Αγγελική Μπόμπορη: Μια σκέψη, μια έκφραση, μια εικόνα!

Συνέντευξη στην Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα // *

«Τα μάτια των ανθρώπων αποτυπώνουν το συναισθηματικό τους κόσμο» θα μου πει, θα σταθώ και πόσο θα συμφωνήσω! Είναι η στιγμή που αντιλαμβάνεται κανείς τη σημαντικότητα της μάθησης ακριβώς μέσα από τη συναναστροφή με τους άλλους. Ο λόγος για τη ζωγράφο Αγγελική Μπόμπορη, μια ήρεμη δύναμη ψυχής, ένας απλός άνθρωπος, της διπλανής πόρτας που δε διστάζει να ξεδιπλώσει τις «κλειδωμένες» της σκέψεις. Την ευχαριστώ θερμά για τον πολύτιμο χρόνο και την όμορφη συνέντευξη που μου παραχώρησε, όπως ευχαριστώ και το Fractal για τη φιλοξενία του.

“Κλειδωμένες σκέψεις”

–Αν και νέα καλλιτέχνης ζωγράφος έχεις ήδη μια πολύ επιτυχημένη σταδιοδρομία και πορεία. Πότε και πώς προέκυψε η ζωγραφική στη ζωή σου;

Η ζωγραφική στη ζωή μου υπήρχε από πάντα σχεδόν. Θυμάμαι τον πατέρα μου να ζωγραφίζει ερασιτεχνικά μεν, με αξιώσεις όμως από όταν ήμουν παιδί. Κι εγώ και ο αδερφός μου ζωγραφίζαμε μαζί του από τότε. Έτσι έγινε κομμάτι της ζωής μου με απόλυτα φυσικό τρόπο.

-Πολλά και ποικίλα τα ενδιαφέροντά σου: ζωγραφική, γλυπτική, ψηφιδωτά. Πιστεύεις ότι η τέχνη της γλυπτικής και του ψηφιδωτού βοηθούν τον καλλιτέχνη ζωγράφο κι αν ναι με ποιο τρόπο;

Κάθε μορφή καλής τέχνης συνδέεται με όλες τις υπόλοιπες. Η μία συμπληρώνει την άλλη. Η βασική δομή και ο τρόπος σκέψης και δημιουργίας είναι η ίδια απλά αλλάζει ο τρόπος έκφρασης και τα τεχνικά χαρακτηριστικά. Όμως όσο περισσότερο πειραματίζεται ο καλλιτέχνης με διαφορετικές τεχνοτροπίες και υλικά σε δύο ή τρεις διαστάσεις τόσο καλύτερα ανοίγουν οι ορίζοντές του και η εκφραστικότητά του που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εξέλιξή του.

-Τι είναι για σένα η τέχνη;

Η τέχνη για μένα είναι μορφή επικοινωνίας και έκφρασης συναισθημάτων. Καλούμαι μέσα από τα έργα μου να επικοινωνήσω με το θεατή, να του θέσω τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες μου, αλλά και την ευχάριστη πλευρά των πραγμάτων.

-Ποια είναι συνήθως η θεματολογία των έργων σου; Από πού πηγάζει η έμπνευσή σου;

Αυτή την περίοδο ζωγραφίζω πορτραίτα. Κυρίως ασπρόμαυρα με κάποιες χρωματιστές “πινελιές” τονίζοντας σημεία. Μου αρέσει να παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου, στο δρόμο, στο μετρό, τους φίλους μου! Εμπνέομαι από τα βλέμματα των ανθρώπων, τα μάτια λένε είναι ο καθρέφτης της ψυχής, έτσι κι εγώ προσπαθώ να αποτυπώσω το συναισθηματικό κόσμο των γύρων μου εστιάζοντας κυρίως στο βλέμμα τους!

-Έχεις ξεχωρίσει κάποια έργα σου κι αν ναι ποια και γιατί;

Δύσκολη απάντηση και δύσκολη απόφαση να ξεχωρίσει κάποιος τα έργα του. Τα έργα μας είναι δημιουργήματά μας! Ίσως να ξεχώριζα κάποια έργα για το λόγο που έχουν γίνει, την εποχή που δημιουργήθηκαν και το συναισθηματικό φορτίο που υπήρχε τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ας πούμε τα έργα που δημιούργησα για την έκθεση “Ή πρόληψη μέσα από την τέχνη” με τίτλο “Κλειδωμένες σκέψεις” ήταν πολύ έντονη και ιδιαίτερη εποχή για μένα. Με θέμα τρομερά ευαίσθητο και ιδιόμορφο. Όπως επίσης και για την έκθεση “stand up for” που ήταν έκθεση διαμαρτυρία με τίτλο “Αισθητήριο”.

“Αισθητήριο”

-Από τα πολλά εικαστικά ρεύματα και τις σχολές που υπάρχουν στο χώρο της ζωγραφικής, ποια πιστεύεις ότι σε αντιπροσωπεύουν περισσότερο, ποια ακολουθείς και γιατί;

Είναι καλό οι καλλιτέχνες να μελετάνε όλα τα κινήματα τέχνης και σίγουρα επηρεάζονται από αυτά. Κάποια ταιριάζουν πιο πολύ στην ιδιοσυγκρασία τους τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Εγώ εμπνεύστηκα έντονα σε ένα ταξίδι μου στο Λονδίνο πριν μερικά χρόνια από τον Gerhard Richter. Ο τρόπος απόδοσης των μορφών του με επηρέασε έντονα στο να ασχοληθώ και να μελετήσω την έκφραση των προσώπων σε ρεαλιστικό επίπεδο. Θεωρητικά ο υπερρεαλισμός είναι ένα κίνημα που με εμπνέει αλλά όχι καθολικά!

-Η ζωγραφική, όπως είναι γνωστό παίζει με το χρώμα. Ο  Kandinsky είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το κάθε χρώμα ασκεί ανάλογη επίδραση στο άτομο, όπως η μουσική. Εσύ πώς πιστεύεις πως μας επηρεάζουν τα χρώματα;

Το χρώμα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στη ζωή! Κι αυτό προσπαθώ να αποδώσω κι εγώ. Όπως ανέφερα και παραπάνω ένα ασπρόμαυρο έργο μου, τονίζεται σε ένα σημείο με χρώμα. Προσπαθώ έτσι να δώσω ένα στοιχείο στο θεατή για να ξεκινήσει το διάλογο με το πορτραίτο κι έτσι να δημιουργηθεί μία μικρή ιστορία. Τα χρώματα δημιουργούν συναισθήματα και τονίζουν την ανθρώπινη φύση.

-Συχνά οι καλλιτέχνες δίνουν μεγάλη σημασία στο φως και στη σκιά. Ποιος  πιστεύεις ότι είναι ο λόγος;

Μα το φως και η σκιά δημιουργούν την τρίτη διάσταση που η ζωγραφική πραγματεύεται από καταβολής κόσμου. Είναι το ίδιο νόμισμα από τις δύο πλευρές. Αν δε διαχειριστεί ο ζωγράφος το φως και τη σκιά δε θα υπάρχει όγκος άρα και τρίτη διάσταση. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό ανεξάρτητα με το αν το αποτέλεσμα θα είναι αφαιρετικό ή ρεαλιστικό.

– Υπάρχει κάποιος ζωγράφος που σ’ έχει εμπνεύσει παλαιότερος ή σύγχρονος;

Ναι υπάρχουν πάρα πολλοί. Αναφέρω ενδεικτικά μερικούς όπως ο Κλιμτ για τις ιδιόρρυθμες μορφές του και τη διαχείριση του χρυσού στο φόντο. Ο Matisse για το χρώμα και τη λάμψη των έργων του, ο Μουνκ που ζωγράφισε την αρρώστια του με τρόπο μοναδικό ,ο Χόκνεϊ για τη κίνηση του και πάρα πολλοί ακόμη. Όλοι τους είχαν πάθος κι αγάπη για τα έργα που δημιούργησαν κι αυτό εκπέμπεται!

-Χρησιμοποιείς κάποιο ψευδώνυμο στα έργα σου; Κι αν ναι πώς έχει προκύψει;

Όχι ακόμη, δεν έχω χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο στα έργα μου! Όμως μπορεί να γίνει κι αυτό κάποια στιγμή, δεν το έχω σκεφτεί. Θα δείξει…!!

-Καλλιτέχνης και εκπαιδευτικός. Τι σε ώθησε να αποκτήσεις και την ιδιότητα του εκπαιδευτικού και να διδάξεις το μάθημα της Αισθητικής αγωγής στα σχολεία;

Καλλιτέχνης και εκπαιδευτικός, συνδυασμός δυναμικός και άκρως σημαντικός και για τους δύο ρόλους. Από τη πλευρά του καλλιτέχνη δηλώνω ότι τα παιδιά ανοίγουν τους ορίζοντές μου, με βοηθάνε με την απλότητα και την καθαρότητα της σκέψης τους να απλοποιώ τα πράγματα (προνόμιο που οι ενήλικες το ξεχνάμε συχνά) και να βλέπω με καθαρή ματιά τον καμβά μου! Από την πλευρά του εκπαιδευτικού δηλώνω ότι για τα παιδιά είναι πολύ σημαντική η ενασχόληση με οποιαδήποτε μορφή τέχνης! Εκφράζονται και ανακουφίζονται μέσα από τη ζωγραφική. Και πάνω από όλα η τέχνη τα βοηθάει σε μία πιο κριτική ματιά των πραγμάτων και του κόσμου που καλούνται να μάθουν και να ενταχθούν. Φυσικά η αγάπη που εισπράττω από τα παιδιά και η ανιδιοτέλειά τους είναι αναντικατάστατη.

-Ζωγραφική: διδάσκεται ή όχι; Από την εμπειρία σου τι πιστεύεις;

Ναι εννοείται ότι διδάσκεται όταν υπάρχουν τα σωστά μέσα και οι προϋποθέσεις, η όρεξη από τη πλευρά του εκπαιδευτικού και η σωστή τοποθέτηση συναδέλφων αλλά και γονέων. Δυστυχώς στην ελληνική πραγματικότητα όλα αυτά ακόμα είναι σε πρώιμο στάδιο… έχουμε ακόμα πολύ δρόμο για να συγκλίνουν όλα τα παραπάνω και να δοθούν οι σωστές βάσεις στο σύνολο! Όμως η ελπίδα για κάτι καλύτερο δεν σβήνει όταν υπάρχει όρεξη και διάθεση για ένα καλύτερο μέλλον των παιδιών μας!

-Πώς βλέπεις τη σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα;

Δύσκολη στο σύνολό της! Καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε όλοι μας σε δυσμενείς συνθήκες κυρίως για τα παιδιά. Η κρίση έχει επηρεάσει τη σύγχρονη ελληνική οικογένεια, τα προβλήματα των παιδιών στο σπίτι είναι πολλά και αυτό εκπέμπεται στο σχολείο. Αλλά και το ίδιο το κράτος θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στους εκπαιδευτικούς σε πολλά επίπεδα. Χρειάζεται εκσυγχρόνιση των σχολικών μονάδων, κίνητρα χωρίς παρωπίδες και μικρά συμφέροντα. Μόνο έτσι θα πάει μπροστά η παιδεία και το μέλλον των λιλιπούτειων φίλων μας!

-Με ποιο τρόπο πιστεύεις ότι η κρίση έχει επηρεάσει τον εικαστικό χώρο;

Καταρχάς η κρίση έχει επηρεάσει την αγοραστική δύναμη ενός έργου τέχνης. Δύσκολα πωλούνται έργα τέχνης πια γιατί η κοινή γνώμη το θεωρεί είδος πολυτελείας. Όμως δεν είναι έτσι μόνο. Οι περισσότεροι νέοι καλλιτέχνες διατίθενται να έχουν χαμηλές τιμές και πάνω από όλα όταν έχεις ένα έργο τέχνης με μοναδικότητα στον τοίχο, δε διακοσμεί απλά το χώρο, γίνεται παράθυρο με ορίζοντες! Σίγουρα πρέπει και οι άνθρωποι του χώρου αυτού να ενταχθούν στην ελληνική πραγματικότητα και να δημιουργούν τις συνθήκες ώστε να έρχεται ο κόσμος στα μουσεία και τις γκαλερί. Να μπορεί να είναι πιο απλά τα πράγματα γενικά και να μη θεωρούν ότι απευθύνονται σε συγκεκριμένο κοινό. Η τέχνη όταν είναι για όλους βοηθάει τη ζωή μας και αυτό το έχει αποδείξει η ιστορία.

-Συνήθως οι καλλιτέχνες ακολουθούν έναν δρόμο μοναχικό. Ποια η γνώμη σου;

Κάπως έτσι δείχνει αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Ο καλλιτέχνης είναι άνθρωπος έχει καθημερινές συνήθειες, φίλους, οικογένεια και κοινωνικό κύκλο. Από όλα αυτά έρχονται και τα ερεθίσματα για δημιουργία. Απλά καλείται να είναι απόλυτα συγκεντρωμένος στο έργο του και στο εργαστήριό του! Αυτό δεν τον κάνει μοναχικό, αλλά απομονωμένο κατά τις περιόδους που δημιουργεί.

-Την κριτική όταν σου γίνεται τη δέχεσαι; Θυμάσαι κάποια που σε είχε επηρεάσει;

Εννοείται ότι τη δέχομαι και μάλιστα επιβάλλεται μερικές φορές. Τα έργα τέχνης γίνονται για να δέχονται και κριτική… κι αυτό είναι το υγιές! Θυμάμαι πολλές κριτικές, απόψεις και σκέψεις των ανθρώπων που παρακολουθούν τη δουλειά μου! Με είχε επηρεάσει έντονα όταν μία νέα κοπέλα άγνωστη σε μένα παρατηρώντας ένα έργο μου, άρχισε να κλαίει. Όταν πήγα κοντά της, της συστήθηκα και τη ρώτησα αν είναι καλά, μου είπε ότι το έργο της προκάλεσε τόσο πόνο και της ξύπνησε αναμνήσεις που θα προτιμούσε να μην το είχε δει καθόλου. Ήταν πολύ δύσκολο και για μένα όλο αυτό όμως κατάλαβα αμέσως ότι είχα πετύχει το στόχο μου έστω και με αυτόν τον τρόπο. Ο διάλογος του έργου με το θεατή σε όλα τα επίπεδα είναι το αύριο και το σπουδαιότερο σε αυτό που θέλω να δείξω μέσα από τα έργα μου!

-Να περιμένουμε κάποια επόμενη συμμετοχή σου σε έκθεση ζωγραφικής;

Αυτή την εποχή ετοιμάζω τη συμμετοχή μου σε δύο εκθέσεις που θα γίνουν το επόμενο διάστημα! Μια έκθεση αφιέρωμα στο Λόρκα και το έργο του, που θα γίνει σε ένα χώρο στην Αθήνα την Άνοιξη και μια έκθεση που θα γίνει το καλοκαίρι στη Σαντορίνη με θέμα “Τhink of me”. Και τα δύο θέματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα για μένα!

-Πώς θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου;

Νομίζω η πιο δύσκολη απάντηση. Θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου απλό και χαρούμενο άνθρωπο. Με πολλά ελαττώματα σίγουρα, αλλά με δύναμη για δημιουργία και ζωή! Η πηγή αυτών αναβλύζει από μέσα μου και συμπληρώνεται κατά πολύ από τους ανθρώπους που είναι δίπλα μου, με στηρίζουν και πιστεύουν σε μένα και το έργο μου! Τους ευχαριστώ γι’ αυτό!

* Η Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα είναι εκπαιδευτικός.