Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Παλίμψηστο εποχής
14/02/2018, 8:59 πμ

Παλίμψηστο εποχής

Γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης //

 

Ελένη Κεκροπούλου: «Αναστασία, η Ρωμιά Σουλτάνα» εκδόσεις «Ωκεανός»

 

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα – ποταμός. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που ο τίτλος του δεν αποκαλύπτει το βασικότερο από τα χαρακτηριστικά του: Το πόσο συναρπαστική μπορεί να γίνει η ιστορία από τη γραφίδα ενός άξιου συγγραφέα. Η Ελένη Κεκροπούλου αποδεικνύεται στυλίστας, δεινή ερευνήτρια και εξαιρετική αφηγήτρια.

Κεντρικός άξονας του μυθιστορήματος μια Οθωμανή σουλτάνα – Ελληνίδα στο γένος  – που είχε αρπαχθεί από πειρατές και είχε πουληθεί σε σκλαβοπάζαρο, για να καταλήξει στο χαρέμι τού σουλτάνου Αχμέτ του Πρώτου.

Με μια τεράστια βιβλιογραφία στο οπλοστάσιό της η Κεκροπούλου, δίνει με εντυπωσιακές λεπτομέρειες τον εσωτερικό χάρτη μιας αυτοκρατορίας που κυριάρχησε στα ιστορικά δεδομένα, κατάπιε πολλές εθνότητες, απείλησε την Ευρώπη και έβαλε νέα δεδομένα στην εξέλιξη του πολιτισμού.

Η Ελένη Κεκροπούλου ψάχνει βαθιά στις σπηλιές τής Ιστορίας και με όχημα τη λογοτεχνική της δεινότητα ζωντανεύει το ζοφερό κλίμα που απειλούσε να ρουφήξει και το τελευταίο ίχνος τού υπόδουλου γένους, εξαφανίζοντας συνάμα και την Ορθοδοξία.

Κάθε κεφάλαιο εκπλήσσει. Κάθε κεφάλαιο κι ένας ανάγλυφος πίνακας που παρουσιάζει στα μάτια μας το τι συνέθετε αυτό που όλοι γνωρίζουμε ως Οθωμανική αυτοκρατορία.

Μόνο συγχαρητήρια μπορεί να δώσει ο αναγνώστης στη συγγραφέα.

Μ’ εκπληκτική εμβρίθεια αναλύει και παρουσιάζει τους υπόγειους και συνάμα εξοντωτικούς πολέμους μεταξύ ενωτικών και ανθενωτικών εκκλησιαστικών παραγόντων, τις επίσης υπόγειες διαδρομές με τους υποστηρικτές τους και τις μέχρι τελικής εξολόθρευσης αντιπαραθέσεις των αντιπάλων.

Κεντρικός άξονας του βιβλίου η Αναστασία, μια σχεδόν έφηβη που, μαζί με τις αδελφές της και τον αδελφό της, την αρπάζουν πειρατές και από το νησί της, την Τήνο, βρίσκεται στο χαρέμι τού Σουλτάνου. Εκεί ο ρόλος της ανατρέπει όλα τα δεδομένα που χαρακτήριζαν τον ρόλο των γυναικών τού χαρεμιού. Εκμεταλλευόμενη την εμπιστοσύνη και τον έρωτα του Σουλτάνου προσπαθεί ν’ αλλάξει πολλά – βάρβαρα – που μάστιζαν την αυτοκρατορική αυλή, ενώ παράλληλα να στήσει μια ασπίδα προστασίας γύρω από το Πατριαρχείο και ιδιαίτερα τον φωτισμένο ιεράρχη Κύριλλο Λούκαρι.

Η διαδρομή τής Αναστασίας καλύπτει ένα χρονικό διάστημα σαράντα περίπου ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων ο ελληνικός πληθυσμός υπέφερε τα πάνδεινα από διώξεις των Οθωμανών. Στα σαράντα αυτά χρόνια μια γραμμή αίματος διέσχιζε κάθετα το παλάτι, γεμίζοντας τον Βόσπορο με πτώματα αξιωματούχων που αλληλοεξοντώνονταν στην προσπάθεια αναρρίχησής τους στα ύπατα αξιώματα. Το μυθιστόρημα είναι ένας ζωντανός καθρέφτης των όσων διαδραματίζονταν στο παλάτι του σουλτάνου, αλλά και στις αρχοντικές κατοικίες τής Πόλης, με τον πρώτο ρόλο να έχουν οι δήμιοι.

 

Ελένη Κεκροπούλου

 

Η Ελένη Κεκροπούλου απέδειξε ότι μπορεί να χτιστεί ένα ιστορικό μυθιστόρημα που να διδάσκει καλύτερα από το εγκυρότερο δοκίμιο ιστορίας, αλλά να είναι και ελκυστικό ως ανάγνωσμα. Σε αντίθεση με το σύνολο των ιστορικών μυθιστορημάτων, που οι συγγραφείς τους καταφεύγουν και στη μυθοπλασία, έτσι ώστε ο συνειδητοποιημένος αναγνώστης να είναι αναγκασμένος να ψάχνει πού σταματά ο μύθος και που αρχίζει το γεγονός, η Κεκροπούλου αποφεύγει τη μυθοπλασία, επικεντρώνεται στο γεγονός και το φωτίζει πολύπλευρα. Αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά της στο σύγχρονο ιστορικό μυθιστόρημα και μάλιστα για μια περίοδο που αφορά άμεσα την υπόθεση του έθνους.

Η διατήρηση του Πατριαρχείου, τα χαράτσια, τα σκλαβοπάζαρα, το παιδομάζωμα, η ίδρυση των πρώτων ελληνικών σχολείων, που στη συνέχεια συντέλεσαν τα μέγιστα στην αφύπνιση του έθνους, είναι πτυχές που ξεδιπλώνονται γλαφυρά μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος, οδηγώντας τον αναγνώστη μέσα στα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που δεν περνούν από σχολικά εγχειρίδια. Με λίγα λόγια η Ελένη Κεκροπούλου διδάσκει Ιστορία με τρόπο ελκυστικό και ιδιαίτερα ζωντανό.

Παρά τον όγκο του βιβλίου (770 σελίδες) ο αναγνώστης οδηγείται στο τέλος του με αμείωτο το ενδιαφέρον, αβίαστα και με την επιθυμία τής λύτρωσης που έρχεται με την ολοκλήρωση της αφήγησης, στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top