Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το απάνθρωπο παιχνίδι της επιβίωσης
31/01/2018, 10:13 πμ

Το απάνθρωπο παιχνίδι της επιβίωσης

Γράφει ο Γρηγόρης Αζαριάδης // *

 

M.J. Arlidge «Α μπε μπα μπλομ», Μετάφραση: Σοφία Τάπα, εκδ. Διόπτρα, σελ. 389

 

Ο M.J.Arlidge σίγουρα αποτελεί μιά ενδιαφέρουσα περίπτωση στην σύγχρονη βρετανική σχολή αστυνομικής λογοτεχνίας. Ο Arlidge τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ασχολείται με την τηλεόραση και ειδικεύεται στην παραγωγή ποιοτικών δραματικών σειρών, μεταξύ των οποίων οι αστυνομικές σειρές Torn, The Little House και Silent Witness. Παράλληλα προετοιμάζει πιλοτικές παραγωγές για πρωτότυπες αστυνομικές σειρές τόσο για βρετανικά όσο και για αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα. Το 2015, το βιβλίο του Six Degrees of Assassination που εκδόθηκε αποκλειστικά σε ακουστική μορφή ήταν Νο 1 σε πωλήσεις.

Το «Α ΜΠΕ ΜΠΑ ΜΠΛΟΜ» (εκδόσεις «ΔΙΟΠΤΡΑ», σελίδες 389, σε μετάφραση Σοφίας Τάπα και επιμέλεια Τατιάνας Γαλανοπούλου) σηματοδοτεί την είσοδο του στον χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας και ήδη έχει μπροστά του μιά λαμπρή διεθνή καριέρα.

Η απόφαση μου να διαβάσω το συγκεκριμένο αστυνομικό μυθιστόρημα υπαγορεύτηκε σε μεγάλο βαθμό από μιά δήλωση του συγγραφέα ότι «ξεκινάω το γράψιμο, έχοντας πρώτα στο μυαλό μου το τέλος του βιβλίου». Δεν ξέρω αν αυτό είναι αληθινή εξομολόγηση ή ένα ακόμη τερτίπι του σύγχρονου εκδοτικού μάρκετινγκ, αλλά όντως με εξιτάρισε αρκούντως.

Η πλοκή έχει σαν αφετηρία την απαγωγή ενός νεαρού ζεύγους. Η απαγωγέας  φυλακίζει τα δύο θύματα σ’ένα σκοτεινό, εφιαλτικό σχεδόν χώρο, που αποκλείει κάθε πιθανότητα απόδρασης. Οι  δύο ατυχείς έγκλειστοι παραμένουν γιά μερικές μέρες χωρίς τροφή και νερό και αναγκάζονται να κάνουν οποιαδήποτε φυσιολογική δραστηριότητα μέσα στην ιδιότυπη φυλακή τους. Σαν αποτέλεσμα, νοιώθουν τις δυνάμεις τους να εξαντλούνται και συνειδητοποιούν ότι στο τέλος της «διαδρομής» τους περιμένει μόνο ο θάνατος.

Εκτός αν … Η άκρως διεστραμένη (?) απαγωγέας έχει αφήσει μιά μικρή χαραμάδα επιβίωσης ανοιχτή. Ένα όπλο. Όποιος από τους δύο απαχθέντες έχει την ψυχική δύναμη να σηκώσει το όπλο και να σκοτώσει τον παρτενέρ του, θα απελευθερωθεί. Μπίνγκο ! Στο τέλος της απαγωγής λοιπόν, θα έχουμε ένα πτώμα κι ένα τυχερό της ιστορίας, που θα γυρίσει σώος και αβλαβής στην προηγούμενη ζωή του. Τώρα όχι ακριβώς σώος και αβλαβής …Αλλά, έχοντας κληρονομήσει όλες τις βαρύτατες ψυχολογικές επιπτώσεις από τον τρόπο που εξασφάλισε την ζωή και την ελευθερία του. Κάτι σαν περιφερόμενο ζόμπι.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, καθώς η Αστυνομία του γραφικού Σαουθάμπτον αδυνατεί να συγκεντρώσει ικανοποιητικά στοιχεία προς εντοπισμό της, η απαγωγέας θα συνεχίσει απτόητη το αποτρόπαιο έργο της. Νέο ζευγάρι θα απαχθεί και στην συνέχεια τρίτο ζευγάρι κλπ κλπ. Το φριχτό σενάριο θα επαναληφθεί με τις ίδιες ακραίες συνέπειες. Η αστυνομική ομάδα που έχει αναλάβει την αποστολή, υπό την ηγεσία της νεαράς και πολλά υποσχόμενης επιθεωρήτριας ‘Ελεν Γκρέις, βρίσκεται στο σκοτάδι. Μέχρι την στιγμή που η Γκρέις θα συνδυάσει κάποια στοιχεία και θα συνειδητοποιήσει τελικά ότι όλα τα θύματα έχουν κάποια σχέση με την ίδια ! Από το μακρυνό παρελθόν μεν, αλλά σίγουρα συνδέονται με υποθέσεις που είχε εμπλακεί η ίδια. Τουτέστιν, όλη η ιστορία την αφορά προσωπικά. Περισσότερα στο βιβλίο …

Το «Α ΜΠΕ ΜΠΑ ΜΠΛΟΜ» ρίχνει στο τραπέζι της σύγχρονης βρετανική αστυνομικής λογοτεχνίας δύο πολύ δυνατά χαρτιά. Δυό (αν όχι άσους, τουλάχιστον) ρηγάδες ! Το πρώτο είναι η σύλληψη του συγγραφέα, η κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος. Όσο κι αν θυμίζει κάτι. Άλλωστε παρθενογένεση στο αστυνομικό μυθιστόρημα …καπούτ. Η απαγωγή κι η φυλάκιση στον χώρο όπου δεν υπάρχει διαφυγή, δίνει την δυνατότητα στον Arlidge να χτίσει ένα συναρπαστικό mind game ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές του δράματος. Ένα σκληρό, άδικο ίσως, αλλά παντελώς ρεαλιστικό σκηνικό, εκεί όπου η οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα στα θύματα πάει στον διάβολο. Εραστές, φίλοι, άνθρωποι με κοινά χαρακτηριστικά είναι αναγκασμένοι να διανύσουν ένα σκοτεινό, απόκρημνο μονοπάτι συναισθημάτων, καθώς σταδιακά αντιλαμβάνονται ότι όλα τα συναισθήματα τους περιορίζονται σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο. Δεν μετράει τίποτε πιά. Η μόνη προτεραιότητα είναι η επιβίωση.

Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Κι αυτό το απάνθρωπο παιχνίδι επιβίωσης δίνει στον συγγραφέα την ευκαιρία να περιγράψει με λεπτομέρεια την εσωτερική πάλη των έγκλειστων, που θα δώσει την απάντηση. «Θύτης ή θύμα ;»

Ο δεύτερος ρήγας στο τραπέζι της πόκας του Arlidge είναι βέβαια ο σύγχρονος, καταιγιστικός τηλεοπτικός ρυθμός του μυθιστορήματος. Παραγωγός δραματικών αστυνομικών σειρών για την τηλεόραση ο ίδιος, γνωρίζει το παχνίδι πολύ καλά …εκ των «έσω». Προσοχή εδώ … Ο ρυθμός είναι τηλεοπτικός, όχι κινηματογραφικός. Και ο νοών νοείτω. Τα πολλά μικρά κεφάλαια αποτελούν μιά ευφυέστατη επιλογή (117 κεφάλαια σε 389 σελίδες !) Κεφάλαια της μιάς ή των δύο και τριών σελίδων, που ουσιαστικά αντιπροσωπεύουν μιά σκηνή, ένα γρήγορο τηλεοπτικό πλάνο και προωθούν με  ταχύτατο ρυθμό την εξέλιξη της πλοκής.

 

M.J. Arlidge

 

Εδώ έχουμε τον θρίαμβο της Νέας Τηλεοπτικής Τάξης, που αποτελεί την σύγχρονη τάση στις εμπορικότερες παραγωγές τηλεοπτικών σειρών της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον. Η μεγάλη (ίσως πολλές φορές και η μοναδική) έμφαση αποδίδεται στον καταιγιστικό ρυθμό της εξέλιξης της πλοκής. Η οποιαδήποτε αληθοφάνεια παίζει δεύτερο ρόλο …ας την αφήσουμε γιά τους κολλημένους με τα police procedural. Η ποιότητα της γραφής ; Χμμ …Κι αυτό δεν είναι τόσο απαραίτητο. Στο φινάλε, όσοι επιζητούν «λογοτεχνικότερη» γραφή ας διαβάσουν Νταλ ή Μανκέλ.

Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο βέβαια αποτελεί και η ικανότητα του συγγραφέα στην περιγραφή των ηρώων. Η επιθεωρήτρια Γκρέις, πέραν των απόλυτα αναγκαίων εμπορικών στοιχείων που απαιτούνται γιά μιά «πρωταγωνίστρια σειράς», αναλύεται σε αρκετό βάθος. Εσωστρεφής, με σκοτεινό παρελθόν, η Γκρέις έχει τους δικούς της δαίμονες να δαμάσει. Υπάρχει μιά μικρή ένσταση γιά τον τρόπο που αποκαλύπτεται το παρελθόν που την στοιχειώνει, αλλά είπαμε … Πάντως, τόσο η εικόνα της ίδιας όσο και των βασικών μελών της ομάδας δίνεται σε ικανοποιητικό βαθμό. Η εικόνα της δολοφόνου ίσως θα μπορούσε να χτιστεί με διαφορετικό τρόπο. Ναι μεν οι σκέψεις της φωτίζουν την διαταραχή της, αλλά στα σύγχρονα αστυνομικά μυθιστορήματα θεωρώ ότι ξεχωρίζουν αυτά που αφήνοντας πίσω την σχολή του «whodunit» προχωρούν στο «whydunit».

Όσο γιά την γραφή του Arlidge … Απλή, σύντομη, λιτή, χωρίς οπωσδήποτε να διεκδικεί ιδιαίτερες λογοτεχνικές δάφνες. Κι αυτό εντάσσεται στα πλαίσια της «τηλεοπτικότητας» του κειμένου, που υπηρετεί την λογική του τηλεοπτικού σεναρίου.

Συμπερασματικά, το «Α ΜΠΕ ΜΠΑ ΜΠΛΟΜ» είναι ένα δυνατό αστυνομικό μυθιστόρημα, που σε κάποια σημεία φλερτάρει και με το υψηλής έντασης ψυχολογικό θρίλερ. Ευφυής σύλληψη, καταιγιστικός τηλεοπτικός ρυθμός και χαρακτήρες που υπόσχονται εμπορική καριέρα.

 

 

* Ο Γρηγόρης Αζαριάδης είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και μέλος της ΕΛΣΑΛ (Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας). Έργα του οι «Παλιοί λογαριασμοί» 2013, «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου» 2014 και «Το μοτίβο του δολοφόνου» 2015 (και τα τρία από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη).

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top