Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στα σκοτάδια της Περιοχής Χ
08/06/2016, 12:36 μμ

Στα σκοτάδια της Περιοχής Χ

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

 

 «Αφανισμός» του Τζεφ Βάντερμιερ, Εκδ. Καστανιώτης, σελ. 208

 

Ποιος είναι αυτός ο Τζεφ Βάντερμιερ που ο New Yorker τον χαρακτήρισε ως «αλλόκοτο Θορώ»; Τυπικά είναι ένας συγγραφέας που γεννήθηκε στα νησιά Φίτζι και τώρα ζει οικογενειακώς στο Ταλαχάσι της Φλόριντα. Έχει κάνει τον εκδότη στη ζωή του, τον ανθολόγο και πλέον γράφει για λογαριασμό των εφημερίδων Washington Post, New York Times Book Review, Los Angeles και Guardian. Όχι και άσχημα.

Η επαφή του με το χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας δεν είναι επιδερμική – αρκετά διηγήματά του έχουν συμπεριληφθεί στη συλλογή «American Fantastic Tales» της Library of America, ενώ βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες.

Όταν, όμως, εξέδωσε τον «Αφανισμό», το πρώτο βιβλίο της τριλογίας της «Νότιας Ζώνης», αίφνης έγινε κατανοητό πως δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμη τυπικό δείγμα συγγραφέα που κινείται πέριξ της ρεαλιστικής πραγματικότητας και θεάται τον κόσμο από το… θρονί της πτερόεσσας φαντασίας του. Ο «Αφανισμός» είναι το πρώτο δείγμα ενός δημιουργό πως δημιουργεί πρωτίστως λεκτικά περιβάλλοντα πριν σχηματοποιήσει έναν «εξωπραγματικό» κόσμο. Ήτοι: ο Βάντερμιερ δεν περιορίζεται στην… τρωγλοδυτική μανία των συγγραφέων της λεγόμενης φανταστικής λογοτεχνίας να «φτιάξουν» τα αρτιότερα τέρατα, την πιο πλέρια παράνοια ή μια ψευδαισθητική κατάσταση που θα δείχνει «κανονική» στην αταξία της. Ο λόγος του είναι ένα δεσμός που υπερισχύει της επινόησης. Με φανερές καταβολές από τον Χ.Φ. Λάβκραφτ, τον Μπάλαρντ, τον Στίβεν Κινγκ και τον Κάφκα, ο Βάντερμιερ στήνει στον «Αφανισμό» μια αλλόκοτη κατάσταση που δεν προδίδει τον εαυτό της ή τις προθέσεις του. Οι «πούροι» της συγκεκριμένης λογοτεχνίας, ενδεχόμενα, να τον βρουν «λόγιο», ίσως υπερβολικά ενδομορφικό, αδιάφορο στο κομμάτι της καταιγιστικής δράσης που όλα τα σκορπάει και τα παρασύρει.

Η δική του πρόζα είναι «ύπουλη», παίζει με τις λέξεις και τις έννοιες. Δημιουργεί περιβάλλοντα με μια λεκτική ευφράδεια που αγγίζει ακόμη και τα όρια της επιστημοσύνης ή της μονομανίας. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα οι «δράσεις» μέσα στο μυθιστόρημα να μην εκτείνονται σε μάκρος, αλλά σε βάθος. Τούτο, ίσως, να δοκιμάζει τις αντοχές του αναγνώστη, αλλά τουλάχιστον προσφέρει μια ιδιαίτερη ζέστη στο εσωτερικό ταξίδι που θέλει να προσφέρει ο Βάντερμιερ. Περί αναγνωστικής… ορέξεως ποιος μπορεί να μιλήσει;

Στον «Αφανισμό» έχουμε μια τετραμελή ομάδα αποτελούμενη από γυναίκες άκρας εξειδίκευσης. Τουτέστιν: μια ψυχολόγο, μια βιολόγο που είναι και η μόνη αφηγήτρια, μια ανθρωπολόγο και μια χωρομέτρη. Όλες τους διαβαίνουν τον ύστατο σύνορο του κόσμου και εισέρχονται στην κρυφή και μυστηριώδη Περιοχή Χ. Πρόκειται για ένα άγονο μέρος που η κυβέρνηση κρατάει ως επτασφράγιστο μυστικό – ένας ερημότοπος που διατηρεί με τη σειρά του καλά κρυμμένα τα σκοτάδια του. Άνθρωπος δεν ζει σε αυτόν, το χωριό κοντά στην περιοχή δεν κατοικείται. Τα μοναδικά ίχνη ζωής είναι η ιδιαίτερη χλωρίδα, ένας αγριόχοιρος που κάποια στιγμή η ομάδα βρέθηκε πολύ κοντά στο να αναμετρηθεί με τη δολοφονική ορμή του, ένα δελφίνι που έχει ανθρώπινη ματιά και ένα δυσώδες πλάσμα που μέσα στη νύχτα, και μόνο τότε, ουρλιάζει κρυμμένο στα βάτα.

Τυπικά, τούτη η αποστολή είναι η δωδέκατη κατά σειρά. Οι προηγούμενες κατέληξαν σε αποτυχία. Κάποιοι δεν γύρισαν και όσοι τα κατάφεραν να επιστρέψουν δεν είχαν καλό τέλος. Ανάμεσα σε αυτούς και ο σύζυγος της βιολόγου. Ούτε κι αυτή η αποστολή θα έχει καλύτερη τύχη. Η μια μετά την άλλη, οι γυναίκες πέφτουν θύματα μιας περίεργης δύναμης που κυριαρχεί στο χώρο. Η βιολόγος μένει ουσιαστικά μόνη να αντιμετωπίσει τα θραύσματα της προσωπικής της ζωής και το ανερεύνητο της Περιοχής Χ. Μετεωριζόμενη ανάμεσα στον κόσμο που άφησε και στον κόσμο που βρίσκεται αποφασίζει να εξερευνήσει τα δύο «εμβληματικά» σημεία της περιοχής: τον Φάρο και τον Πύργο που περισσότερο μοιάζει με σκοτεινή σήραγγα και λιγότερο με ουρανόμηκες κτίριο. Στον πρώτο βρίσκει σημάδια ενός μακελειού που συνέβη πριν καν αυτή φτάσει στην Περιοχή Χ, ενώ στον δεύτερο έρχεται σε επαφή με τον πυρήνα της λαίμαργης ενέργειας που επικυριαρχεί στο χώρο. Στους «ζωντανούς» τοίχους κάποιος γράφει λέξεις, προτάσεις ή χρησμούς αποκαλυπτικής υφής. Οι λέξεις είναι ζωντανές, κάτι σαν μύκητας, μεταφέρουν μια παράξενη ασθένεια που προσβάλλει τον οργανισμό της και όποιον έρχεται σε επαφή με αυτές. Κι όμως, η βιολόγος, ποτέ δεν μαθαίνουμε το όνομά της, αποφασίζει να φτάσει μέχρι το πέρας της σήραγγας, να δει με τα μάτια της ποιος είναι αυτός που η ίδια έχει ονομάσει «Ο Έρπων» και τι μπορεί να της προκαλέσει. Αποφασίζει να μπει στην «καρδιά του κτήνους».

Όντως, τον συναντάει και αυτό που αντικρίζει ξεπερνάει κατά πολύ την πεπερασμένη φαντασία της.

Ο Βάντερμιερ δημιουργεί μια μετα-αποκαλυπτική σύμβαση με έντονα τα οικολογικά ζητήματα. Ο μύθος του δεν είναι βασισμένος σε μια ρεαλιστική τελεολογία, αλλά στη διερώτηση της αντοχής της ζωής μέσω της αλλαγής που υφίσταται. Στην Περιοχή Χ, άλλωστε, η αλλαγή είναι δραστική. Τα ανθρώπινα όντα, με δεδομένο το εύρος της κατανόησής τους, έρχονται σε επαφή σε ανώτερες «υπάρξεις», καθορίζονται από αυτές και ουσιαστικά αλλάζουν σε σχήμα και υφή.

Προφανώς και χρειάζεται η ανάγνωση όλης της τριλογίας για να κατανοήσει κανείς τον «κόσμο» που δημιουργεί ο συγγραφέας, ωστόσο ο «Αφανισμός», παρά το γεγονός ότι δυναμιτίζει αρκετές φορές την ενέργεια της δράσης με τη λογοτεχνική υποβολή, είναι ένα άκρως ενδιαφέρον πρώτο βήμα για να εισέλθει κανείς στη «Νότια Ζώνη».

Η πολύ προσεγμένη μετάφραση ανήκει στον «έμπειρο» Μιχάλη Μακρόπουλο.

 

Τζεφ Βάντερμιερ

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top