Fractal

Αλόν Χίλου: «Το βιβλίο που σημάδεψε και άλλαξε τη ζωή μου»

Συνέντευξη στον Διονύση Μαρίνο //

 

AlonHilu_1

 

Τον συνάντησα σε ένα σύντομο πέρασμά του από την Αθήνα μαζί με άλλους τέσσερις επιφανείς ισραηλινούς συγγραφείς. Μόλις είχε έρθει από τη Θεσσαλονίκη, όπου είχε παραβρεθεί στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. Ήταν ο πιο χαμογελαστός… κουρασμένος που έχω δει με τα μάτια μου. Του είπα πως δεν είχα διαβάσει τίποτα δικό του έως τη στιγμή που οι εκδόσεις Μεταίχμιο, ο εκδοτικός του στην Ελλάδα, μου έδωσε το μοναδικό βιβλίο του που κυκλοφορεί στα ελληνικά «Ο θάνατος του μοναχού». Και μόνο τότε κατάλαβα πως ο Άλον Χίλου και ο ήρωάς του, ο Ατσλάν Φάρχι, έχουν κάτι που μπορεί να διερευνηθεί περαιτέρω. Με κοίταξε σκεπτικός, δίχως να αφήσει τη σφήνα του χαμόγελου να χαθεί από το πρόσωπό του, και, αίφνης, έκανε αυτό που κάθε δημοσιογράφος ελπίζει να του συμβεί: είπε την είδηση στην αρχή.

 

«Ξέρεις, αυτό το βιβλίο ήταν σημαδιακό για εμένα. Το έγραφα ενόσω ήμουν παντρεμένος και είχα ήδη δύο κόρες. Ήταν η αφορμή για να πω ανοιχτά στη γυναίκα μου ότι είμαι γκέι. Με βοήθησε να αποδεχθώ τον εαυτό μου. Σκέφτηκα μήπως έπρεπε να αλλάξω κάποια πράγματα στο βιβλίο ή να βάλω μια εισαγωγή που να εξηγεί ότι ο ήρωας του βιβλίου δεν είμαι εγώ, αλλά δεν μου αρέσουν οι αλλαγές. Πάντως, όντως, ο ήρωας του βιβλίου δεν είμαι εγώ».

Ποιος είναι ο Ατσλάν Φάρχι; Ένα νεαρό παιδί στη Δαμασκό, εν έτει 1840, όπου ζει κάτω από τις προστατευτικές φτερούγες της εύπορης οικογένειάς του. Η μητέρα του είναι μια φιλάρεσκη μαινάδα, ο πατέρας του ένας αυστηρός τυπολάτρης. Ο ίδιος είναι ένα παιδί που αναζητεί τη σεξουαλικότητά του. Καίτοι τον αναγκάζουν σε πολύ μικρή ηλικία να παντρευτεί την κόρη ενός ραβίνου. Πρόκειται για κλασικό συνοικέσιο που από πίσω του κρύβει ισχυρή δόση συμφερόντων. Το σώμα του Ατσλάν, όμως, για άλλα φλέγεται και άλλα ποθεί. Αρχίζει να γυρνάει τα καταγώγια της πόλης και να ανακαλύπτει τις σκοτεινές γωνίες της. Χαμένος μέσα σε ανδρικά σώματα και σε κραυγές ηδονής θα συναντήσει τον γέρο μοναχό Τομάσο με τον οποίο θα συνευρεθεί σεξουαλικά. Μόνο που η καρδιά του Τομάσο δεν θα αντέξει και θα πεθάνει πάνω στην κορύφωση του ίμερου. Τρομαγμένος ο Ατσλάν θα διαφύγει από τον τόπο της ερωτικής συνεύρεσης, αφού πρώτα έχει τεμαχίσει και πετάξει σε διαφορετικά σημεία της πόλης τα μέλη του Τομάσο. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, λόγω της αδόκητης εξαφάνισης του χριστιανού μοναχού, ξεκινάει ένα γαϊτανάκι υποψιών οι οποίες στρέφονται ευθέως κατά της εβραϊκής κοινότητας. Αρκετά ηγετικά στελέχη της φυλακίζονται και καταδικάζονται σε θάνατο. Ανάμεσα σε αυτούς και ο πατέρας του Ατσλάν. Ο νεαρός θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη, καθώς ούτε λίγο ούτε πολύ αποκρύβει την αλήθεια και ψευδομαρτυρεί εις βάρος του πατέρα του και της φυλής του.

Δύσκολο θέμα; Ναι, γιατί περιπλέκει πραγματικά ιστορικά στοιχεία, ο λίβελος αίματος υπήρξε στη Δαμασκό κατά των Εβραίων, με τις ερωτικές παρηχήσεις του ήρωα. Ρωτάω τον Χίλου ποια ήταν η υποδοχή του βιβλίου στη χώρα του: «Αν και ήμουν αρχικά ντροπιασμένος που έγραψα το βιβλίο, η υποδοχή ήταν πολύ καλή. Το βιβλίο κυκλοφόρησε το Πάσχα των Εβραίων και μέσα μου ήλπιζα να εξαφανιστεί και κανείς να μην του δώσει σημασία, αλλά τελικά δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Υπήρξαν διθυραμβικές κριτικές και άρχισε το βιβλίο να γίνεται γνωστό».

 

0001007_195

 

Παράλληλα, μέσα στο σπίτι του αναπτυσσόταν μια άλλου είδους προβληματική: «Όταν διάβασε η γυναίκα μου το βιβλίο με ρώτησε αν είμαι γκέι και τότε φυσικά της το αποκάλυψα. Στο μεταξύ, το βιβλίο πήρε βραβεία. Υπήρξε η παραδοχή ότι το μυθιστόρημα ήταν καλογραμμένο, συνάμα όμως, κατά πολλούς, το περιεχόμενό του ήταν σκουπίδι».

Το έχει μετανιώσει άραγε; Θα το έγραφε ξανά γνωρίζοντας τις… συνέπειες; «Ναι, ήθελα να το γράψω αυτό το βιβλίο. Είναι μια αληθινή ιστορία και έτσι ήθελα να δώσω τη δική μου εξήγηση. Τι θα συνέβαινε αν ο Τομάσο ήταν γκέι; Αν είχε έναν εβραίο εραστή και πέθαινε κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης; Όλα τα στοιχεία της ιστορίας ήταν σαν κομμάτια του παζλ και τα ερωτήματα έρχονται σαν βροχή. Ακόμη και σήμερα πολλές από αυτές δεν έχουν απαντηθεί. Οι μουσουλμάνοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι τον μοναχό τον σκότωσαν οι Εβραίοι».

Ο Χίλου, αναδιφώντας στα ιστορικά δεδομένα, προσπαθεί να δώσει μια άλλη εκδοχή και κάπως έτσι του προέκυψε το γκέι στοιχείο στον κεντρικό ήρωά του. Μου εξηγεί: «Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι αυτό που έκανε και ο Τρούμαν Καπότε. Να γράψω faction. Μια λογοτεχνία που θα στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα και σε μυθοπλασία. Ο Ατσλάν δεν ξέρει τι ακριβώς είναι, εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η έννοια του γκέι. Επομένως δεν ξέρει τι θα υποθέσει για τον εαυτό του. Πάρα πολλά από τα περιστατικά που υπάρχουν στο βιβλίο είναι αληθινά. Ήθελα, λοιπόν, να κατανοήσω γιατί ο Ατσλάν έφτασε στο σημείο να καταδώσει τον πατέρα του. Το ότι ήταν ομοφυλόφιλος δεν είναι δική μου αυθαιρεσία, υπάρχει αυτή η εκδοχή. Ειλικρινά, αναζητώντας τις πηγές είδα ότι μπορεί, όντως, να έχουν συμβεί έτσι τα πράγματα».

Μου εξηγεί ότι η οικογένεια του Ατσλάν, απόγονοι του πραγματικού Ατσλάν, ούτε του επιτέθηκε ούτε του έκανε κάποια αιχμηρή παρατήρηση. «Εγώ γράφω πάντα με τη λογική ‘’τι θα συνέβαινε αν;’’. Από την άλλη το faction μπορεί να σε οδηγήσει σε κάμποσες νομικές διαδικασίες τις οποίες εγώ σε αυτό το βιβλίο δεν τις αντιμετώπισα. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι από τα γεγονότα της Δαμασκού ξεκίνησαν πολλές ιστορικές αλλαγές και έγιναν η αιτία για να υπάρξει η ένωση των εβραίων της Ευρώπης». Κατ’ αυτή την έννοια, οι όποιες αιτιάσεις ή αντιρρήσεις υπήρξαν για την γκέι φυσιογνωμία του Ατσλάν ή για το γεγονός ότι στο τέλος γυρίζει την πλάτη στη φυλή του και ασπάζεται τον χριστιανισμό, δεν αποτέλεσαν το κύριο ζήτημα για το βιβλίο.

Ο Χίλου, δε, πετυχαίνει και κάτι άλλο άκρως αξιομνημόνευτο: διατηρεί μια γλώσσα που φέρνει στο νου κάτι παλαιικό δίχως όμως να πέφτει στην παγίδα της εκζήτησης. Όταν του το επισήμανα μου εξήγησε: «Προσπάθησα να σκεφτώ ότι δεν γράφω ένα βιβλίο από το μηδέν κι ας είχα μπροστά μου μια λευκή σελίδα. Ήταν σαν να μετέφραζα ένα αληθινό έργο κι ας ήταν μόνο στο μυαλό μου. Σαν κάποιος να μου το μουρμούριζε στο αυτί. Ή σαν να το μετέφραζα από τα αραβικά μιας και ξέρω τη γλώσσα. Ίσως γι’ αυτό και υπάρχει αυτή η γλωσσική διάσταση που λες. Χρησιμοποίησα αρκετά την τεχνική του αραμπέσκ. Από τις πρώτες γραμμές του βιβλίου είναι εμφανές αυτό που προσπαθώ να κάνω».

 

AlonHilu_2

 

Ο Αλόν Χίλου γεννήθηκε το 1972 στη Γιάφα του Ισραήλ. Σπούδασε νομικά και δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. Έχει δημοσιεύσει διηγήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά του Ισραήλ και θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί στην Ισραηλινή Κρατική Ραδιοφωνία. Αυτό είναι το πρώτο του μυθιστόρημα, το οποίο έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, στα ολλανδικά, στα γαλλικά και στα ιταλικά.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top