Fractal
Home / Σαν σήμερα / 16 Ιουνίου – Άνταμ Σμιθ
16/06/2017, 9:05 πμ

16 Ιουνίου – Άνταμ Σμιθ

Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα //

 

 

 

O Άνταμ Σμιθ γεννημένος σαν σήμερα το 1723, ήταν Σκωτσέζος οικονομολόγος και ηθικός φιλόσοφος. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της πολιτικής οικονομίας και θεμελιωτής της σχολής των κλασικών οικονομικών. Ήταν αμφιλεγόμενος στην εποχή του και η γενική του προσέγγιση και το στυλ γραφής του πολλές φορές σατιρίστηκε από συγγραφείς προσκείμενους στους Τόρις, σύμφωνα με την ηθικοπλαστική παράδοση των Hogarth και Swift.

 

Μελέτησε ηθική φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια της Γλασκώβης και της Οξφόρδης, όπου ήταν ένας από τους πρώτους φοιτητές που επωφελήθηκαν των υποτροφιών που θέσπισε ο Τζον Σνελ. Με το πέρας των σπουδών του έδωσε μια σειρά από δημόσιες διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου που οδήγησαν στη συνεργασία του με τον Ντέιβιντ Χιουμ κατά τη διάρκεια του Σκωτσέζικου Διαφωτισμού.

Το 1759, δημοσιεύει τη «Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων» (The Theory of Moral Sentiments), ένα δοκίμιο ηθικής φιλοσοφίας που συνεχίζει να αποτελεί μνημειώδη συνεισφορά στο φιλοσοφικό αυτό πρόγραμμα έρευνας.
Όρισε την «αμοιβαία συμπάθεια» ως τη βάση των ηθικών συναισθημάτων. Βάσισε την ερμηνεία του όχι σε μία ειδική «ηθική αίσθηση», όπως είχαν κάνει ο 3ος Λόρδος Shaftesbury και ο Hutcheson, ούτε ως ωφέλεια όπως ο Χιουμ, αλλά στην αμοιβαία συμπάθεια, ένα όρο ο οποίος περιγράφεται καλύτερα στη σύγχρονη γλώσσα με τον όρο συναισθηματική ταύτιση, δηλαδή με την ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα συναισθήματα τα οποία εκφράζει κάποιος άλλος. Το βιβλίο θα τον μετατρέψει σε ακαδημαϊκή φίρμα πανευρωπαϊκού κύρους. Ταυτόχρονα αρχίζει να ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικονομία, θέτοντας την ηθική φιλοσοφία πλέον σε δεύτερη μοίρα. Συλλαμβάνει την ιδέα ότι ο πραγματικός πλούτος μιας χώρας είναι το εργατικό της δυναμικό και όχι τα αποθέματα σε χρυσό ή πολύτιμα μέταλλα, που ήταν η κοινή πεποίθηση της εποχής.

Δημοσιεύει το 1776, το διασημότερο έργο του, «Ο πλούτος των εθνών» υποστηρίζει την ελευθερία του εμπορίου και των αγορών και την αποδέσμευσή τους από τον κρατικό παρεμβατισμό και τα προστατευτικά μέτρα και πώς το λελογισμένο ατομικό συμφέρον και ο ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική ευημερία. Η οικονομική επιστήμη (κλασικά οικονομικά) γεννήθηκε λοιπόν ως απότοκο του μνημειώδους πεντάτομου βιβλίου του 1776, που έμελλε να μετασχηματίσει άρδην τις δυτικές κοινωνίες στους αιώνες που θα έρχονταν.

Όποιες κι αν είναι οι απόψεις του καθενός για τον καπιταλισμό και την ελεύθερη αγορά, η ιστορική καταγραφή του Άνταμ Σμιθ σε αυτό που θα ονομαστεί αργότερα «η Βίβλος του καπιταλισμού» και η πρώιμη αυτή προσπάθεια να συζητηθούν με συστηματικό τρόπο τα θέματα που άπτονται της οικονομίας θα στεκόταν ορόσημο στην οικονομική οργάνωση των κοινωνιών που έγιναν μάρτυρες μιας νέας δυναμικής: της Βιομηχανικής Επανάστασης. Το 2005, ο “Πλούτος των Εθνών” ανακηρύχθηκε ανάμεσα στα 100 καλύτερα σκωτσέζικα βιβλία όλων των εποχών. Η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ λέγεται ότι συνήθιζε να έχει στην τσάντα της ένα αντίγραφο του βιβλίου.

Τα προσωπικά του έγγραφα καταστράφηκαν μετά θάνατον, κατόπιν δικής του απαίτησης. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, ενώ φαίνεται να είχε πολύ στενή σχέση με τη μητέρα του, με την οποία έμεινε μετά την επιστροφή του από την Γαλλία και η οποία απεβίωσε έξι χρόνια πριν από εκείνον. Ο ίδιος πεθαίνει στις 17 Ιουλίου 1790 έπειτα από επώδυνη ασθένεια στο Εδιμβούργο. Στο νεκροκρέβατό του μάλιστα θα εκφράσει στους οικείους του την προσωπική του δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι δεν είχε πετύχει και πολλά στη ζωή του…

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top