθύτατο και οδυνηρό πάθος. Το πάθος του πόθου. Του πόθου, του ΕΡΩΤΑ,  του υποκειμένου που έχει κατακτήσει αυτοσυνειδησία, δηλαδή της ποιήτριας, προς το αντικείμενο, προς το Εσύ που στο Α’ μέρος είναι η προσωποποιημένη ‘’μοναδική εντυπωσιακή γητεύτρα’’ Πόλη και στο Β’  μέρος Εκείνος που έρχεται στα όνειρά της, Ευθύβολος Έρωτας που διαρκώς αιμορραγεί φρικτά ανολοκλήρωτος μα ανεξίτηλος. Και στα δύο μέρη επιβεβαιώνει η Παπαχριστοφίλου το Εγώ της: με την πορεία εισόδου μιας πόλης προς τον έσω κόσμο ανακαλύπτει την Ιστορία με σάρκα και οστά και με την πορεία εξόδου προς τον έξω κόσμο  αποκαλύπτει το μαγικό κλειδί της ψυχής της που σπαρταρά για τον Πλατωνικό Έρωτα -την όψη του μαγνήτη- τον πανταχού παρόντα. Και το χαρακτηρίζω Πλατωνικό με την κυριολεξία του όρου. Είναι τόσο δυνατός και κοσμογονικός ώστε η ποιήτρια παρ’ όλες τις οικείες σε όλους μας εικόνες του και εκφράσεις, τον παρουσιάζει ως γνώση από ανάμνηση ‘’Δεν σε γνώρισα κι όμως σε ονειρεύτηκα’’. Όχι μόνο ως προσμονή ή ενατένιση Ιθάκης ή ζωντανό πάθος πολλά υποσχόμενο που -φευ!- κάποτε τελειώνει αλλά και ως «νοσταλγία δυσβάστακτη ματωμένο παράπονο». Η προσμονή και νοσταλγία μάλιστα φανερώνουν ότι η ανακάλυψη του έξω κόσμου και η αποκάλυψη του εσώτερου ψυχισμού βρίσκονται σε μία διαρκή και ασταμάτητη ροή που πιστοποιείται από την ποιήτρια με τη σφραγίδα της αιωνιότητας όπως δείχνει το «ποιόν ενεργείας» των επιγραφών των δύο ενοτήτων διατυπωμένων σε χρόνο ενεστώτα: «φεύγοντας τα καΐκια» και «συλλέγοντας στιγμές». Δεν υπάρχει ημερομηνία λήξεως στο διαρκές παρόν.

 

Σοφία Παπαχριστοφίλου

Σοφία Παπαχριστοφίλου

 

Και το αέναον, το παντοτινό του παρόντος μπορεί να το ανακαλύψει σύμφωνα με την ποιήτρια το Εγώ του καθενός αρκεί το Εσύ, ο άλλος να βρει το ‘’κλειδί της ψυχής’’. Τότε θα μπορέσει όχι μόνο να αφηγηθεί «όσα μικρό παιδί κρυμμένο στη σοφίτα» περίμενε χρόνια ολόκληρα καρτερικά αλλά και να ζήσει τη ζωή εκείνη που σίγουρα δεν είναι δυνατό να χωρέσει ‘’σε μία εικοσάκιλη βαλίτσα’’. Κι όταν η Παπαχριστοφίλου ξεκλειδώνει τον ψυχισμό της και ανοίγει διάπλατο τον -έστω- μικρό φεγγίτη επαφής με το φως, δεν μένει απλώς στην αισθητική αντίληψη που γίνεται αισθητή μόνο με τη φωτεινή διαύγεια της διάνοιας ή της περιστασιακής εμπειρίας αυτής που της προσφέρει η βυζαντινή πριγκήπισσα και το ιστορικό σύμπαν που κυλάει σαν αίμα στις φλέβες της ή και το ‘’μαρτύριο ευτυχίας’’ σιωπής, απουσίας, απογοήτευσης που βασανίζουν το αρραγές δίδυμό της -«ψυχή και είναι»-·  κυρίως προβάλλει, με την γλυκειά διαίσθηση του συναισθήματος, εσώψυχες τάσεις που ανάγουν σε πανανθρώπινα σύμβολα τα αισθητά και ψυχικά φαινόμενα και καταστάσεις που πηγάζουν από τις δικές της διαθέσεις ή ενέργειες. Ξεκλειδώνει η Παπαχριστοφίλου λαχτάρες, φιλοδοξίες, όνειρα, ιδέες, θησαυρούς ολόκληρους που κρατούσε μέχρι τώρα ζηλότυπα στη μυστική κρύπτη της ψυχής της. Ακόμα και ενοχές προσωπικές ή και συλλογικές. Και ιδιαίτερα για τις συλλογικές-εθνικές όταν μια νέα ποιήτρια ζητάει συγνώμη «ενώ εμείς κωφεύαμε μες στην ασφάλειά μας» (ποίημα ΙΜΒΡΟΣ) τότε «τη  Ρωμηοσύνη  μην την κλαίς…!»

 

 

* Ο Φώτης Δημητρόπουλος είναι φιλόλογος και ποιητής, πρώην Διευθυντής του Πειραματικού Γυμνασίου του Πανεπιστημίου  Πατρών, με πολλές δημοσιεύσεις στον  ημερήσιο και περιοδικό τύπο . Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή με τίτλο: «Νόστιμα θέλγητρα» (Εκδόσεις: Περί τεχνών).

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top