Fractal

Ο «Σεισμός στη Χιλή» και το θεατρικό στοίχημα του Ακύλλα Καραζήση.

Από την Αντιγόνη Καράλη //

 

«Ο Κλάιστ έχει τον τρόπο του να μας βασανίζει και – εδώ είναι ο θρίαμβός του ως καλλιτέχνη – κατορθώνει να μας κάνει να τον ευγνωμονούμε γι’ αυτό το μαρτύριο». Τα λόγια ανήκουν στον Τόμας Μαν κι αφορούν στη νουβέλα του Χάινριχ Φον Κλάιστ, «Ο Σεισμός στη Χιλή». Γραμμένη αρχικά με τον τίτλο «Χερώνυμο και Γιοζέφα» το 1807, μέσα από τη φυλακή, έχει να κάνει με τον έρωτα των δύο χαρακτήρων και την επανένωσή τους κατά τη διάρκεια του μεγάλου σεισμού στη Χιλή το 1647.

 

Ο Σεισμός στη Χιλή_1©BigAlejandro

 

Ο μεγάλος σεισμός απελευθερώνει τους καταδικασμένους ήρωες – τη Γιοζέφα από αποκεφαλισμό και τον Χερώνυμο από την αυτοκτονία – για να οδηγηθούν, ωστόσο, λίγο αργότερα, σε ένα τραγικό τέλος από τους κατοίκους της πόλης, όταν καταφεύγουν σε μία εκκλησία, το μοναδικό κτίριο που παραδόξως επέζησε του σεισμού. Η νουβέλα ανεβαίνει επί σκηνής για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο «Bios», σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση. Mετά την «Πενθεσίλεια», o Aκύλλας Καραζήσης επιστρέφει με ένα κείμενο του ίδιου συγγραφέα και μία ομάδα νέων ηθοποιών (απόφοιτοι του Εθνικού Θεάτρου και του Ωδείου Αθηνών), τέσσερις εκ των οποίων ήταν μαζί του και στην «Πενθεσίλεια».

Ο άξονας της νουβέλας είναι μία ερωτική ιστορία. Είναι, όμως, «πολύ λίγο να πει κανείς ότι πρόκειται για μία ερωτική ιστορία μέσα σε έναν καταστροφικό σεισμό» εξηγεί ο Ακύλλας Καραζήσης. Πρόκειται για μία «ιστορία που τη διηγείται ο Κλάιστ με μία τρομερή γλωσσική δεινότητα. Ο Κλάιστ έχει μία εξαιρετικά ιδιάζουσα γλώσσα, πάρα πολύ ενδιαφέρουσα». Το ζητούμενο είναι να «περάσει αυτή η γλώσσα στο κοινό. Ό,τι ιστορία και να διηγούνταν αυτός ο άνθρωπος ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα». Εδώ έχουμε έναν «παράνομο έρωτα στη Χιλή το 1647, στο απόγειο και της Ιεράς Εξέτασης κι όλων των διωγμών του έρωτα και οποιασδήποτε ετεροδοξίας. Καταλήγει η κοπέλα να καταδικαστεί σε αποκεφαλισμό, επειδή γέννησε ένα εξώγαμο μέσα σε ένα μοναστήρι που την είχαν κλείσει και ο εραστής της να ριχτεί στη φυλακή. Ακριβώς πριν από την εκτέλεσή της, γίνεται ένας τεράστιος σεισμός στο Σαντιάγο της Χιλής. Αυτό πυροδοτεί τον μηχανισμό της αφήγησης, της ιστορίας».

Σήμερα, αιώνες μετά, πώς επικοινωνούμε με το κείμενο; «Οποιαδήποτε κλασική ιστορία γερά γραμμένη έχει πάντα αναφορά στο σήμερα» απαντά ο σκηνοθέτης. «Τι είναι, άλλωστε, αναφορά στο σήμερα; Αναφορά στο σήμερα είναι ότι ένας σημερινός άνθρωπος κάθεται κι ακούει μία παλιά ιστορία. Μα όλες οι ιστορίες που ακούμε είναι παλιές. Και τις ιστορίες που θα γεννηθούν σήμερα όταν θα τις διηγηθεί κάποιος στο μέλλον, παλιές θα είναι». Υπερθεματίζοντας, ο Ακ. Καραζήσης αναφέρεται στο βιβλίο του Μάριο Βάργκας Λιόσα «Ο άνθρωπος που διηγούνταν ιστορίες»: «Μιλάει για φυλές μες στον Αμαζόνιο, μικρές ομάδες νομάδων, σχεδόν μικρές οικογένειες χαμένες μες στη ζούγκλα, διάσπαρτες, που ενώνονται από έναν αφηγητή που πηγαίνει από καιρού εις καιρόν και τους αφηγείται ιστορίες, εν μέρει την ιστορία της φυλής τους και εν μέρει μυθοπλασία, η μυθολογία τους δηλαδή. Το σήμερα δε διαφέρει καθόλου από το χθες. Μέσα στις ιστορίες, το σήμερα και το χθες συνυπάρχει. Κι αυτό είναι πάρα πολύ βασικό».

 

Ο Σεισμός στη Χιλή_2©BigAlejandro

 

Στο «Σεισμό στη Χιλή» συνυπάρχουν ο έρωτας κι ο θάνατος, «δύο πάντα μεγάλα ζητήματα. Βασικότατο υλικό των μυθιστορημάτων, των ιστοριών, των νουβελών, των short stories, είναι ο έρωτας κι ο θάνατος. Και πολλές φορές, όπως και στη νουβέλα του Κλάιστ, σε συνδυασμό. Η δίωξη του έρωτα από την Εκκλησία, η δίωξη του σωματικού έρωτα από τον χριστιανισμό, τον ισλαμισμό κ.α., είναι καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά της θρησκείας που γινόταν κι εξακολουθεί με έναν τρόπο και με πολλούς τρόπους να γίνεται και σήμερα» υποστηρίζει ο Ακ.Καραζήσης. «Ότι η Εκκλησία και ο χριστιανισμός έχουν παίξει έναν καταστρεπτικό ρόλο στην ερωτική ιστορία του ανθρώπινου σώματος και στην εκφραστική ιστορία του ανθρώπινου σώματος είναι δεδομένο. Υπάρχουν χιλιάδες ιστορίες που μιλάνε για κάτι τέτοιο. Αυτή είναι μία από αυτές. Και θα είναι λάθος να την τοποθετήσει κανείς μόνο στην Καθολική Εκκλησία, γιατί το ίδιο ισχύει για τον Προτεστάντη, τον Ορθόδοξο, τους Μουσουλμάνους κ.α.».

 

Η ταυτότητα της παράτασης

 

«Ο Σεισμός στη Χιλή» του Χάινριχ Φον Κλάιστ. Μετάφραση: Θοδωρής Δασκαρόλης. Σκηνοθεσία: Ακύλλας Καραζήσης. Παίζουν: Μάνος Βαβαδάκης, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Κατερίνα Ζησούδη, Γιώργος Κατσής, Ελένη Μπούκλη, Γιώργος Ονησιφόρου, Κατερίνα Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Πλεμμένος. BIOS Main (Πειραίως 84,τηλ 2103425335). Παραστάσεις έως 24 Μαϊου

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top