Σε συνεχή κίνηση // Μια συζήτηση για τη δημιουργία, τη συγγραφή, την τέχνη με την Αγγελίνα Ρωμανού

Συνέντευξη: Αγγελική Λάλου //

-Θέατρο, παραμύθια, ποίηση, διηγήματα, μυθιστόρημα. Με ποιο είδος ασχοληθήκατε πρώτα;

Έπλεκα στίχους απ’ τα γυμνασιακά μου χρόνια. Απόπειρες να καταγράψω τα συναισθήματά μου με λίγες λέξεις που έβγαζαν μελαγχολία. Ούσα εσωστρεφής, ένιωθα πως έτσι, κατά κάποιον τρόπο, αποτύπωνα τον κόσμο γύρω μου και μέσα μου. Δεν το συνέχισα όμως για πολύ, καθότι πιάστηκα με το παραμύθι. Σαν είδος, με τράβηξε, κυρίως στην πρώτη του μορφή, τότε που ήταν είδος αφηγηματικό μεταξύ των ενηλίκων, που μαζεύονταν γύρω από την εστία ύστερα από τον κάματο της δουλειάς. Μελέτησα θρύλους, ιστορίες, μύθους και παραμύθια από όλα τα μέρη της γης κι έτσι ασχολήθηκα τόσο με την αφήγηση όσο και με τη συγγραφή παραμυθιών. Τα πρώτα μου οκτώ βιβλία είναι, αποκλειστικά, παραμύθια.

-Ποιο είδος σας τραβά περισσότερο και σε ποιο είστε περισσότερο αφοσιωμένη;

Αυτό που, πλέον, με κρατά περισσότερο πιστή, είναι η εξομολογητική γραφή. Μικρά κείμενα με λυρισμό, με τέμπο, με λέξεις – ίσως αταίριαστες μεταξύ τους – αλλά τόσο «δικές μου» ως συναίσθημα – που έχουν έντονα, μέσα τους το ερωτικό στοιχείο. Εξάλλου, ο έρωτας, μας καθορίζει ως άτομα. Με πράξη ερωτική ερχόμαστε στον κόσμο. Κι ο θάνατος, όποτε έρχεται, μας παίρνει μ’ ένα φιλί. Δικό του. Προσωπικά, έτσι το βλέπω. Ίσως, γι αυτό, να βγαίνουν τόσο έντονες οι εικόνες που περιγράφω μέσα από τις λέξεις μου.

-Προτιμάτε να γράφετε παραμύθια για μικρά ή για μεγάλα παιδιά.

Τα παραμύθια δεν έχουν ηλικία. Πιστεύω πως ακόμη κι ένα κείμενο σκληρό, μεγάλο, ίσως δυσνόητο (αρχικά), έχει να προσφέρει – έστω κι ένα τόσο δα άρωμα, εικόνα, γεύση – ακόμη και σ’ ένα παιδί που θα το ακούσει ή θα το διαβάσει. Τα παιδιά έχουν το χάρισμα της μαγείας. Φιλτράρουν κι επεξεργάζονται ό,τι είναι να αντέξουν την καθορισμένη στιγμή της ηλικίας τους. Οι μεγάλοι, έχουν την εμπειρία των διαδρομών τους. Μέσα από αυτές, είτε δέχονται, είτε απορρίπτουν το κάθε τι. Γράφω για όλες τις ζωές μου και για κάθε ηλικία μου.

-Η γραφή σας έντονα ερωτική, αιχμηρή, δεν κρατά τα προσχήματα. Πιστεύετε ότι στην ποίηση πρέπει να «γράφουμε» γυμνοί ή να ωραιοποιούμε τον εαυτό μας και τα πράγματα;

Τα πράγματα είναι και ωραία, είναι και άσχημα. Εμείς είμαστε αυτοί που δημιουργούμε και που ανασαίνουμε μέσα στην πραγματικότητα. Αν ανοίγουμε τα μάτια μας καλά, βλέπουμε ό,τι μας κινεί. Αν τα κλείνουμε, βλέπουμε είτε μέσα μας, είτε ακόμη παραπέρα. Όσοι επιλέγουν «φίλτρα», έχουν τους δικούς τους λόγους, πράγμα σεβαστό. Δεν επιλέγω να περνώ από κόσκινο τις λέξεις. Τις αγαπώ, τις θαυμάζω, τις τιμώ. Ακόμη και τις πιο κυνικές, τις πιο ωμές, τις πιο γυμνές. Η ομορφιά μπορεί, κάλλιστα, να ειπωθεί με κάθε τρόπο. Αρκεί να είμαστε ικανοί να τη δούμε. Μα και η ασχήμια, εφόσον υπάρχει, γιατί να τη θάβουμε ή να την ντύνουμε με φιόγκους στα μαλλιά; Τα προσχήματα είναι για λόγους ευγενείας στις προσωπικές σχέσεις. Όταν αποφασίζω να γράψω από τα μύχια της ψυχής μου, εκείνη την ώρα δεν σκέφτομαι συγκεκριμένους αποδέκτες. Σκέφτομαι πως ο χείμαρρος θα βγει όπως εκείνος μου προστάζει.

-Στο θεατρικό «Λίνα Κ», μπλέκονται οι σχέσεις μάνας-κόρης, θύτη-θύματος, μύθοι και στερεότυπα. Μιλήστε μας λίγο για το έργο αυτό.

Το έργο αυτό προέκυψε από μια ανάγκη μου να βγει ένας μονόλογος. Η ιστορία μιας γυναίκας, που ως κόρη μιας μητέρας υπερπροστατευτικής και σκληρής, κατέληξε να έχει ψυχικά προβλήματα. Μάνα και κόρη εναλλάσσονται –ως ρόλοι–  σε τούτη την εξομολόγηση, μιας και οι δυο τους είναι θύματα μιας κοινωνίας μικρής. Η κάθε μια, με τα βιώματά της, ξεδιπλώνει συναισθήματα, άλλοτε κλαίγοντας, άλλοτε φωνάζοντας κι άλλοτε ως βουβές κούκλες παρατημένες σε μια πολυθρόνα κουνιστή. Η «ΛΙΝΑ Κ.», γράφτηκε σχεδόν σε δυο μέρες. Όταν το ανεβάσαμε πέρσι, στο θέατρο «Αλκμήνη», ήταν πολλοί που παρέμεναν στις θέσεις τους δακρυσμένοι. Κακά τα ψέματα. Όλοι μας έχουμε μέσα μας στοιχεία κοινά που μας ενώνουν με μια αόρατη κλωστή. Και τούτο το θεατρικό, μπορώ να πω, πως με έκανε να εκτεθώ ακόμη περισσότερο «εκεί έξω», μιας και δέχτηκα το «στοίχημα» να ανέβω επί σκηνής για να υποδυθώ την ηρωίδα.

-Στις δουλειές σας σας αρέσει να συνεργάζεστε. Πόσο εύκολο είναι να βγει μια κοινή δημιουργική προσπάθεια;

Στις δουλειές μου επιθυμώ να έχω δίπλα μου ανθρώπους που ταιριάζουμε. Αυτό δεν σημαίνει, απαραίτητα, πως ταιριάζουν οι γραφές μας ή οι χαρακτήρες μας. Σημαίνει πως λειτουργούμε στο ίδιο μήκος κύματος όσον αφορά στην «τρέλα» μας για δημιουργία, στο πάθος μας για καινούργια πράγματα καθώς και στις ιστορίες που μας κάνουν είτε να γελάμε μαζί, είτε να στενοχωριόμαστε το ίδιο. Έτσι, μαγικά, δημιουργείται ένα κλίμα που μας παρασύρει σε ένα αποτέλεσμα λυτρωτικό. Χαίρομαι να βλέπω τους συνεργάτες μου να είναι ευχαριστημένοι μ’ αυτό που κάνουμε όλοι μαζί. Κι είναι κι ο λόγος που συνεχίζουμε την επικοινωνία και μετά το πέρας των δράσεών μας. Μ’ αυτή την έννοια, η δημιουργική προσπάθεια, όσο απαιτητική κι αν είναι (πρόβες, κούραση, αντιπαραθέσεις κλπ.), όχι μόνο μας αποζημιώνει, αλλά μας ευχαριστεί συνάμα.

-Στο μυθιστόρημα «Oriana express» καταπιάνεστε με ένα θέμα ταμπού, πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με αυτό το ζήτημα. Πείτε μας την ιστορία αυτού του βιβλίου.

Η Οριάνα είναι ένας χαρακτήρας καρτούν. Έχει βγει από έναν ανασχηματισμό λέξεων σε ένα παιχνίδι γραφής, πριν πολλά χρόνια. Αμέσως, το όνομά της (Οριάνα Ραζή) μου έκανε ένα τσίγκλισμα στο μυαλό. Έτσι, άρχισα να γράφω τις ιστορίες της. Την φαντάστηκα ως γυναίκα που ήταν μέσα στο σώμα ενός άντρα. Ώσπου προχώρησε και στην εμφανή αλλαγή του φύλου της. Απαλλαγμένη από ταμπού και αναστολές, ζει μια ζωή χωρίς συμβιβασμούς και χωρίς ενδοιασμούς. Είναι ένα άτομο που βιώνει την καθημερινότητα και «τα ρίχνει» όπου και σε όποιον την ενοχλεί. Στο βιβλίο αυτό, δεν περιγράφω τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ηρωίδα ως «διαφορετική». Περιγράφω μια καθημερινότητα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας, αλλά ειδομένη μέσα από τα μάτια του συγκεκριμένου χαρακτήρα. Ενός χαρακτήρα που, ενδεχομένως, θα θέλαμε να αντιδρούμε ομοίως, σε ορισμένες περιπτώσεις, αν είχαμε το σθένος. Η Οριάνα το έχει και μπορεί.

-Στην ποιητική σας συλλογή «Κλεμμένο αντίδωρο» τι συμβολίζει ο τίτλος της;

Ο έρωτας που κάνουν οι λέξεις μεταξύ τους, είναι διάχυτος σε αυτή τη συλλογή. Προσφέρεται, ανακαλύπτεται, μεταδίδεται. Μιλά μέσα από τα σώματα που τον βιώνουν και φέρνει στο «εδώ» την ίδια του τη φύση. Ο έρωτας είναι ένα αντίδωρο, μετά από κατάνυξη. Το πνεύμα μας συναινεί στην έκφραση και στην εξομολόγηση. Μια μικρή «ανταμοιβή», παίρνει τη θέση του αντίδωρου. Γινόμαστε διαφορετικοί μετά από κάθε έρωτα. Κι αυτό, ως δώρο και μόνο μπορεί να καταλογιστεί. Τώρα, αν είναι και «κλεμμένο», δίνει την αίσθηση της παρανομίας. Αυτόματα, ο έρωτας γίνεται ακόμη πιο επιθυμητός, ακόμη πιο αιρετικός, ακόμη πιο «έγκλημα». Γίνεται ολάκερος τόπος μυστηρίου.

-Έχετε κάποιο απωθημένο ή ανεκπλήρωτο όνειρο ως προς τις λογοτεχνικές σας δραστηριότητες;

Νομίζω πάντα θα έχω. Ακόμη κι αν έχω φτάσει έναν στόχο, όλο και κάτι θα υπάρχει, παραπέρα, που θα θέλω να το αγγίξω, να το φτάσω και να το ξεπεράσω. Ή κι αν δεν υπάρχει, σίγουρα θα κατασκευάσω ένα. Έχω εκφράσει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, ως τα τώρα, όσα ανακαλύπτω μέσα μου. Ακόμη και οι παρουσιάσεις που κάνω, έχουν κάτι το ιδιαίτερο. Δεν είναι στατικές κι ούτε τυποποιημένες. Συνδυάζω κίνηση με λόγο, ήχους και εικόνες κι όλα τούτα ζωντανά, επί σκηνής. Φροντίζω να μην γίνεται κάτι που «κουράζει». Να είναι ποιοτικό και να δείχνει ξεκάθαρα πως είναι προσεγμένο όσο του αξίζει. Θα ήθελα να εφευρίσκω νέους τρόπους μετάδοσης όλων όσων έχω μέσα μου. Είτε γραπτώς, είτε ως αφήγηση, είτε ως παράσταση.

-Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σας;

Αυτό το διάστημα, έχω ολοκληρώσει τη νέα μου ποιητική συλλογή με τίτλο «Απεταξάμην!». Πρόκειται για μικρά κείμενα, με έντονο το ποιητικό στοιχείο, καθαρά προσωπικό και σίγουρα (και εδώ) ερωτικό. Θα κυκλοφορήσει το Φθινόπωρο και ως βιβλίο και ως παράσταση. Επίσης, γράφω το θεατρικό μου «ΛΙΝΑ Κ.» ως βιβλίο, πλέον. Ως ολοκληρωμένο μυθιστόρημα, όπου δίνει την δυνατότητα στην ηρωίδα να «μιλήσει» για όλα όσα θυμάται να της έχουν συμβεί. Πτυχές που δεν διαφαίνονται, καν, στο θεατρικό, μέσω του βιβλίου, «ξεκαθαρίζουν» πολλά πράγματα από αυτόν τον προβληματικό χαρακτήρα της ηρωίδας, δείχνοντάς μας λεπτομέρειες που χρειάζονται μεγάλες αντοχές, τόσο για να τις έχει ζήσει κανείς, όσο και να τις διαβάζει, στη συνέχεια. Τέλος, είναι στα σκαριά δυο συνεργασίες μου με δυο καταξιωμένες μουσικούς (επιτρέψτε μου να μην αναφέρω ακόμη ονόματα μιας και δεν έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα), όπου θα υπάρχει συνδυασμός λόγου και μουσικής, σε παραστάσεις με ιδιαίτερο θέμα και περιεχόμενο.

Σύντομο Βιογραφικό

Η Αγγελίνα Ρωμανού γράφει ποίηση, λογοτεχνία, παραμύθι και θεατρικά έργα. Βιβλία της έχουν εκδοθεί από διάφορες εκδόσεις και κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία της χώρας.

Έχει ασχοληθεί ως ραδιοφωνική παραγωγός επί σειρά ετών και ήταν υποψήφια δημοτική σύμβουλος του δήμου Μοσχάτου. Εργάστηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Αποκατάστασης Αναπήρων (Υπ. Υγείας), ως τακτική υπάλληλος, στον τομέα δημοσίων και διεθνών σχέσεων. Έχει διοργανώσει, σε χώρους πολιτιστικών δράσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Εξωτερικό, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που αφορούν σε διάφορα είδη τέχνης και έχει αρθρογραφήσει σε εφημερίδες και περιοδικά. Εισηγείται εργαστήρια δημιουργικής γραφής και αφήγησης παραμυθιών.

Έχει πτυχίο Διοίκησης Επιχειρήσεων και master στην Πολιτιστική Επικοινωνία. Επίσης, είναι υποψήφια διδάκτορας Δημιουργικής Γραφής.

Γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα.