Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Αλεξάνδρεια. Η περίπτωση του Γκυστάβ Φλωμπέρ
19/03/2015, 12:04 μμ

Αλεξάνδρεια. Η περίπτωση του Γκυστάβ Φλωμπέρ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // 

 

‘’Tourists don’t know where they’ve been,

 Travelers don’t know where they’re going”

 Paul Theroux (1941 – )

ΣΧ1

Το φθινόπωρο του 1849, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ άφησε τη Γαλλία για ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή, όπως το είχε από καιρό σχεδιάσει. Ο όρος αυτός στις μέρες του περιελάμβανε τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Τότε ήταν δεκαοκτώ ετών, ψηλός, όμορφος, με αθλητικό παράστημα, μαύρα μάτια και υπέροχο στόμα. Επειδή ήταν γιός γιατρού χειρουργού και το ανθρώπινο σώμα γενικώς δεν του έκρυβε πολλά μυστικά. Ήξερε σχεδόν όλους τους γιατρούς της πόλης του και ακόμα είχε παρακολουθήσει ιατροδικαστικές πράξεις στο νοσοκομείο όπου δούλευε ο πατέρας του. Πριν ξεκινήσει για την Αίγυπτο, διέλυσε την ερωτική του σχέση με μια παντρεμένη γυναίκα έντεκα χρόνια μεγαλύτερή του, την Louise Colet,στην οποία αργότερα έστειλε από την Αίγυπτο ένα μεγάλο αριθμό ερωτικών και άλλων επιστολών, τις οποίες, ευτυχώς, εκμεταλλεύτηκε δεόντως η κόρη της Louise Colet, αφού τις πούλησε και έτσι έγιναν κτήμα όλων των ενδιαφερομένων σήμερα.

 

ΣΧ2

 

Το 1849, είκοσι τεσσάρων ετών, ήδη, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ βρισκόταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση γιατί έχασε δύο πολύ δικά του πρόσωπα, τον πατέρα του και την αδελφή του, Caroline Hamard, η οποία άφησε ορφανό ένα μικρό κορίτσι με το όνομα επίσης Caroline, που το μεγάλωναν τώρα η μητέρα του και ο ίδιος σε ένα αγροτόσπιτο στο Croisset, λίγο έξω από τη Ρουέν. Πριν πεθάνει ο πατέρας του τον πίεζε να γραφτεί στο Πανεπιστήμιο και να σπουδάσει νομικές επιστήμες στο Παρίσι, αλλά ο Γκυστάβ ο οποίος έπασχε από επιληψία, ούτε που το σκεπτόταν. Με το θάνατο του πατέρα του κληρονόμησε συνάμα και μία περιουσία η οποία τον βοήθησε αρκετά να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες και τα όνειρά του. Την εποχή εκείνη είχε επηρεαστεί από τα ‘Τα Ανατολίτικα’ του Βίκτωρα Ουγκώ και από άλλα έργα που αναφέρονταν στην Ανατολή και είχε στο ενεργητικό του γραμμένες και αφημένες στο συρτάρι μερικές νεανικές ιστορίες, κι’ ακόμα δύο μυθιστορήματα, ένα οδοιπορικό στη Μεγάλη Βρεττανία, και τον ‘Πειρασμό του Αγίου Αντωνίου’, τα περισσότερα απ’ αυτά αδημοσίευτα. Ως μαθητής στη γκριζωπή και ψυχρή επαρχία της Ρουέν, είχε πάντα μια τάση προς κάθε τι το εξωτικό, τον ήλιο και τις αρχαιότητες. Ήξερε λίγα Λατινικά και λίγα Ελληνικά και είχε επηρεασθεί σίγουρα από τον Ηρόδοτο για ότι εξωτικό και ανατολίτικο ενδιαφέρθηκε αργότερα. Φαίνεται λοιπόν ότι για τον νεαρό Γκυστάβ, η έννοια της Ανατολής ήταν κάτι σαν γνωστός τόπος ή σαν πατρίδα του με μια ευρεία έννοια, την οποία έννοια θα καλλιεργήσει στο μυαλό του αργότερα με έναν πολύ προσωπικό τρόπο.

ΣΧ3

Πορτραίτο του Gustave Flaubert από τον Eugene Giraud.

 

 

Ένας φίλος του, από τους λίγους δικούς του ανθρώπους που απόμειναν, ο Μαξίμ Ντυ Καν (Maxim Du Camp), που του συμπαραστάθηκε την εποχή των πρώτων επιληπτικών του κρίσεων, ήταν από μια έννοια πιο… ‘τυχερός’, αν μπορεί φυσικά να ειπωθεί κάτι τέτοιο, γιατί ήταν ήδη ορφανός και υγιής και έκανε ότι επιθυμούσε χωρίς καμία αντίδραση από άλλους γύρω του. Το 1848 είχε ήδη δημοσιεύσει ένα ταξιδιωτικό κείμενο, το ‘Souvenirs et Paysages d’Orient’, το οποίο μάλιστα είχε αφιερώσει στο φίλο του, Γκυστάβ Φλωμπέρ! Ήταν αυτός ο οποίος ενθάρρυνε τον Φλωμπέρ για αυτό το ταξίδι στην Ανατολή και μάλιστα προσφέρθηκε να τον συνοδέψει ο ίδιος εκεί! Και ακόμα κατόρθωσε να πείσει την πιο αγχώδη και προστατευτική μητέρα όπως έλεγε, την κυρία Φλωμπέρ, να επιτρέψει στο γιό της να φύγει και μάλιστα να τον χρηματοδοτήσει όσο έπρεπε για τις ανάγκες του ταξιδιού του σ’ αυτές τις ζεστές και εξωτικές χώρες! Στην όλη προσπάθεια ενεπλάκη και ο γιατρός και ανατόμος Δρ. Jules Cloquet, ο οποίος είχε συνοδέψει παλιότερα τον Φλωμπέρ σε ένα ταξίδι στα Πυρηναία και την Κορσική και ο οποίος έπεισε, σαν γιατρός, τη μητέρα του Φλωμπέρ, ότι ένα τέτοιο ταξίδι σε εκείνα τα ζεστά μέρη θα έκανε πολύ καλό στην εύθραυστη υγεία του γιού της. Στο συνολικό σκηνικό, τέλος, προστέθηκε και ο Louis Bouilhet, ο δεύτερος φίλος του Φλωμπέρ, ο οποίος ήταν ποιητής, χωρίς ωστόσο μέχρι τότε να έχει δημοσιεύσει κάτι. Είχε ήδη εγκαταλείψει τις σπουδές του στην Ιατρική και κέρδιζε τα προς το ζην στη Ρουέν σαν δάσκαλος. Αυτό που μας ενδιαφέρει όμως εδώ είναι ότι και αυτός ήταν λάτρης του εξωτικού και της Ανατολής!

Πρέπει επίσης να πούμε ότι, ο Maxim Du Camp αργότερα, μετά το θάνατο του Φλωμπέρ το 1880, τριάντα χρόνια μετά το ταξίδι τους στην Αίγυπτο, έγραψε το βιβλίο του ‘Souvenirs Litteraires’. Διαβάζουμε μερικές παραγράφους μέσα σ’ αυτό: ‘Στις 4 Νοεμβρίου, επιβιβαστήκαμε στο πλοίο ‘Nil’, με δύναμη διακοσίων πενήντα ίππων που τραβούσε μπροστά σαν τον μεθυσμένο. Δεν μπορώ να πω ότι στον Γκυστάβ είχε περάσει τελείως η μελαγχολία. Στέκονταν ψηλά στο κατάστρωμα ατενίζοντας τις ακτές της Προβηγκίας μέχρις ότου εξαφανίστηκαν τελείως από το οπτικό μας πεδίο. Μετά από ταξίδι έντεκα ημερών, γεμάτο από τρικυμίες και ανέμους, είδαμε επιτέλους τις ακτές της Αιγύπτου και το Σάββατο στις 15 Νοεμβρίου 1849, αποβιβαστήκαμε στην Αλεξάνδρεια’.

 

ΣΧ4

 

Στις 17 Νοεμβρίου 1849, την μεθεπόμενη τη άφιξής του, ο Φλωμπέρ έγραφε από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στη μητέρα του:

‘…Όταν ήμασταν δύο ώρες από τις ακτές της Αιγύπτου μέσα από το μπλε της Μεσογείου διέκρινα το σαράι του Αμπάς Πασσά με μια μαύρη κορυφή, έναν τρούλο που τον χτύπαγε ο ήλιος και έμοιαζε σαν λιωμένο ασήμι. Μόλις οι ακτές φάνηκαν καλύτερα, το πρώτο πράγμα που αντίκρισα ήταν ένα ζευγάρι καμήλες που τις έσερνε ο αγωγιάτης και έπειτα στην προκυμαία μερικούς ανθρώπους που ψάρευαν ήσυχα. Κατά την αποβίβασή μας επικρατούσαν εκκωφαντικοί θόρυβοι. Μέσα σε όλο το πλήθος διακρίναμε μαύρους, μαύρες, τουρμπάνια, ραβδισμοί δεξιά και αριστερά και άγριες φωνές. Προσπαθούσα να ρουφήξω όλες τις εικόνες σαν γάιδαρος που είχε σκοπό και προσπαθούσε να φάει όλο το σανό του… Εδώ όποιος φοράει καθαρά ρούχα, χτυπάει τους άλλους που φοράνε βρώμικα ρούχα ή σχεδόν τίποτα… Και όταν λέω ρούχα εννοώ βεβαίως κοντά πανταλόνια! Μπορείς να διακρίνεις τους ευγενείς να πηγαινοέρχονται πέρα δώθε στους δρόμους με ένα μόνο πουκάμισο και μία μακρυά πίπα στο χέρι. Αν εξαιρέσεις τις πολύ φτωχές γυναίκες, οι άλλες έχουν καλυμμένο το πρόσωπό τους… Η Αλεξάνδρεια είναι μια Ευρωπαϊκή πόλη, με πολλούς Ευρωπαίους πολίτες εδώ. Στο ξενοδοχείο που μένουμε υπάρχουν πολλοί Ιταλοί, Άγγλοι και άλλοι … Χτες είδαμε επίσης και μια μεγαλειώδη πομπή ανθρώπων που γιόρταζαν την περιτομή που έγινε στο γιό ενός πλούσιου εμπόρου της περιοχής… ’

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top