Διαλέξεις για τον Ρομαντισμό
της Πωλίνας Γουρδέα //
Στις διαλέξεις του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο Στέφανος Ροζάνης μας έλεγε ότι βιώνουμε έναν μετα-ρομαντικό κόσμο, αλλά οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ο Ρομαντισμός είναι ένα διαρκές κριτικό στοιχείο της κουλτούρας μας, αφού διαπερνά τις στάσεις και τον στοχασμό μας ενάντια σ’ έναν άνθρωπο χωρίς φύση και σε μια φύση χωρίς άνθρωπο.
Προς μεγάλη μου έκπληξη, έφθασε στα χέρια μου ένα μικρό και λεπτό βιβλίο από τις εκδόσεις Εξάρχεια, με τίτλο Διαλέξεις για τον Ρομαντισμό, του Στέφανου Ροζάνη, για να μου θυμίσει την εποχή της φοιτητικής μου περιπέτειας μέσα στα μεγάλα κείμενα του Ρομαντισμού.
Το βιβλίο αυτό, όπως μας αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας του, ξεκίνησε ως μια σειρά διαλέξεων στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ με την επιμέλεια της ποιήτριας Μαρίας Κυρτζάκη. Στη συνέχεια, έγινε μια δεύτερη επεξεργασία αυτών των κειμένων για να καταλήξει να παρουσιαστεί ως μια σειρά διαλέξεων στο ίδρυμα Θεοχαράκη από τον Οκτώβριο του 2013 έως τον Φεβρουάριο του 2014. Η έκδοση αυτή είναι μια εισαγωγή στη θεωρία και στη λογοτεχνική πρακτική του ρομαντικού κινήματος που παρέχει ένα καινούργιο και τρομακτικό νόημα στην ανθρώπινη ελευθερία. Το ανθρώπινο υποκείμενο, μέσα στον Ρομαντισμό, ταυτίστηκε με τον εκπεσόντα Άγγελο, με την ύψιστη μορφή του Σατανά, που έχοντας χάσει την προγενέστερη θεϊκή του υπόσταση ορθώνεται μέσα από την εκπεσούσα αρνητική συνείδηση που αντιτάσσεται στην εξουσία του Θεού – Πατέρα.
Η συνείδηση έχει απολέσει την παραδεισιακή προοπτική της αιωνιότητας, έχει εξοριστεί από το Θεό, και έτσι είναι μια «κακή» συνείδηση, μια εκπεσμένη συνείδηση. (σελ. 79)
Φυσικά, η έκπτωση συνιστά την πηγή της αγωνίας και του τρόμου, από την οποία αναδύεται η υπέρτατη αξία, αλλά και η θεμελιώδης ποιότητα του δημιουργού. Για τους Ρομαντικούς η δημιουργική φαντασία εκπορεύεται από την πτώση της ανθρώπινης συνείδησης. Η μοίρα του ανθρώπου είναι να εκπίπτει και να βρίσκει τη δύναμη να επανακάμπτει, δημιουργώντας μέσω των συλλήψεων του αισθητηριακού κόσμου. Το ρομαντικό κοσμοείδωλο έχει ως συστατικό και ιδρυτικό όρο της ρομαντικής θεωρίας και πράξης τη διάκριση μεταξύ ωραίου και υψηλού. Το υψηλό το διακρίνει ο δυναμισμός και η σύλληψη του κόσμου μέσω των αισθήσεων, ενώ το ωραίο το χαρακτηρίζει η στατικότητα, η ισορροπία των ανταγωνιζόμενων δυνάμεων.
Όπως επισημαίνει ο σύγχρονος γάλλος στοχαστής Αντουάν Φεβρ (Antoine Faivre), οι ρομαντικοί «θέτουν τον μύθο της πτώσης στο κέντρο της συμβολικής τους σκέψης. Το πνεύμα χρειάζεται τον άνθρωπο για να συνειδητοποιήσει τον εαυτό του, για να φανερωθεί, διότι ο άνθρωπος έπεσε και στην πτώση του παρέσυρε τη φύση». (σελ 80)
Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο μάς υπενθυμίζει πως ο Ρομαντισμός του 19ου αιώνα δεν αφορά μόνο τις αντιλήψεις για την τέχνη, αλλά πρωτίστως, αφορά την τέχνη του ζην και αυτό ήταν το αντικείμενο των συγκεκριμένων διαλέξεων. Θεά Τύχη, λοιπόν, να έχει κανείς τον Στέφανο Ροζάνη οδηγητή στα δύσκολα και μεστά νοήματα του Ρομαντισμού.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποίημα: “Φάλαινα”
Της Ιόλης Πέππου // Φάλαινα Δεν είμαστε νεκροί, δεν βυθίστηκε το πλοίο μας, ζούμε μέσα στην κοιλιά μια τεράστιας φάλαινας, που κατοικεί στα μεγαλύτερα βάθη της θάλασσας, Έχουμε νέα σπίτια και πλούσιο φαγητό που μας
Περισσότερα -
«Παρατημένοι θνητοί, λυπημένοι και αφανείς άνθρωποι, εντελώς άνθρωποι»
Γράφει η Βιβή Γεωργαντοπούλου // «Η Διαθήκη της Μαρίας» του Κολμ Τομπίν (Colm Tóibín). Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου. Εκδ. «Ίκαρος» Καμιά φορά αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε να αντέξει στον χρόνο το δράμα του Θεανθρώπου έτσι όπως το ξέρουμε αν
Περισσότερα -
Το ποίημα της εβδομάδας | Χόρχε Λουίς Μπόρχες: «Το ρολόι της άμμου»
Ανθολόγηση- επιμέλεια: Καλομοίρα Πιέτρη- Αυγούστη // Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Το ρολόι της άμμου», από τα «Ποιήματα», εκδ. Ελληνικά Γράμματα Από την κορφή του ανεστραμμένου κώνου γλιστράει και πέφτει φευγαλέα η άμμος κι οι χρυσαφένιοι
Περισσότερα -
Ένας τρόμος που μαρσάρει
Γράφει ο Γεώργιος Ελ. Τζιτζικάκης // «Κριστίν» του Στίβεν Κινγκ, Μετάφραση: Νέστορας Χούνος, εκδόσεις Κλειδάριθμος Το μυθιστόρημα με τίτλο Κριστίν αποτελεί ένα κλασικό πλέον έργο του Κινγκ και 40 χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία, έρχεται στους Έλληνες αναγνώστες
Περισσότερα -
Μυρσίνη Ζορμπά: “Η κρίση έχει κατεξοχήν πολιτισμικά χαρακτηριστικά”
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // «Η κρίση έχει, κατά τη γνώμη μου, εγκατασταθεί και αποτελεί το νέο καθεστώς στη χώρα. Όταν καταφέρουμε να βρούμε όνομα στη νέα αυτή κατάσταση, θα σημαίνει ότι την κατανοούμε βαθύτερα και, συνεπώς, έχουμε περισσότερες
Περισσότερα -
✔ Προδημοσίευση: 7 ποιήματα της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη
Από την υπό έκδοση ποιητική συλλογή «Λιγοστεύουν οι λέξεις», 2017, εκδόσεις Μελάνι ΚΟΧΥΛΙΑ Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα χείμαρρος Αν έθαλλες σ’ αγκάθια θηλιά Στης λίμνης τη γαλήνη αν βυθίστηκες θλίψη Αν σ’ αναχώματα περπάτησες προσφυγιά Αν χύθηκες
Περισσότερα -
Ποίημα: “Σελάνα”
Της Δώρας Μεταλληνού // * Σελάνα κι όπου περάσει φυτρώνουν χρυσοφούρφουρα, κι όπου κοιτά ανθίζουνε ζουμπούλια. Λυσίκομη στις φυλλωσιές, Χρυσή βροχή μες την καρδιά του κόσμου Σελάνα ανέσπερη μελίχροη χρυσή υπόσχεση έκπαγλο φέγγος αιωνιότητας στον
Περισσότερα
