Fractal

Ο ξανακερδισμένος παράδεισος

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Σταύρος Ζουμπουλάκης «Στ’ αμπέλια», εκδ. Πόλις, σελ. 96

 

«Γνωρίσαμε […] την ιστορία της ανθρωπότητας από το ησιόδειο άροτρο μέχρι το ταξίδι στο φεγγάρι. Κυριολεκτικά. Οι άνθρωποι στη Συκιά όργωναν, έσπερναν, θέριζαν, αλώνιζαν όπως διαβάζουμε στο Έργα και Ημέραι του Ησιόδου»

Ο συγγραφέας που μας αποκάλυψε μέσα από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Η αδελφή μου» πώς είμαστε οι σχέσεις μας, επιστρέφει με εννιά παιδικά καλοκαίρια «Στ’ αμπέλια» μεταβάλλοντας για μια ακόμα φορά το προσωπικό βίωμα σε οικουμενικό. Διότι το «Στ’ αμπέλια», μονάχα «αμπέλια» δεν είναι. Ακόμα κι όταν εμπεριέχεται κανένα μικρό αμπελάκι για το οικογενειακό τους κρασί: «Στ’ αμπέλια» είναι χρόνος, βίωμα, εποχή, ου-τόπος, η παράδοση, τα παιδικά χρόνια, οι δοξασίες, ο μόχθος και η ιστορία μας, είναι όλα μαζί. Είναι «Αυτός ο κόσμος (που) έχει περάσει ανεπίστροφα, καταποντίστηκε για πάντα», ο ξανακερδισμένος μας παράδεισος, χάρη στον συγγραφέα του, που μάζεψε και σχεδόν παπαδιαμαντικά διέσωσε κάθε αίσθημα, τιμαλφές βίωμα, στιγμή.

Στις 96 πυκνογραμμένες σελίδες του βιβλίου, παρουσιάζει αδρά και λακωνικά την ιστορία της οικογένειας του πατέρα του και της μητέρας του, την οικογενειακή εσωτερική μετανάστευση από τη γενέθλια γη στην Αθήνα, τα καλοκαίρια στην Εδέμ της παιδικής ηλικίας περιγράφοντας με σαφήνεια, σκληρές καθημερινές εργασίες σαν διακόνημα, τη σχέση των ανθρώπων με την ιστορία, τη γη και τη ζωή. Διότι όλα χωρούν μέσα εκεί: από τη διαχείριση του νερού, το φύτεμα, το κλάδεμα και τη συγκομιδή, έως καθημερινές συνθήκες ζωής και τις βραδινές συζητήσεις, την αυστηρή τους αισθητική, την ουσιαστική προσευχή, την μετανάστευση ακόμα και την… μικρασιαστική καταστροφή.

Δίχως να εξωραϊζει τίποτα, «ο άνθρωπος του χωριού γενικώς δεν γνωρίζει αισθητική στάση», υπήρχε φτώχεια και παιδική θνησιμότητα, οι συνθήκες της ζωής ήταν σκληρές, «δεν υπάρχει ευτυχισμένος μετανάστης», με αυτή την αισθητική ηθική έχει στηθεί ό,τι σήμερα εννοούμε λαϊκή τέχνη, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης αναβιώνει αισθητικά και ηθικά, υπαρξιακά, μια χαμένη εποχή. Αναζητώντας τα όσα ελάχιστα πιθανόν να μη χάθηκαν, σε ένα πολύτιμο βιβλίο που είναι μαρτυρία, προσποιείται την ηθογραφία, εμπεριέχει μέσα στον απόλυτο ρεαλισμό του μια υπαρξιακή αλληγορία, αποδεικνύει ότι το πνεύμα του Παπαδιαμάντη είναι, εντέλει, ζωή. Τρόπος ζωής.

 

Σταύρος Ζουμπουλάκης

 

Απολύτως χρηστικό και χρησμικό ως το τέλος. Έχει λόγο και είναι επείγουσα ανάγκη όλο αυτό να γραφτεί, να διασωθεί: «Μπαίνω στον πειρασμό κάμποσες φορές να σκέφτομαι ότι η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη μαζί μου. Είναι άδικο: εννιά παιδικά καλοκαίρια αδιατάρακτης ευτυχίας, μέσα σε έναν ωκεανό αγάπης, δεν είναι λίγο». Το «Στ’ αμπέλια» του Σταύρου Ζουμπουλάκη ακούγεται στην μέρες μας σαν αυστηρή, ειλικρινής προσευχή. Εμπεριέχει σοφία ζωής.

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top