Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Διπολική ζωή
13/07/2016, 11:35 πμ

Διπολική ζωή

Γράφει ο Πασχάλης Πράντζιος // *

 

agries«Άγριες Θάλασσες» της Τέσυς Μπάιλα, Εκδόσεις Ψυχογιός γιατί «Η ανάγνωση των καλών βιβλίων είναι σαν τη συνομιλία με τους τελειότερους ανθρώπους του παρελθόντος» (René Descartes)

 

«Κι εκεί, με τον αγέρα να χτυπά κατάσαρκα την πλώρη του καϊκιού, με τη θάλασσα να σφυροκοπά την καρίνα του, εκείνος έβρισκε την ευκαιρία να κάνει και πάλι όνειρα. Λες και από το ανοιχτό του πουκάμισο έβρισκαν την ευκαιρία να διαχυθούν στον νυχτερινό ουρανό και από εκεί να φτάσουν στην ακτή του Τσεσμέ, να κουρνιάσουν πάνω στο μαξιλάρι της Ελένης και εκεί, δίπλα της, να αποκοιμηθούν»

 

Χανιά, καύσωνας, τριήμερο του Αγίου Πνεύματος και το νησί βουλιάζει. Γυρνώ για ώρα στους δρόμους με το αμάξι ψάχνοντας να βρω μια απόμερη θάλασσα, χωρίς κόσμο, χωρίς ρακέτες, χωρίς παιδάκια που ουρλιάζουν από τον ενθουσιασμό της παιδικής τους ηλικίας. Μια ήρεμη θάλασσα ψάχνω, για να διαβάσω τις Άγριες Θάλασσες, της Τέσυς Μπάιλα. Μου έρχεται να σταματήσω το αμάξι σε μια σκιά και να αρχίσω να διαβάζω το βιβλίο που με περιμένει ανυπόμονα, ξαπλωμένο στη θέση του συνοδηγού, όμως δεν το κάνω. Σκέφτηκα ακριβώς το σημείο που θα έπρεπε να πάω, για να βρω το ιδανικό για μένα περιβάλλον και δεν έπεσα έξω. Έτσι, βρέθηκα σ’ ένα μέρος που θα είχα για παρέα μονάχα τις Άγριες Θάλασσες, μπροστά σε μια παραλία ξεχασμένη από την εποχή του Παραδείσου.

Το κάθε τι για να το συλλάβεις ορθότερα στο νου σου, θα πρέπει να το αντιδιαστείλεις με το αντίθετό του. Αλλιώς δεν το βλέπεις στη σωστή του διάσταση. Δεν μπορείς για παράδειγμα να δεις ολοκληρωμένα τις Άγριες Θάλασσες χωρίς να τις αντιδιαστείλεις με τις ήρεμες ή τις μαγευτικές ή τις ειδυλλιακές. Είναι διπολική η ζωή κι, ως φαίνεται, η Τέσυ Μπάιλα το γνωρίζει και το καταθέτει συγγραφικά σ’ ένα μυθιστόρημα που έχει χρώμα και μυρωδιά πολέμου. Ο πόλεμος και η ειρήνη. Ο πόλεμος -βάρβαρος σχεδιασμός ανθρώπινης επινόησης-  και η ειρήνη, το διάλειμμα του πολέμου. Μεταξύ αυτών των δύο οριοθετείται και η ανθρώπινη ζωή. Το δίπολο έρωτας και θάνατος εναλλάσσεται ταχύτατα στην πορεία του χρόνου κι οι άνθρωποι περαστικοί καθώς είναι από το κομμάτι της φυσικής ζωής, φεύγουν αφήνοντας πίσω τους αυτό που ονομάζουμε ιστορία. Και το δίπολο αυτό, ο πόλεμος και η ειρήνη, ο έρωτας και ο θάνατος ενυπάρχουν στις Άγριες Θάλασσες.

Άραγε, είναι ιστορικό μυθιστόρημα οι Άγριες Θάλασσες που έχουν ως θεματικό πυρήνα ένα ντοκουμέντο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου; Θα μου φαινόταν ελλιπής ένας τέτοιος προσδιορισμός. Με περιορίζει, και το μυθιστόρημα της Τέσυς Μπάιλα σε κάνει να ταξιδεύεις χωρίς να θέτει περιορισμούς. Επειδή οι περιγραφές της είναι συγκλονιστικές, μπορείς και ίπτασαι στον τόπο και στο χρόνο με απίστευτη ευκολία κι επειδή η μυθιστορηματική της γλώσσα είναι υποδειγματική, πολύ εύκολα φεύγεις από το παρελθόν και μεταφέρεσαι στο παρόν, σκέφτεσαι, προβληματίζεσαι, παραδέχεσαι ότι η ανθρώπινη μοίρα πορεύεται αέναα μέσα σε θάλασσες άγριες.

Τέσυ Μπάιλα

Τέσυ Μπάιλα

Η ιστορία του βιβλίου δεν στηρίζεται σε πραγματικές αναφορές, είναι πραγματική. Φαντάζομαι πως για τους περισσότερους αναγνώστες είναι «δέλεαρ» μια μυθιστορηματική ζωή αληθινή. Όμως για συγγραφείς που ξέρουν να γράφουν, όπως η Μπάιλα, αυτό δεν έχει σημασία, αφού κρίνοντας και από τα προηγούμενα βιβλία της κάθε τι που γράφει είτε είναι πραγματικό είτε προϊόν συγγραφικής φαντασίας, το γράφει καλά. Η πένα της Τέσυς Μπάιλα δεν έχει ανάγκη το «αληθινό», για να εκφραστεί. Πείθει ό,τι και να γράψει κι αυτό είναι ίδιον συγγραφικής δεινότητας. Θέλω να πω πως ναι μεν είναι εντυπωσιακό να διαβάζεις μια πραγματική ιστορία που μάλιστα συνοδεύεται και από την πιστοποίηση βιβλιογραφίας, ωστόσο δεν θεωρώ το βιβλίο εξαιρετικό γι’ αυτό το λόγο. Οι Άγριες Θάλασσες είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, γιατί έχει λογοτεχνική ταυτότητα.

Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι η λογοτεχνία είναι πάνω απ’ όλα γλώσσα -αυτό είναι το μέσον για να αποδώσεις το κάθε τι- οι Άγριες Θάλασσες είναι λογοτεχνία. Η γλώσσα της Μπάιλα έχοντας απολύτως την προσωπική της σφραγίδα κινείται μεταξύ αφήγησης και περιγραφής με δεξιοτεχνία, αποτυπώνει συναισθήματα, εγείρει σκέψη, καταγράφει γεγονότα, ενώ ταυτόχρονα μαγεύει, καθώς γλιστρά σαν το μετάξι μέσα στη διήγηση. Αν πάρουμε, επίσης, ως δεδομένο ότι η λογοτεχνία και η ζωή ταυτίζεται, αφού δεν έχουμε από τη μια μεριά τη λογοτεχνία και από την άλλη τη ζωή, οι Άγριες Θάλασσες το πιστοποιούν. Κι επειδή η Μπάιλα δεν γράφει ανάλαφρες ιστοριούλες, απέδειξε -και σ’ αυτό το βιβλίο- πως η λογοτεχνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή, κι αν δεν υπάρχει αυτό το λογοτεχνικό αλισβερίσι, ο έρωτας που εμπνέει η ζωή στην Τέχνη, δεν μπορούμε να μιλάμε για έργο τέχνης.

Οι Άγριες θάλασσες είναι ένα βιβλίο σοβαρό και ο σεβασμός του γράφοντος απέναντι στους αναγνώστες προϋπόθεση της σύνθεσης και της δημιουργίας του.

Κι επειδή, παρότι ζω στην Κρήτη, δεν είμαι «κριτικός», θα κλείσω τις σκέψεις μου πάνω σ’ αυτό το καλό βιβλίο ως αναγνώστης. Με βρήκε η νύχτα στη θάλασσα και ξημέρωσα διαβάζοντας τις Άγριες Θάλασσες μ’ ένα φακό!

 

* Ο Πασχάλης Πράντζιος γεννήθηκε στην Ανάβρα Καρδίτσας το 1971. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και εργάζεται στη Μέση Εκπαίδευση. Βιβλία του: «Και πάντα με χείλη κόκκινα…» (2006), «Περί ανέμων και γάτων» (2009), «Λιωμένο μολύβι» (2012), «Η πόλη έχει ρεπό» (2014) όλα από τις εκδόσεις «Ωκεανίδα».

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top