Αγγελική Ελευθερίου: Χαιρετιόμαστε τώρα…
Από την Ελένη Γκίκα //
Κάθε φορά που συναντούσα τον υπέροχο κύριο Μάνο Ελευθερίου φεύγοντας μου χάριζε μια ποιητική συλλογή της αδελφής του, πολύ συχνά την ίδια, επαναλαμβάνοντάς μου «αυτή είναι η ποιήτρια της οικογένειας, η Αγγελική είναι η σημαντική». Η Αγγελική Ελευθερίου «έφυγε» το μεσημέρι του Σαββάτου στις 23 Μαίου.
«Γεννήθηκα στην Ερμούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 1940» είχε αφηγηθεί τη ζωή της στο περιοδικό Ποιείν και στον Σπύρο Αραβανή: «Έζησα δύσκολα παιδικά χρόνια λόγω του πολέμου. Ο παππούς μου είχε ένα καφενείο όπου δούλευαν η μητέρα και η γιαγιά μου. Εγώ ήμουν το δεύτερο παιδί της οικογένειας. Πρώτος ήταν ο Μάνος και μετά από έμενα ο αδελφός μου, Στέλιος -ο οποίος δεν ζει πια- και η αδελφή μου, Λιλή. Από τη Σύρο φύγαμε βίαια όταν ήμουν δεκατριών χρόνων και ήρθαμε στην Αθήνα με τη μητέρα μας. Δεν είχα σχέση ούτε με τη λογοτεχνία ούτε με το θέατρο τότε. Μόνο στο σχολείο, στη Σύρο, όταν απήγγειλα ποιήματα έκλαιγαν. Και μια φορά που ήρθα με την μητέρα μου στην Αθήνα για να πάρει δίπλωμα ραπτικής και μείναμε στην πλατεία Κουμουνδόυρου σε μια θεια μου, κάποιες πολύ κομψές και μορφωμένες κυρίες που έμεναν δίπλα μας, είπαν στη μητέρα μου «τι ωραίο κοριτσάκι. Να την κάνετε ηθοποιό!».
Η μόνη θεατρική παράσταση που είχα παρακολουθήσει παιδί στη Σύρο ήταν ένας θίασος βαριετέ με τις αδελφές Αρμάου. Έμεναν μάλιστα δυο θεατρίνες στη γειτονιά μας. Τις έβλεπα με εκείνα τα πασούμια, με τις κρέμες που γυαλίζαν τα πρόσωπά τους, τις θαύμαζα! Σκεφτόμασταν με τον Μάνο το πώς θα πάμε στο θέατρο. Το βράδυ το σκάμε από το σπίτι και πάμε. Περιμέναμε να μπούνε όλοι και ψάχνουμε να βρούμε κάποιους ανθρώπους, έναν άντρα και μια γυναίκα ώστε να πάμε από πίσω τους και να φανούμε παιδιά τους. Τι παιδιά βέβαια τότε, με εκείνα τα φτωχά μας ρουχαλάκια και, αδυνατισμένα, με λεπτά ποδαράκια… Τελικά μπήκαμε μέσα και είδαμε την παράσταση. Μια άλλη φορά θυμάμαι ότι το σκάσαμε με τον Μάνο και πήγαμε στη θάλασσα. Τότε δεν μας άφηναν να πάμε πουθενά. Μπαίνουμε στη θάλασσα και ένα τσέρκι του έσκισε το πόδι και το αίμα έτρεχε ποτάμι. Στο δρόμο της επιστροφής κάναμε τάματα για να μη μας δείρουνε. Φάγαμε βέβαια πολύ ξύλο. Αυτό το περιστατικό το έχω γράψει σε ένα ποίημά μου: Το παιδικό τραύμα / Από τσέρκι – στη θάλασσα / Άρχισε ξαφνικά να αιμορραγεί / Το αίμα κεφαλάκια καρφίτσας / Ένα ένα και κοντά κοντά / Σαν τα κεριά / Που παίρνουν φως το ένα απ’ τ’ άλλο / Έδωσαν μορφή / Σ’ ένα αιμάτινο κόσμημα / Στο γόνατό σου».
Και κάπως έτσι γράφτηκε «Το παιδικό τραύμα».
Η Αγγελική Ελευθερίου γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου, στις 25 Ιανουαρίου 1940. Σπούδασε στη Σχολή του Κάρολου Κουν. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «Μια γυναίκα» (Κέδρος, 1978), «Ωδίνες» (Κέδρος, 1983), «Αργά τ’ απόγευμα» (Καστανιώτης 1990), «Από πότε» (Πλανόδιον, 1995), «Θα καπνίζω» (Γαβριηλίδης, 2004), «Μια άδεια θέση» (Γαβριηλίδης, 2011). Έχει εκδώσει, επίσης, τις παιδικές ιστορίες «Όταν μιλώ με τα παιχνίδια μου» (Γνώση, 1983). Στίχους της έχουν μελοποιήσει ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Ηλίας Ανδριόπουλος κ.α.
Ένα από τα τελευταία της ποιήματα που δημοσιεύθηκε μόλις πριν από δυο μήνες στο Ποιείν είναι και αυτό με το οποίο την αποχαιρετάμε:
«Και σαν καράβι/ Που περνάει/ Δίπλα απ’ το δικό μας/ Μεσοπέλαγα/ Χαιρετιόμαστε τώρα/ Άνθρωποι ξένοι/ Από τα μπαλκονάκια/ Των νοσοκομείων/ Καπνίζοντας·/ Σηκώνουμε το χέρι/ Που κρατάει το τσιγάρο/ Σημάδια αναγνώρισης/ Τρόπαιο ζωής/ Μαντίλι αποχαιρετισμού/ Συγκινημένοι/ Από τα διάφορα/ Που περνάνε απ’ τον νου/ Και μέσα απ’ τους θαλάμους/ Με γάζες, οξυγόνα και ορούς/ Αλλά και θάλασσα/ Ταξίδια άλλα/ Ένα ακόμη· έστω/ Όμως το πιο πολύ/ Αυτή/ Η θάλασσα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
-
-
-
H Κατερίνα Ανδριανάκη στο εργαστήρι του συγγραφέα
23/04/2024, 9:54 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Αποχαιρετώντας τον Νίκο Χουλιαρά
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // Νίκος Χουλιαράς: “Είμαι καλός από συμφέρον” Δηλώνει «καλός από συμφέρον», γράφει επειδή έχει «ανοιχτούς λογαριασμούς με το Σύμπαν», δε φοβάται το θάνατο γιατί δε φοβάται να ζήσει, είναι ολιγαρκής «γιατί ζητά τα
Περισσότερα -
Μικρή ιστορία για την προσευχή στα σχολεία
Του Νίκου Τσούλια // * «Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν». Επί έναν περίπου χρόνο το Υπουργείο Παιδείας τροφοδοτεί την επικαιρότητα και το «δημόσιο διάλογο» για τον αριστερό και προοδευτικό του προσανατολισμό και για τον αναχρονισμό της πρωϊνής
Περισσότερα -
Διήγημα: “Το γέλιο του νερού”
της Αθηνάς Τσάκαλου // Τι γυρεύεις πάλι σ’ αυτό το έρημο μέρος; Εσύ δεν είπες το πρωί, πριν ακόμα σηκωθείς από το κρεβάτι, πως όλα τα κατάλαβες, πως δεν σου μένει τίποτ’ άλλο παρά μόνο η σιωπή;
Περισσότερα -
Διήγημα: “Με συγχωρείτε κυρίες μου που δε μπορώ να σηκωθώ”
Του Κωνσταντίνου Χατζηκαλύμνιου // * Με συγχωρείτε κυρίες μου που δε μπορώ να σηκωθώ * Άισχος! Ντροπή! Μα τι άνθρωποι είστε εσείς τέλος πάντων; Δε σας ζήτησα και δανεικά. Λίγη κατανόηση ζήτησα. Γιατί μας το έκανες
Περισσότερα -
“Άγιο Ελληνικό Πάσχα”
Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη // ΑΓΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΣΧΑ “Μη ως Ιουδαίοι εορτάσωμεν και γαρ το Πάσχα ημών υπέρ ημών ετύθη Χριστός ο Θεός, αλλ’ εκκαθάρωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού…” Στην Ελένη, στον Γιάννη, στη
Περισσότερα -
Προς το Φως
Γράφει ο Δημήτρης Βαρβαρήγος // * Νιόβη Ιωάννου «Φως-2», εκδ. Γαβριηλίδης Κάποια είπε, πως μπορούμε να γίνουμε ουρανός… και δεν είναι τυχαίος ο λόγος όταν προέρχεται από την ποιήτρια Νιόβη Ιωάννου, στο βιβλίο της, «Φως – 2» Τα
Περισσότερα -
Διήγημα: “H Πομπή”
Γράφει ο Γιάννης Μαργέτης // Η Πομπή Λένε ότι αυτή η ιστορία δεν είναι παρά ένας θρύλος. Ότι δεν συνέβη ποτέ. Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι είναι μια αλληγορία. Μια μεταφορά, όπως όλα τα παραμύθια.
Περισσότερα
