Fractal

Oι «αόρατοι» … Πορτρέτα ανθρώπων που “δεν υπάρχουν”

Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // 

 

Ένας στους 4.000 κατοίκους της Τανζανίας είναι Αλμπίνο ή όπως τους λένε Ζερού-Ζερού. Η λέξη στα σουαχίλι σημαίνει «το πνεύμα», το φάντασμα. Οι Αλμπίνο μοιάζουν με φαντάσματα, κατάλευκοι, με ξανθά μαλλιά, ξεθωριασμένα μάτια.Οι άνθρωποι με αλμπινισμό στην Τανζανία, δεν ανήκουν πουθενά, είναι χωρίς οικογενειακή κατάσταση , δίχως νόμιμα δικαιώματα, δεν είναι εγγεγραμμένοι πουθενά, καθώς δεν καταγράφεται ούτε η γέννηση ούτε ο θανατός τους και δεν υπάρχουν τάφοι των αλμπίνο στα νεκροταφεία. Είναι σαν έχουν «εξαφανιστεί» , σαν μην έχουν υπάρξει ποτέ.

 

 

Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στην Τανζανία και προσπαθούν να δώσουν ζωή και ταυτότητα σε αυτό το τμήμα του πληθυσμού που υποφέρει από αλμπινισμό – άτομα με συγγενή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από πλήρη ή μερική έλλειψη της χρωστικής του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών λόγω της απουσίας ή του ελάττωματος ενός ενζύμου που εμπλέκεται στην παραγωγή μελανίνης. Το φωτογραφικό αυτό πρότζεκτ βρίσκεται στη διασταύρωση της τέχνης, της κοινωνικής ανθρωπολογίας και της πολιτικής.

 

 

Οι αλμπίνο της Αφρικής θεωρούνται θύματα του κακού και οι μαγικές δοξασίες που συνοδεύουν τη  γέννησή τους συχνά βιώνεται ως κατάρα. Παλιότερα, όταν μια οικογένεια αποκτούσε ένα παιδί Αλμπίνο, το έπνιγε αμέσως μετά τη γέννα. Με τα χρόνια όμως, οι Τανζανοί διαπίστωσαν ότι παρ’ όλες τις δολοφονίες των νεογέννητων, συχνά και το δεύτερο παιδί τους  ήταν Αλμπίνο. Έτσι, πίστεψαν ότι ο Θεός τους καταράστηκε για την πράξη τους να δολοφονούν τα νεογέννητα, και γι’ αυτό οι δολοφονίες αυτούς του είδους έπαψαν. Οι γηραιότεροι Τανζανοί βέβαια, ακόμη πιστεύουν ότι είναι κακός οιωνός…

Στην Τανζανία είναι πολύ έντονα τα  φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού όπου τους απορρίπτουν, τους εγκαταλείπουν ή … αγνοούνται. Έτσι, οι αλμπίνο είναι, κατά κάποιο τρόπο, «αόρατοι». Υπάρχει λοιπόν ένα παράδοξο. Ενώ με την εμφάνισή τους ξεχωρίζουν ανάμεσα στον μαύρο πληθυσμό της Αφρικής, κοινωνικά, είναι «αόρατοι» καθώς δεν έχουν κανένα δικαίωμά ως νόμιμοι πολίτες… απλώς δεν υπάρχουν.

Από το 2005, η Τανζανία έχει βιώσει μια σειρά από φρικτές σφαγές και ακρωτηριασμούς των αλμπίνο. Οι επιθέσεις αυτές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες, μεταξύ άλλων, με την εξόρυξη χρυσού στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, που έφερε μαζί εισροή ανθρακωρύχων για την αναζήτηση του πλούτου. Οι μάγοι συνέδεσαν την καλοτυχία με τον ακρωτηριασμό των ατόμων με λευκοπάθεια, εκθειάζοντας τις αρετές της καλής τύχης που ασκούνται από μέρη ή και όργανα των σωμάτων αλμπίνο σε τελετές μαύρης μαγείας. Αυτό που ακολούθησε-και συνεχίζεται- ήταν ένα πραγματικό ανθρωποκυνηγητό, ιδιαίτερα των παιδιών, στις αγροτικές περιοχές.

 

 

 

 

Το παράδοξο της «αξίας» τους

Οι Αλμπίνο έχουν κυνηγηθεί από μια κοινωνία που αρνείται την ύπαρξή τους, ενώ μέρη του σώματός τους (άκρα και όργανα) κατέχουν υψηλή εμπορική αξία για όσους πιστεύουν στις μαγικές δυνάμεις τους. Αυτό προκάλεσε πανικό στον πληθυσμό των αλμπίνο. Μερικοί  «κρύβονται» στα σπίτια τους, άλλοι έχουν σταλεί σε «στρατόπεδα» συγκέντρωσης, στα οποία υποτίθεται ότι τους προστατεύουν καθώς βρίσκονται υπό την κρατική φροντίδα, το μόνο όμως που έχει αλλάξει είναι ότι απλώς το κράτος επισημοποίησε το διαχωρισμό τους. Στην ουσία, θεωρούν τους εαυτούς τους ως πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, χωρίς καν να φέρουν τα δικαιώματα ενός πρόσφυγα.

 

 

Κατά τη λήψη των φωτογραφιών η φωτογράφος Patrick Gries παρατήρησε πως κάποια από τα κορίτσια (και γυναικες) έκαναν σκόπιμη χρήση βαφής μαλλιών, μακιγιάζ για «μεταμορφωθούν» και να μοιάσουν περισσότερο με λευκή γυναίκα. Έκαναν τη διαφορά τους λιγότερο «ορατή», έτσι ώστε να «συμμορφώνονται» με τα πρότυπα της ομορφιάς που η κοινωνία έχει ορίσει.Μέσα από τις εικόνες αναδεικνύεται το βάρος της επιδερμικής δομής – κοινωνικά, ηθικά πολιτισμικά – που εξακολουθεί να επιβάλλει η κοινωνία μας σήμερα.

 

 

 

 

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top