Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Αδιάβαστα βιβλία
10/05/2017, 10:15 πμ

Αδιάβαστα βιβλία

Του Νίκου Τσούλια // *

 

 

clip_image001

Για ποια βιβλία μιλάω; Για τα βιβλία που με κάποιο τρόπο έχουν μπει στη στέγη μας και περιμένουν τη σειρά τους, τη σειρά τους για να πληρωθεί το νόημά τους και η ύπαρξή τους. Και αυτή δεν έρχεται. Βλέπουν διαρκώς άλλα νεότερα να παίρνουν τη δική τους σειρά, σαν εκείνη την ιστορία με την κολυμβήθρα του Σιλωάμ, χωρίς να κατανοούν τι ακριβώς γίνεται. Και κανένας δεν τους εξηγεί.

Είναι σιωπηλοί θεατές. Δεν ξέρουν τι λένε οι άνθρωποι μεταξύ τους. Γιατί, αν το περιεχόμενό τους δεν «αποκαλυφθεί», νιώθουν την καταφρόνηση ως δική τους ενοχή. Αλλά όταν ανοίγει ένα βιβλίο, όταν ένας αναγνώστης ξεκινήσει το πνευματικό του ταξίδι μέσα από τις χάρτινες σελίδες, ακούνε τον ψίθυρο της φωνής, καταλαβαίνουν του αναγνώστη το οδοιπορικό, αισθάνονται δικαιωμένα. Γι’ αυτό πάντα απορούν. Γιατί όχι εμάς; Γιατί μένουμε κλειστά και αδιάβαστα; Γιατί μας πήραν και μάς κουβάλησαν έτσι χωρίς λόγο; Δεν ξέρουν ότι όταν μένουμε κλειστά και αδιάβαστα, υποφέρουμε;

Και πρέπει να δώσουμε κάποια εξήγηση. Είναι ζωντανοί μάρτυρες των επιθυμιών μας. Είναι ζωηρών πόθων μας επινοητικοί ανιχνευτές. Να δικαιολογηθούμε λοιπόν ή να απολογηθούμε για την παραμέλησή τους.

Να αρχίσουμε από τα εύκολα. Τα ογκώδη βιβλία έχουν μια αδυναμία. Ζητάνε πολλά, χρόνο και απομόνωση στο γραφείο. Θέλουν συνεχή ροή στο διάβασμα, στα μεγάλα κενά χάνεις την αφήγησή τους. Πέραν τούτων, είναι και τα βιβλία που συνδέθηκαν με μια συγκεκριμένη εποχή, που τη σκόνη τους την παίρνει ο άνεμος των διαρκών αλλαγών, το τρέξιμο των ανθρώπων να επινοούν διαρκώς ένα πιο φανταχτερό μέλλον. Είναι και βιβλία που έχουν πολλές απαιτήσεις, βιβλία στοχαστικά ή επιστημονικά, που δεν θέλουν σκηνικό χαλάρωσης, ζητούν αφοσίωση, απόλυτη προσήλωση, κράτημα σημειώσεων και αποδελτιώσεων, που θέλουν να ξαναγυρνάς πίσω στις σελίδες τους, που σε παραπέμπουν σε άλλα βιβλία με την υποχρεωτική βιβλιογραφία τους.

Αλλά είναι και βιβλία που μπήκαν λάθρα στης βιβλιοθήκης το ράφι. Γιατί νόμιζες ότι κόμιζαν άλλο μήνυμα ή γιατί τα πήρες σε μια ευκαιρία χωρίς να προσέξεις αν σε ενδιαφέρουν ή γιατί μπήκαν με κάποιες περίεργες προσφορές των εφημερίδων ή γιατί σε πιάνει συχνά μια βιβλιοβουλημία που σαρώνει κάθε κριτήριο και κάθε αίσθηση της πραγματικότητας. Όταν ο ρυθμός εισόδου των βιβλίων στο σπίτι σου είναι μεγάλος – κάποτε έμπαιναν και δυο τρία βιβλία την ημέρα -, τότε έχεις δυσκολίες. Αλλά η αξιολόγηση των βιβλίων που διαβάζεις είναι υπό διαρκή αναθεώρηση. Επαγγελματικές ανάγκες ή προτεραιότητες, νέες εκδόσεις και βιβλία νέας εκδοτικής αντίληψης ανατρέπουν προγράμματα και σχεδιασμούς.

Πάνω απ’ όλα όμως είναι τα κλασικά βιβλία, τα οποία δικαιωματικά έχουν προτεραιότητα στο πάντα καινούργιο διάβασμα, αλλά και στο διάβασμα κάθε ηλικιακής φάσης μας, τα οποία πρέπει να είναι συνεχώς ανοιχτά, γιατί συνδιαλέγονται με όλα τα άλλα βιβλία. Κλασικά γαρ…

Είναι και βιβλία που είναι μέρη μιας ολόκληρης σειράς, μιας σειράς που δεν μπορεί να διαβαστεί ολόκληρη, αν και μπορεί να είναι αξιοζήλευτη. Αυτά τα βιβλία χρεώνονται την μεγάλη αλληλουχία που δεν μπορεί να βρεθεί ολόκληρη «προ οφθαλμών» και με ανοιχτές σελίδες. Και όλα αυτά ενώ μπορούν να είναι στολίδι και καμάρι των καλύτερων θέσεων των βιβλιοθηκών και να είναι μια διαρκής πηγή αναζήτησης σκόρπιων στοιχείων από επιλογή κάποιων κεφαλαίων. Υπάρχουν βιβλία – θησαυροί, βιβλία πολλαπλοί τόμοι μιας σειράς, τα οποία όμως διαβάζονται μόνο κατά περίπτωση λόγω του όγκου τους. Σε κάθε βιβλιοθήκη υπάρχουν αυτοί οι θησαυροί. Να δώσω τα ονόματα μερικών δικών μου.

Η «Ιστορία της ανθρωπότητας» της UNESCO (από εκείνη την καλή προσφορά της ‘ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ’), τα βιβλία «Αρχεία της Ελληνικής παλιγγενεσίας 1821- 1832» (από την έκδοση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων), η «Ελληνική Μυθολογία» και οι άλλες εκδόσεις της Εκδοτικής Αθηνών, το «Ιστορικό Λεύκωμα» της ‘ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ’, για να αναφέρω μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις, θα γνωρίσουν τμηματικό και επιλεκτικό διάβασμα, στο οποίο κάποια βιβλία δεν θα νιώσουν τη ανθρώπινη πνοή σε όλες τις σελίδες τους. Δεν μπορούν να έχουν παράπονο. Δεν γίνεται αλλιώς. Είναι και τα ξενόγλωσσα, κάποια δύσκολα στη γλωσσική τους προσέγγιση. Μπορεί να έχουν κάνει ταξίδι μακρινό, αλλά να μην γνωρίζουν ποτέ την Ιθάκη τους.

Έχουν δίκιο τα αδιάβαστα βιβλία, το κάθε βιβλίο δεν μπορεί να πηγαίνει αδιάβαστο. Αν δηλαδή, μείνει αδιάβαστο από εμάς, πρέπει να του δώσουμε τη δυνατότητα να διαβαστεί, να το δανείσουμε (αν το θέλουμε στη βιβλιοθήκη μας για κάποιο λόγο) ή να το χαρίσουμε. Αυτή είναι η μέγιστη προσφορά μας, η πρώτη μας υποχρέωση για τα αδιάβαστα βιβλία. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να μείνουν αδιάβαστα, δεν έχουμε δικαίωμα να τους στερούμε τον ίδιο το σκοπό της ύπαρξής τους…

clip_image001[238]

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top