Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ηλέκτρα, Ελληνίδα, Αγέρωχη, Μαχήτρια, Οραματίστρια, Αποστόλου
25/06/2014, 1:21 μμ

Ηλέκτρα, Ελληνίδα, Αγέρωχη, Μαχήτρια, Οραματίστρια, Αποστόλου

της Αγγελικής Κώττη //

 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA«-Πώς σε λένε; -Ελληνίδα! –Πού κάθεσαι; – Στην Ελλάδα! –Ποιος σου έδινε εντολές; -Η πατρίδα! –Ποιον υπηρετούσες; -Τον λαό!».

Λόγια μιας σπουδαίας Ελληνίδας, της Ηλέκτρας Αποστόλου, που τα βροντοφώναξε στον εχθρό, ενώ εκείνος τη βασάνιζε. Θρυλικά λόγια, τα οποία έχουν φτάσει μέχρι την εποχή μας και πλέον ξεχνιούνται σιγά- σιγά μέσα στην μίζερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Κι όμως, πρωτίστως αυτά, θα έπρεπε να είχαν επιστρατευθεί σαν όπλα στους καιρούς της έλλειψης ή απάρνησης αξιών. Μια Ελληνίδα, να απαντά αγέρωχα στους γερμανούς κατακτητές και στους εξίσου φασίστες Έλληνες συνεργάτες τους.

Ιούλιος του 1944, δυόμιση μήνες πριν την απελευθέρωση, η Ηλέκτρα είναι φυλακισμένη στο ξενοδοχείο «Κρυστάλ» της οδού Ελπίδος, στην πλατεία Βικτωρίας. Κρατούμενη της Γκεστάπο και της Ειδικής Ασφάλειας. Οι υπηρέτες των Γερμανών, που ακούν στα ονόματα Παρθενίου, Καθρέπτης κ.α. την κρατούν και τη βασανίζουν, γιατί ήταν αγωνίστρια και δη της Αριστεράς. Δεν έμειναν στην Ιστορία παρά γι’ αυτή την κατάπτυστη, ανάμεσα σε τόσες ακόμα κατάπτυστες πράξεις. Η «εθνικοφροσύνη» στηρίχθηκε στις δολοφονίες και τις ανομίες τους. Μεγάλα τζάκια όπως οι Εβερτ, οι Ράλληδες, άνθρωποι με παρελθόν, όπως ο Θόδωρος Πάγκαλος (παππούς) άλλοι, αναδυόμενοι μέσα στη μαύρη αγορά επιχειρηματίες, θα ξεκινήσουν ή θα συνεχίσουν το έργο της «τάξης και ηθικής». Οι περισσότεροι θα εισχωρήσουν στον κρατικό μηχανισμό, θα τον επανδρώσουν με τους απογόνους των βασανιστών κι έτσι θα φτάσουμε στο μετεμφυλιακό καθεστώς της βίας και της καταπάτησης κάθε έννοιας Δημοκρατίας, με τις απηνείς διώξεις των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης θεωρεί πως τα πρώτα σπέρματα της εμφύλιας διαμάχης βρίσκονται στη συγκρότηση των ομάδων του παρακράτους, στο πλευρό της Γκεστάπο. Οι αντιδράσεις του μαχόμενου λαού της Αθήνας, που από το 1943 πλήθαιναν, πάντοτε υπό την καθοδήγηση του ΕΑΜ, χτυπήθηκαν αρκετές φορές από τα Τάγματα Ασφαλείας, τη «Χι» και άλλες αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Ετσι ξεκίνησαν όλα, και συνεχίστηκαν με τα δεκεμβριανά και, λίγο μετά, με τον εμφύλιο.

Η Ηλέκτρα, σε ολόκληρη την κατοχή, όπως και πριν από αυτήν, έδωσε τα πάντα στον αγώνα για μια άλλη Ελλάδα. Μια αδρότατη σκιαγράφηση της προσωπικότητάς της, καθώς και των τελευταίων στιγμών της, κάνει η Διδώ Σωτηρίου στο βιβλίο της «Ηλέκτρα» που μόλις εκδόθηκε από τον «Κέδρο». Είχε περιληφθεί κάποτε σε μια ανθολογία και μετά δεν ξανακυκλοφόρησε. Η έκδοση παρουσιάστηκε από τη Μάρω Δούκα, τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη και τον Νίκο Μπελογιάννη.

Πρόκειται για ένα μοναδικό έργο, στο οποίο η Διδώ, φίλη της Ηλέκτρας και συνεργάτιδά της, με τη σπουδαία πένα της παρουσιάζει τον Ανθρωπο, τη Μαχήτρια, την αφοσιωμένη Κομμουνίστρια. Ζεστή, τρυφερή γενναία, ανυπέρβλητη, ανυστερόβουλη, η Ηλέκτρα Αποστόλου ξεπροβάλλει μέσα από τις σελίδες ελκυστικά. Το βιβλίο διαβάζεται μονορούφι και είναι, εκτός από λογοτεχνικά έξοχο, και γεμάτο πληροφορίες για τη βιογραφούμενη.

Η Μάρω Δούκα σημείωσε πως η Διδώ το έγραψε με δημοσιογραφική ακρίβεια και με λογοτεχνική ενάργεια. «Η μονογραφία αυτή είναι το δείγμα του έργου που κερδίζει σε καθαρότητα, αμεσότητα, λιτότητα μέσω της δημοσιογραφίας και σε βάθος, ζωντάνια, παραστατικότητα μέσα από τον γραπτό λόγο» είπε. Ο Νίκος Μπελογιάννης, ανιψιός της Διδώς, παρών κατά τη συγγραφή του βιβλίου στα 1960, επιβεβαίωσε πως πρόκειται για το σημείο όπου σημειώθηκε το πέρασμα από τη δημοσιογραφία στη λογοτεχνία. Όπως ανέφερε, η συγγραφέας δοκίμασε πρώτα τις δυνάμεις της στο «Οι νεκροί περιμένουν» και όταν είδε ότι τα καταφέρνει, αποφάσισε να γράψει την «Ηλέκτρα» που ως φαίνεται κρατούσε βαθιά μέσα στην καρδιά της σαν χρέος. Μια Ηλέκτρα με εκπληκτική ζωντάνια και ευρύτητα πνεύματος, «σε καμιά περίπτωση αυτό που θα λέγαμε σήμερα κομματόσκυλο.»

Ποια ήταν όμως η προσφορά της Ηλέκτρας, ειδικά στη δύσκολη περίοδο της κατοχής; Σύμφωνα με τους ομιλητές, η Ηλέκτρα κρατούσε στα χέρια της όλη τη Διαφώτιση, δηλαδή την παράνομη ενημέρωση του λαού κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Καλλιτέχνες να γράφουν και να ζωγραφίζουν, τυπογραφεία να τυπώνουν, δεκάδες εθελοντές να μοιράζουν τις εφημερίδες και τις προκηρύξεις, νέοι με «χωνιά» (ντουντούκες της εποχής) να βγαίνουν κάθε νύχτα και να ενημερώνουν, να παρακινούν, να ξεσηκώνουν τον λαό. Έργο αληθινά εθνικό, τεράστιο, που κάποιοι το πλήρωναν ακόμα και με τη ζωή τους. Εκείνη το κρατούσε στα στιβαρά της χέρια, το οργάνωνε, το κατεύθυνε, συμμετέχοντας και η ίδια. Η δολοφονία της, 70 χρόνια πριν, υπήρξε το πιο μεγάλο χτύπημα στο ΚΚΕ και στο ΕΑΜ κατά την κατοχή. Αμέσως μετά, πτώματα συνεργατών του κατακτητή άρχισαν να γεμίζουν τους δρόμους της Αθήνας. Επάνω τους, μικρά χαρτάκια έγραφαν: «Ηλέκτρα» και ένας αριθμός. 1, 2, 3… δεκάδες. Ηταν η εκδίκηση της ΟΠΛΑ και τους ΕΛΑΣ.

Η Ηλέκτρα, έσβησε στα 32 της. Σαν να το ήξερε, σαν να βιαζόταν να τα κάνει όλα, έζησε, έδρασε, αγωνίστηκε, από τα 13 της. Δεν πρόλαβε να χαρεί την Ελευθερία, ούτε και την κόρη της Αγνή. Και τις δύο τις υπεραγαπούσε. Και για τις δύο αγωνίστηκε σκληρά. Θα της άξιζε σίγουρα μια απείρως καλύτερη θέση στην εθνική μνήμη.

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top