Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η ιστορία που επαναλαμβάνεται
02/03/2016, 11:28 πμ

Η ιστορία που επαναλαμβάνεται

Γράφει ο Ανδρέας Καρακόκκινος // *

 

anatolikaΜάριος Μιχαηλίδης «Ανατολικά της Αττάλειας Βόρεια της Λευκωσίας», Εκδόσεις Momentum (2014)

 

«Να δώσει η Παναγιά να ρθει το καράβι νωρίς, να μπούμε μέσα να σωθούμε». Μ’ αυτά τα λόγια της Μαρίας ξεκινά το βιβλίο του Μάριου Μιχαηλίδη, της Μαρίας που με τα τρία ανήλικα παιδιά της πλησιάζουν στην Αττάλεια περιμένοντας το καράβι που θα τους σώσει και θα τους οδηγήσει μακριά από το τόπο που γεννήθηκαν, στον ξεριζωμό. Κι η μοίρα τους οδήγησε στην Κύπρο για να ξαναζήσουν μια ακόμα προσφυγιά.
Όταν άρχισα να διαβάζω το βιβλίο του Μάριου, δεν περίμενα ότι θα με δυσκόλευε τόσο πολύ το διάβασμα του. Διάβαζα λίγες σελίδες και σταματούσα, γιατί η συγκίνηση θόλωνε τα μάτια μου. Το ζωντάνεμα των γεγονότων του 1974, τα όσα ζήσαμε εκείνον τον Ιούλη, το προδοτικό Πραξικόπημα στις 15, την Τουρκική Εισβολή στις 20, τον Δεύτερο «Αττίλα» παραμονές του Δεκαπενταύγουστου, την προσφυγιά, όλα αυτά τα ξαναζούσα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου.

Η Μαρία, για το ταξίδι μακριά από το σπιτικό της, ετοίμασε ένα μποξά με ρούχα, παξιμάδια και εικονίσματα. Στις 15 Αυγούστου του 1974 πήγα στο σπίτι μου τελευταία φορά και ετοίμασα ένα μποξά ρούχα, μάζεψα λίγα τρόφιμα που βρήκα και τα πήγα στην οικογένεια μου, που είχε καταφύγει στο βουνό.
Ίδια η ιστορία, ίδιος ο ξεριζωμός, ίδιος ο εχθρός, η Τουρκία και η επεκτατική της πολιτική. Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας το ‘22 περίμεναν ένα καράβι να τους οδηγήσει στην Ελλάδα, Η Κύπρος το ‘74 περίμενε κάποια βοήθεια που δεν ήρθε ποτέ, γιατί «η νήσος ήταν μακράν».
Ο Μάριος στο βιβλίο του δεν περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα, όπως τα καταγράφει η ίδια η ιστορία. Περιγράφει την ιστορία μιας οικογένειας που έζησε τα ιστορικά γεγονότα πρώτα το 1922 στη Μ. Ασία και μετά στην Κύπρο, την εξέγερση του 1931, τον αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955, τα γεγονότα του 1963 με τους Τουρκοκύπριους και τέλος το πραξικόπημα και την εισβολή στις 20 του Ιούλη του 1974, τη μέρα που η Μαρία έφυγε από τη ζωή.

Η οικογένεια της Μαρίας ζούσε στην Αλάγια ειρηνικά μαζί με Έλληνες και Τούρκους. Και όταν Τούρκοι τσέτες σκότωσαν τον άντρα της και τον πέταξαν σ’ ένα φαράγγι, Τούρκοι φίλοι της οικογένειας προσφέρθηκαν να τη βοηθήσουν να ξεφύγει από τον διωγμό που άρχισε σε βάρος των Ελλήνων της Μ. Ασίας. Και το καράβι του Τούρκου φίλου της οικογένειας ξεκίνησε για την Κύπρο, όπου εκεί Έλληνες και Τούρκοι ζούσαν μονιασμένοι κάτω από Αγγλική κατοχή. Η οικογένεια κατέληξε στη Λευκωσία, όπου τους παραχώρησαν ένα άνετο δωμάτιο δίπλα στην τουρκική συνοικία της πόλης, τους έφεραν ρούχα και φρόντισαν τα παιδιά. Οι μέρες ατέλειωτες να συνηθίσεις την προσφυγιά κι η θλίψη, το δάκρυ, ο πόνος, καθημερινή συντροφιά. Τα ίδια συναισθήματα της προσφυγιάς τα ξαναζήσαμε το 1974. Ίδια θλίψη, ίδιο δάκρυ, ίδιος πόνος κι ένα ατέλειωτο γιατί.

Η ιστορία της οικογένειας της Μαρίας γίνεται πλέον ένα κομμάτι της κυπριακής ιστορίας. Η φιλική συμβίωση της οικογένειας με τους Τουρκοκύπριους συνεχίζει με την ίδια θέρμη, όπως και στη Μ. Ασία, μια ειρηνική συμβίωση που υπήρχε και ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Κι εδώ, κάνοντας μια παρένθεση, θα αναφέρω ότι και αρκετοί Τουρκοκύπριοι σήμερα αισθάνονται παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο ως κατοχή. Όταν πριν μερικά χρόνια επισκέφθηκα το σπίτι μου στην κατεχόμενη Μόρφου, ο Τουρκοκύπριος που έμενε στο διπλανό σπίτι μού είπε ότι κι αυτός πρόσφυγας είναι μια και αναγκάστηκε να φύγει από το δικό του σπίτι στη Λεμεσό.

Μάριος Μιχαηλίδης

Μάριος Μιχαηλίδης

Το 1940 πολλοί Ελληνοκύπριοι είχαν καταταγεί στο στρατό και πολέμησαν στο πλευρό του ελληνικού λαού εναντίον των Γερμανών. Και μετά τη νίκη των συμμάχων η Κύπρος περίμενε την απελευθέρωση της, όπως υποσχόταν οι Άγγλοι. Μια υπόσχεση που όχι μόνο δεν τηρήθηκε, αλλά οι Άγγλοι με την προσφιλή τους τακτική του «διαίρει και βασίλευε» κάλεσαν στις συνομιλίες και την Τουρκία. Έτσι ξεκίνησε ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955 εναντίον της αγγλικής κατοχής για την απελευθέρωση και την ένωση. Οι απαγχονισμοί των αγωνιστών, οι διαδηλώσεις, οι έρευνες των εγγλέζων στρατιωτών στα σπίτια, τα γεμάτα κρατητήρια, είναι γεγονότα που έζησε η γενιά μου μαζί με τους ήρωες του διηγήματος. Πώς μπορούμε να ξεχάσουμε τις διαδηλώσεις εναντίον των Άγγλων, παιδιά τότε των πρώτων τάξεων του δημοτικού, τους άγγλους στρατιώτες να ορμάνε στα σπίτια μας και να κάνουν έρευνα ή την εικόνα στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμυθιάς που πηγαίναμε να δούμε τους κρατουμένους συγγενείς μας; Και μετά την απελευθέρωση και τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας έρχονται τα γεγονότα του 1963-64, οι ακρότητες από φανατικούς κι από τις δυό πλευρές και οι τουρκικοί βομβαρδισμοί στη Τυλληρία.

Ο συγγραφέας ταυτίζεται με την οικογένεια της Μαρίας και μέσα από τη πορεία της από την Αττάλεια στη Λευκωσία με λόγια απλά περιγράφει τα βιώματα της, το πόνο του ξεριζωμού , την αγωνία, τον φόβο και τα βάσανα τους, τις χαρές και τις λύπες μιας ζωής. Κι όλα αυτά τα συναισθήματα έρχονται να ξυπνήσουν τα δικά μας συναισθήματα και να νοιώσουμε το βάθος των ιστορικών στιγμών που ζήσαμε, αλλά και εξακολουθούμε να ζούμε και τώρα. Γιατί σήμερα βορειοδυτικά της Αττάλειας, στις ακτές του Αιγαίου, κάποιοι άλλοι πρόσφυγες, από τη Συρία αυτή τη φορά, προσπαθούν να φτάσουν στα ελληνικά νησιά για να σωθούν από τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει στην πατρίδα τους. Κι η θάλασσα του Αιγαίου ξεβράζει κάθε τόσο πτώματα παιδιών και αθώων ανθρώπων, που αναζητούν σωτηρία στην πολιτισμένη Ευρώπη, μια Ευρώπη που πολλά κράτη της δυστυχώς τους κλείνουν τη πόρτα. Κι η ιστορία επαναλαμβάνεται με το χειρότερο τρόπο.
Το διήγημα του Μάριου Μιχαηλίδη, η ιστορία ουσιαστικά της οικογένειας του, εκτός από τη συγκίνηση που μας προκαλεί, μας δείχνει πόσο εύκολα και πόσο ωμά διαλύονται ζωές και χάνονται πατρίδες με αποφάσεις των ισχυρών που διαχειρίζονται τις τύχες των λαών.

 

anatolika-mixailidis

 

* Ο Ανδρέας Καρακόκκινος γεννήθηκε στη Κύπρο το 1952 και ζει στη Θεσσαλονίκη από το 1974. Έχει σπουδάσει στη Νομική του ΑΠΘ και εργάστηκε στο τραπεζικό τομέα. Ασχολείται με τη λογοτεχνία και κυρίως με τη ποίηση και έχει εκδώσει 2 ποιητικές συλλογές. Επίσης έχει ανθολογήσει Κύπριους και Έλληνες ποιητές στα blog που διατηρεί.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top